زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

نیما نوربخش- مهناز خدادوست

نظام پزشكی اگر قصوری رخ داده جواب خواهد داد

این روزها و پس از درگذشت كارگردان بنام ایرانی، مردم خواهان پیگیری پرونده پزشکی عباس کیارستمی هستند.

موضوعی كه بازتاب‌های فراوانی در رسانه‌های داخلی و خارجی داشته و واكنش‌های مختلفی را در میان مردم و هنرمندان و پزشكان برانگیخته است.

دكتر ایرج خسرونیا كه رییس جامعه متخصصان بیماری‌های داخلی ایران نیز می‌باشد با بیان اینكه تاكنون دو جلسه پیرامون این موضوع در گفتگو با «دنیای سلامت» می گوید :«در پرونده‌های مرتبط با قصور پزشکی، به طور قطع پزشکان خطاکار توسط دادگاه معمولی ویا دادگاه نظام پزشکی مجازات شده و تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند.» 

در مورد زنده یاد کیارستمی‌و اتفاقی که برای ایشان افتاد، پزشکان می گفتند جراحی اولی که روی ایشان انجام شد عمل پولیپ روده بود، آیا این جراحی جزو عمل‌های سخت و حساس به شمار می‌رود ؟

اجازه بدهید قبل از اینکه در این باره نظرم را بگویم، عنوان كنم كه آقای کیارستمی ‌محبوبیت زیادی در بین جامعه پزشکان داشتند و من به عنوان یك پزشک و به عنوان نماینده پزشکان متاسفم که چنین هنرمندی را از دست دادیم.

این روزها جامعه پیرامون موضوع فوت ایشان حساس است و ما نیز همراه با جامعه ناراحت هستیم که چرا باید یک چنین هنرمند بزرگی را از دست بدهیم.

در رابطه با پرسش شما باید بگویم هر کاری که درعرصه پزشکی انجام می‌شود عوارض شناخته شده‌ای را به دنبال دارد. یعنی هر جراحی که انجام می‌دهیم یک عارضه شناخته شده‌ای در کتب مرجع پزشكی برایش وجود دارد.

اگر فرد در مورد پولیپ به پزشک متخصص و فوق تخصص گوارش و یا متخصص داخلی مراجعه کند به وسیله اندوسکوپی می‌توان نمونه را ارزیابی کرد و بعد از نمونه برداری اگر سرطان تشخیص داده شد به متخصص جراح و اگر که یک پولیپ ساده بود با همان دستگاه اندوسکوپ می‌توان آن را برداشت.

پولیپ هم که توسط دستگاه اندوسکوپ برداشته می‌شود در دو تا سه درصد موارد می‌تواند باعث پارگی روده شود.

منتهی بلافاصله مریض علائمش را نشان می‌دهد و هم پزشک متوجه موضوع خواهد شد و هم بیمار باید تحت نظر پزشک باشد تا سریعا کارهای اولیه روی فرد انجام شود ولی مرگ و میر آنچنانی برای بیماران به دنبال ندارد.

دقیقا در مورد شخص عباس كیارستمی چه اتفاقی در مراحل درمان ایشان رخ داد؟

در مورد آقای كیارستمی باید بگویم كه روی بیمار کولونوسکوپی انجام گرفت و تشخیص دادند كه باید تحت عمل قرار بگیرد كه این عمل نیز انجام شد.

به اضافه اینکه فقط به وسیله لاپاراسکوپ تحت عمل جراحی قرارگرفته كه لاپاراسکوپ هم عوارض مخصوص به خود را دارد. فضا کوچک و دستگاه‌ها جدید، و افراد ممکن است که مشکلاتی داشته باشند.

در این عارضه هنوز کارشناسی كامل و جامع صورت نگرفته که بدانیم علت عارضه اولیه در عمل اول چگونه بوده است و پیشرفت این عارضه چه بوده و چگونه به آن رسیدگی شده است.

رسیدگی به این پرونده بایداز طریق گروه‌های کارشناسی انجام شود.

همین چند روز اخیر در سازمان نظام پزشکی جلساتی بود كه طی آن کارشناسی اول انجام شد و کارشناسی‌های بعدی هم انجام خواهد گرفت و بعد پرونده به دادگاه یا هیئت بدوی ارجاع می‌شود و در آنجا بازبینی و گزارش اولیه داده خواهد شد.

منتهی اگر متوجه باشید می‌بینید که این بیمار در روزهای آخر حال عمومی‌ خوبی داشتند و در خانه بوده و به استراحت می‌پرداخته.

