خواندنی های پزشكی
كشف سرنخ جدیدی كه با پیشرفت بیماری سل در ارتباط است
در یك پیشرفت مهم كه احتمالا راه را برای كشف روش‌های جدید جهت درمان بیماری سل هموار خواهد كرد، دانشمندان یك «سرنخ چربی» را شناسایی كرده‌اند كه در پیشرفت این بیماری تاثیر دارد. فاكتورهایی كه موجب می‌شوند بیماری خطرناك سل به یك عفونت فعال تبدیل شود از مدت‌ها پیش برای دانشمندان ناشناخته و مورد سوال بوده‌اند. هم اكنون گروهی از محققان دانشگاه كورنل در آمریكا دریافته‌اند كه باكتری‌های مولد بیماری سل سبب فعال شدن یك متابولیسم چربی در بدن میزبان می‌شوند كه پیشرفت بیماری را موجب می‌شود. این تحقیق نشان می‌دهد، باكتری «مایكوباكتریوم توبركولوسیس» یا «MTB» موسوم به باكتری سل قادر است، ماكروفاژها را تحریك كند. ماكروفاژها سلول‌های ایمنی هستند كه باكتری آنها را آلوده می‌كند. در اثر این تحریك ماكروفاژها قطرات چربی را جمع آوری كرده و آنها را به سلول‌های كف مانند تبدیل می‌كنند. این انتقالات سلولی می‌تواند سبب دوباره فعال شدن عفونت سل از حالت غیرفعال و خفه شود. به دنبال عفونت اولیه حاصل از میكروب سل، سلول‌های ایمنی آلوده در بدن می‌تواند در ریه‌ها با همدیگر در یك توده سلولی تجمع كنند كه توسط یك دسته رشته‌ای احاطه می‌شوند. این توده شامل ساختاری موسوم به «توبركل» است. به لحاظ فیزیكی از تخریب شدن باكتری‌ها توسط سلول‌های ایمنی بدن میزبان محافظت می‌كند. این شرایط به توده‌های آلوده به باكتری سل امكان می‌دهد كه در درون بدن میزبان در طول دوره كمون یا نهفتگی تا چندین سال باقی بمانند در حالی كه در تمام این مدت هیچ علائمی از بیماری در فرد ظاهر نمی‌شود.
به گفته دانشمندان، این عفونت دستگاه تنفسی فقط در درصد كمی از افراد آلوده به باكتری سل دوباره فعال می‌شود كه در اثر پیشرفت بافت‌های ریه را تخریب می‌كند. در حال حاضر اطلاعات بسیار اندكی درباره دلایل دقیق فعال شدن مجدد این باكتری در بدن انسان در اختیار محققان است و نقش‌های وابسته میزبان و این میكروب بیماری زا در حد كمی مشخص شده‌اند. بنابراین یافته جدید می‌تواند سرنخ مفیدی برای كسب اطلاعات بیشتر در مورد عملكرد این باكتری باشد.
ضرورت بررسی سرطان پستان از طریق MRI
بر اساس پژوهشی که در مایوکلینیک آمریکا انجام شد بررسی پستان طرف مقابل با MRI پس از تشخیص سرطان در یک طرف ضروری است. بر اساس این مطالعه که توسط برنارد و همکارانش در مایوکلینیک آمریکا انجام شد و در سال 2010 میلادی در مجله پستان به چاپ رسید، بررسی پستان از طریق MRI پس از تشخیص سرطان در پستان دیگر زنان یائسه ضروری است. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که این امر حتی برای زنان با سنین 70 سال نیز باید صورت پذیرد. این در حالی است که پژوهشگران در مورد لزوم کاربرد این فناوری در تشخیص اولیه سرطان پستان با هم اتفاق نظر ندارند.
