تحریریه زندگی آنلاین : روز 25 آوریل مصادف از سوی سازمان جهانی بهداشت (WHO) به نام مالاریا نامگذاری شده است. مالاریا هم‌اکنون مهمترین بیماری انگلی و یکی از مشکلات مهم بهداشتی تعدادی از کشورها، بخصوص مناطق گرمسیری جهان است. سازمان جهانی بهداشت در تلاش برای ترویج شعار امسال روز جهانی مالاریا با عنوان “ آماده برای مقابله با مالاریا” با دیگر سازمان‌ها همكاری می‌کند و این شعار بر نیروی اجتماعی و تعهد جامعه جهانی در متحد كردن جامعه جهان برای دستیابی به هدف مشترك جهان عاری از مالاریا تأکید دارد. بیماری مالاریا یكی از بیماری‌های انگلی است كه از طریق گزش پشه آنوفل و رشد و تكثیر تك یاخته پلاسمودیوم در خون انسان ایجاد می‌شود. پلاسمودیوم‌ها در داخل گلبول‌های قرمز خون رشد می‌کند و پس از رشد، تكثیر نموده و موجب پاره شدن گلبول‌های قرمز خون و بروز علائم مالاریا می‌شود.
همه‌گیری‌شناسی
از نظر تعداد موارد بیماری باید اظهار داشت که طبق برآورد سازمان جهانی بهداشت، سالانه حدود 300 تا 500 میلیون مورد مالاریا در جهان وجود دارد که بیش از یک میلیون نفر در اثر ابتلا به آن جان خود را از دست می‌دهند. از مهمترین قربانیان مالاریا كودكان زیر 5 سال هستند به‌طوری‌که هر دو دقیقه یك كودك جان خود را از دست می‌دهد. از نظر تعداد مرگ‌ومیر ناشی از بیماری مالاریای شدید به‌طور عمده از نوع فالسیپارم است. به‌طورکلی حدود 90 درصد مرگ‌ومیرهای ناشی از مالاریا در آفریقا رخ می‌دهد. بیشترین موارد بیماری مالاریا در ایران مربوط به استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و قسمت گرمسیری كرمان می‌باشد. عامل بیماری انگل‌های تک‌سلولی بنام پلاسمودیوم می‌باشد. در ایران سه گونه پلاسمودیوم وجود دارد كه عبارتند از: پلاسمودیوم ویواكس و پلاسمودیوم مالاریه و پلاسمودیوم فالسیپاروم. پلاسمودیوم فالسیپاروم از همه خطرناک‌تر بوده و اگر درمان نشود باعث مرگ بیمار می‌شود. ناقل بیماری پشه‌های آنوفل ماده می‌باشد. در كشور ایران 19 گونه پشه آنوفل شناخته شده كه 7 گونه آن ناقل بیماری می‌باشد.
دوره كمون
دوره كمون بر حسب نوع انگل فرق می‌کند و در نوع ویواكس 14-7 روز است.
راه انتقال بیماری
رایج‌ترین روش انتقال بیماری از طریق گزش پشه آنوفل ماده آلوده به انگل می‌باشد.
علائم بیماری
اشخاصی كه به بیماری مالاریا مبتلا می‌شوند ابتدا احساس سرما می‌کنند و سپس لرز می‌نمایند و بعد دچار تب می‌شوند و در نهایت تعریق را تجربه می‌کنند كه به این مراحل حمله مالاریا گفته می‌شود. علائم دیگر مالاریا سردرد، استفراغ، بزرگی طحال، کم‌خونی و دردهای عضلانی می‌باشد.
روش تشخیص بیماری
ساده‌ترین و مطمئن‌ترین روش تشخیص قطعی بیماری تهیه لام خون با فاصله نیم ساعت است (در صورت بروز تب در هریک از روزهای ۳ تا ۲۸ درمان تهیه لام خون محیطی الزامی است).
درمان
درمان اساسی مبتلایان به پلاسمودیوم فالسیپاروم و ویواكس با كلروكین و پریماكین طبق دستورالعمل كشوری توصیه می‌گردد. برای زنان باردار کلروکین درمان انتخابی مالاریا می‌باشد، اما برای زنان باردار که به کلروکین مقاوم هستند داروهای دیگری تجویز می‌شود.
اقدامات پیشگیری كننده
-1 بیماریابی: جهت قطع زنجیره انتقال بیماری و پیدا كردن سریع مخازن آلوده و درمان به موقع و كامل آن نقش مهمی در كنترل این بیماری دارد.
-2 مبارزه با ناقل بیماری: جلوگیری از گزش توسط پشه آنوفل با اقدامات ذیل:
خوابیدن در زیر پشه‌بند در مناطقی كه بیماری رایج است.
استفاده از توری مناسب برای پنجره‌ها و درب‌های خانه یا حداقل اتاق‌های كه افراد در شب در آنجا می‌خوابند.
استفاده از مواد دورکننده حشرات بر روی پوست بدن.
استفاده از حشره‌کش‌های خانگی به‌صورت اسپری یا تدخینی در محلهای استراحت قبل از خواب
از بین بردن محلهای تكثیر پشه‌های آنوفل:
از بین بردن و خشكاندن آب‌های راكد.
جاری كردن و به حرکت انداختن آب‌های راكد پر كردن برکه‌ها و گودال‌ها
استفاده از ماهی‌های لاروخوار و باسیل‌های لاروكش و لاروکش‌های شیمیایی در داخل آب‌های كه می‌تواند محل مناسبی جهت تخم‌گذاری پشه‌های آنوفل باشد.
-3 از بین بردن پشه‌های بالغ: استفاده از حشره‌کش‌های شیمیایی طولانی اثر به‌صورت سمپاشی ابقایی اماكن داخلی انسانی و حیوانی.
-4 دریافت داروهای پروفیلاکسی قبل از سفر به مناطق پرخطر