ولی با یک هواپیما به خارج از كشور سفر کردند که در طول پرواز چون چند ساعت در ارتفاع بودند ممکن است دچار آمبولی شده باشند و آمبولی عارضه شناخته شده‌ای در مسافرت‌های هوایی است.

البته هنوز هم گزارش رسمی‌از نظام پزشکی فرانسه به دست‌مان نرسیده و نمی‌دانیم که ایشان توسط چه شخصی و در چه بیمارستانی تحت درمان بودند و آیا خود آن بیمارستان و كادر پزشكی‌اش برای ما قابل قبول است یا نه.

البته ناگفته نماند كه علم پزشکی ایران در بعضی از رشته‌ها در دنیا حرف اول را می‌زند. باید منتظر باشیم که جواب سوال‌ها و آزمایشاتی که در فرانسه انجام شده به دست‌مان برسد.

نباید در این زمینه پیش داوری کرد. نباید گفت مقصر کیست. تا وقتی کارشناسان کار خود را انجام دهند كه این به عهده سازمان نظام پزشكی است.

سازمان و یک تیم پزشکی آماده هستند تا این موضوع به دقت کارشناسی شود.

در ویدئویی كه در برخی شبكه‌های فارسی زبان خارج از كشور منتشر شده از زبان دکتر بریس گایه سرپرست تیم پزشکی کیارستمی در بیمارستان فرانسه از سه عارضه نام برده می شود که همگی در مورد آقای کیارستمی‌روی داده است: آسیب حالب، عارضه پریتونیت در اثر جراحی کولون و خونریزی.

او همچنین معتقد است که برای درمان این عوارض به نحو احسنت عمل نشده است.

نظر شما در این خصوص چیست؟

باید منتظر نظر رسمی نظام پزشكی فرانسه باشیم. اینكه به طور دقیق ایشان در کدام بیمارستان مورد عمل قرار گرفته  طی چه فرایندی و تحت نظر چه پزشكانی تحت درمان قرار گرفته است.

فارغ از این موضوع تعجب می‌کنم که شخصی که حالش بهتر شده چرا تصمیم گرفت مجددا برای درمان در خارج از كشور اقدام کند.

به نظر بنده نقصی که در این پرونده وجود داشته اینست که چرا یک مدیر از ابتدا برای آقای کیارستمی‌وجود نداشته.

اگر از همان اول یک متخصص داخلی پرونده را به دست می‌گرفت و آن را مدیریت می‌کرد به نظر می‌رسیدکه این عارضه‌ها کمتر می‌شد.

باتوجه به اینكه مشاوره‌های زیاد و داروهای زیادی توسط افراد مختلف نوشته می شد بهتر بود یك متخصص داخلی پرونده درمان را مدیریت می كرد.

تفاوت میان عارضه پزشکی و خطای پزشکی در كجاست؟ چون این روزها سوال بسیاری از مردم است.

عارضه‌ها شناخته شده هستند. وقتی فردی به بیمارستانی مراجعه می‌کند به عنوان مثال فرض کنید عمل روده انجام می‌شود ممكن است كه یک عارضه ایجاد شود.

اگر کتب مرجع پزشكی  را باز کنیم می توانیم این عوارض را بشناسیم و حتی ببینیم در دنیا چند درصد کسانی که این کار را انجام می‌دهند دچار عارضه می‌شوند.

مهم این است که وقتی عارضه ایجاد شد بلافاصله به بیمار رسیدگی شود. حتی اگر سهوا یا به علت نادانسته کاری یا خطایی روی داد بلافاصله  مراقب بیمار باشیم تا  جان او را  نجات دهیم.

در واقع خطای پزشكی، نوعی خطای انسانی است كه توسط تیم پزشكی و پرستاری صورت می گیرد و با عارضه پزشكی متفاوت است.

بدین ترتیب مشکلاتی که در امور پزشکی رخ می‌دهد یا از خطای سهوی پزشک بوده یا جزو عوارض ناشی از عمل است.

به هر حال چه پای عارضه پزشكی در میان باشد و چه خطای پزشكی رخ داده باشد باید به بیمار رسیدگی شود وگرنه پزشک خطاکار مورد بازخواست قرار می گیرد.

این را هم یادآوری می كنم كه خوشبختانه آمار خطاهای پزشکی در ایران نسبت به کشورهای دیگر مثل اروپا و آمریکا بالا نیست.

گفته می شود پس از تماس وزیر ارشاد با وزیر بهداشت و ملاقات ایشان از مرحوم کیارستمی‌ تیمی‌ از متخصصان برای درمان شکل می‌گیرد و گویی روند درمان جدی تر تلقی می‌شود.

به نظر شما وجود چنین ساز و کاری در روند درمان و بهداشت کشور صحیح است؟

آن هم با توجه به اینکه این پیگیری ها و حضور شخص وزیر بر بالین بیمار برای همه بیماران صورت نخواهد گرفت؟

هر پزشکی وظیفه دارد که به بیماران رسیدگی کند. حالا این بیمار ممکن است یک فرد عادی، یک پزشک همکار یا دیگر افراد جامعه باشد.

بنابراین از لحاظ اخلاق پزشکی مهم نیست شخصی که قرار است تحت عمل جراحی یا داخلی و ... قرار بگیرد پزشک، هنرمند وکیل دادگستری، نماینده مجلس و یا هر فرد دیگری باشد.

پزشک باید به وظیفه انسانی و حرفه ای خود عمل کند. به نظر بنده ممکن است سفارش آقای وزیر کارساز باشد ولی آنقدر موثر در سیر درمان بیمار نبوده است.

به نظر می‌رسد که باید همه کارها انجام شود و بررسی و کارشناسی کرد که قصور انجام شده است یا نه؟

ولی هنوز در این مرحله از تحقیقات كارشناسی هنوز پرونده به دستم نرسیده تا مسئول بررسی آن شوم و از این رو چیزی دقیقا مشخص نشده است.

آیا این صحت داردکه آقای دکتر میر (پدر)، مسن هستند و سال‌ها است عمل جراحی انجام نمی‌دهند؟

ایشان استاد بنده در50 سال قبل بودند و در حال حاضر زمین گیر هستند و قادر نیستند که کاری انجام دهند. بنابراین الان بیماری نمی‌تواند به او مراجعه کند.

ولی عمل جراحی آقای كیارستمی توسط پسر ایشان صورت گرفته است که حالا اگر قصوری انجام گرفته کارشناس‌های مربوطه باید جواب بدهند.

اما معتقدم  پیش داوری‌های عمومی باعث می‌شود که مردم و اطرافیان ایشان نگران شوند.

بدون شك اگر کسی در این موضوع مقصر است باید بازجویی شود و جواب دهد.

چرا نظام پزشکی پیگیر این پرونده شد؟

خب سازمان نظام پزشکی مسئول این کار است و تمام شکایت ها باید از طریق نظام پزشکی بررسی شود.

دادگاه‌های مختلف و دادسرا‌های مختلف داریم تا هیات بدوی و تجدید نظر. از دو نظر پرونده بررسی می‌شود.

اگر طرف بخواهد که دیه و خسارت بگیرد از طریق دادگستری و اگر بخواهد اخلاق پزشکی و کارهای انتظامی‌را پیگیری کند باید از طریق سازمان نظام پزشكی باشد.

آنچه در مورد آقای کیارستمی‌رخ داد به دلیل شهرت ایشان در سطح جامعه مطرح شد و مورد بررسی قرار گرفت و این مسئله در مورد شهروندان عادی رخ نخواهد داد.

حال یک شهروند عادی اگر در چنین شرایط مشابهی قرار بگیرد باید چه کند؟ آیا شکایت ها نتیجه‌ای در بر خواهد داشت ؟

به عنوان رییس هیئت بدوی، هفته‌ای 10- 15 پرونده را در این حوزه رسیدگی می‌کنیم و کسی هم برای مان فرقی نمی‌کند.

حالا وکیل باشد یا وزیر و ... کاری به اسم و شهرت افراد نداریم.

ما امیدوار هستیم طوری با این پرونده رفتار کنیم که جامعه‌ای که این فرد را دوست داشتند راضی باشند و اگر خطایی هم انجام شده پزشک باید جوابگو باشد.

منتها اینكه فكر كنیم در بین هزاران عمل جراحی ای که در جهان صورت می گیرد، همه بیماران سالم از بیمارستان بیرون می‌آیند، اشتباه است، چون تعدادی از آنها دچار عارضه می‌شوند.

منتها در مورد سهل انگاری‌ها باید اذعان داشت كه ممكن است، یعنی یک نفر در اتاق عمل اشتباهی بكند و همه را تحت تاثیر این سهل انگاری قرار دهد.

پزشکان برای حرفه خود قسم بقراط می‌خورند، آیا این قسم مسئولیت پاسخگویی در خصوص وضعیت بیمار و یا در دسترس بودن پزشک در تعطیلات را شامل نمی‌شود؟

ما اعتقاد داریم که باید کارهایی برای بیمار انجام می‌شد و این آنها هستند که باید بگویند که چرا این عمل را این گونه و در زمان تعطیلات انجام دادند.

می‌توانستند بگذارند بعد از تعطیلات عید آن را انجام دهند. منتهی ما ایرانی‌ها تمام کارهای مان را می‌گذاریم در زمان تعطیلات انجام می‌دهیم و فکر نمی‌کنیم که امکان دارد پزشک هم مثل هر انسان دیگری به سفر برود  و بخواهد استراحت كند.

اما در تعطیلات طولانی سال مانند ایام نوروز، میزان خطاهای پزشکی بیشتر بوده است. یعنی جراح بیمار را عمل می‌کند و ممكن است بعدش به سفر ‌برود.

در نتیجه گروه دیگر بیمار را بررسی می‌کند.اگرچه کادر درمانی بیماران را رها نمی‌کنند، اما این عوارض غیر قابل پیش‌بینی است.

پس چرا در زمان تعطیلات پزشکان حاذق كمتری در بیمارستان‌ها حضور دارند؟

خب پزشک هم برای خودش در سال باید به مرخصی برود و همانطور که ممكن است كسی ترجیح بدهد در زمان تعطیلات برای عمل جراحی اقدام کند.

پزشک و کادر درمان هم به استراحت نیاز دارند. بنده از ساعت 6 صبح تا 10 شب کار می‌کنم .هم من و هم خانواده من به استراحت نیاز داریم.

اما آنچه كه مشخص است اینست كه نمی بایست در زمان تعطیلات این عمل روی آقای كیارستمی صورت می‌گرفت.

بعد از تعطیلات زمان مناسب‌تری بود كه باید مدیریت می‌شد.ضمن اینكه پزشک در بیمارستان هست ولی شخصی که عمل را بر روی این فرد انجام داده مسئول آن بیمار است و باید شرایط ایشان را مدیریت می كرد.

فكر می‌كنید این پرونده چه زمانی به نتیجه برسد؟

کارشناسی‌های اولیه صورت گرفته و به جلسات و کارشناسی‌های بعدی نیز نیاز داریم. این پرونده یک کیفرخواست نیاز دارد و با حضور شاکی و خانواده ایشان پرونده رسیدگی خواهد شد.

سعی می‌کنیم در کوتاه ترین زمان ممكن جواب مردم را بدهیم.

منتها صادقانه از مردم شریف مان می خواهیم متوجه باشند که نظام پزشکی صادقانه می‌گوید که به این پرونده رسیدگی می‌کند و اگر قصوری هم صورت گرفته قطعا جواب خواهد داد .

این روزها حتی در شبكه‌های مجازی هشتگ‌هایی با عنوان قصور پزشكی و عناوین دیگر فعال شده است. این واكنش‌های مردمی را چگونه ارزیابی می كنید.

خواهش بنده این است که کمپین‌هاوهشتک‌هایی که به وجود آمده و صحبت‌هایی انجام گرفته از سوی شخصیت‌های هنری طوری باشد كه احترام همه اقشار جامعه حفظ شود.

متاسفانه این روزها پیش داوری‌ها در فضای مجازی زیاد است كه مشکلاتی را هم به وجود آورده.

ما به تمامی‌هنرمندان احترام می‌گذاریم و هر کلامی‌ هم که از سوی یک هنرمند پیشکسوت بیان شود مورد احترام جامعه است.

بنابراین اگر پیش داوری کنیم و یا اینكه بدون داشتن اطلاعات از جزییات این پرونده در یک جمع قاطعانه صحبت کنیم و کمپینی علیه پزشكان راه اندازی کنیم فقط باعث  تشویش اذهان عمومی‌می‌گردد و با این کار جامعه را ملتهب می كنیم.

ما باید در راه آرامش جامعه قدم برداریم و تمام پرونده‌ها هم باید به همین طریق رسیدگی شوند. هر نوع پیش داوری در مورد مسائل پزشكی کار اشتباهی است.

قبل از اعلام نتیجه نهایی نباید قضاوت کرد، چون هیچ فردی جز دادگاه و سازمان‌های مربوطه در جایگاه داوری نیست.

به همین خاطر از تمامی بزرگان و هنرمندان درخواست می‌کنم جهت تلطیف فضای جامعه قدم بردارند و به ما در روشن شدن قضایا کمک کنند.