قارچ سارق قند كشف شد
دانشمندان در یك تحقیق جدید دریافته‌اند كه نوعی قارچ بسیار سمی و خطرناك با نام علمی «كریپتوكوكوس» عاشق قند است و در هر جا كه این ماده را پیدا كند آن را مصرف می‌كند چون قند به تولیدمثل این قارچ كمك می‌كند. دانشمندان می‌گویند این قارچ‌ها به ویژه سارق نوعی قند موسوم به «اینوسیتول» هستند كه به میزان فراوان در مغز و نخاع انسان یافت می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد كه این قارچ برای قرض گرفتن قند اینوسیتول از مغز یك فرد دارای مجموعه گسترده‌ای از ژن‌ها است كه برای مولكول‌های انتقال‌دهنده قند رمزگشایی می‌شوند. جوزف هیتمن، متخصص و رئیس دپارتمان ژنتیك مولكولی و میكروبیولوژی دانشگاه دوك در این زمینه خاطر نشان كرد: در حالی كه قارچ‌های معمولی فقط دو نوع از این ژن‌ها را دارا هستند، قارچ كریپتوكوكوس تقریبا 12 نوع از این ژن‌ها دارند. به گفته محققان، قند اینوسیتول به مقدار زیاد در مغز انسان و مایعی كه سیستم اعصاب را در برمی‌گیرد و مایع مغزی - نخاعی نام دارد یافت می‌شود و به احتمال زیاد به همین دلیل است كه این قارچ نقش قابل توجهی در ایجاد عفونت در مغز انسان دارد و در نتیجه سبب بروز مننژیت می‌شود. این قارچ‌ها به شیوه‌ای موثر مولكول‌های قند را به درون سلول‌های خود برده و آنها را به سرقت می‌برند. این یافته جدید درباره قارچ‌های قند دزد در مجله میكروبیولوژی منتشر شده است.
چاقی مانع از تاثیر انسولین می‌شود
تحقیقات نشان می‌دهد مصرف زیاد مواد غذایی موجب كم كاری پانكراس و كاهش تولید انسولین شده و قندسازی در كبد را افزایش می‌دهد و در صورتی كه چاقی درمان نشود درمان دارویی انسولین نیز موثر نخواهد بود. امیر كامران نیكوسخن، مدیر عامل انجمن دیابت ایران گفت: امروزه مواد غذایی حاوی نشاسته پروتئین و چربی به مقدار فراوان مصرف می‌شود و در ازای مصرف این مواد هیچ فعالیت جسمی قابل توجهی هم صورت نمی‌گیرد. وی ادامه داد: به دلیل مصرف زیاد مواد غذایی چاقی در جهان اپیدمی شده كه مهمترین عامل ایجاد كننده دیابت است و چنانچه بخواهیم دیابت را درمان كنیم باید با چاقی مبارزه كنیم. نیكو سخن خاطرنشان كرد: چاقی موجب كم كاری پانكراس و كاهش تولید انسولین می‌شود و این در حالی است كه قندسازی در كبد افزایش می‌یابد و قندهای تولید شده نمی‌توانند وارد سلول‌ها شده و در این صورت قند خون به تدریج بالا می‌رود. وی تصریح كرد: در صورت مصرف مواد غذایی زیاد، بدن مجبور می‌شود كه به سرعت حجم فراوانی انسولین تولید كند و در نتیجه كم‌كاری پانكراس باید به بدن انسولین دارویی تزریق شود اگر چه انسولین درمان خوبی است ولی هیچ گاه جای انسولین طبیعی بدن را نمی‌گیرد. نیكو سخن یادآور شد: برای درمان دیابت باید از چاقی تغذیه نامناسب و عدم تحرك جسمانی جلوگیری كرد در غیر این صورت تزریق انسولین نیز موثر واقع نمی‌شود و عوارضی از جمله مشكلات قلبی عروقی، چشم، كلیه و پارا به همراه خواهد داشت.
مصرف سیر خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد
نتایج تحقیقات نشان داد مصرف سیر به حد کافی، فرایندهای سرطان زا در بدن را کاهش می‌دهد. محققان دانشگاه اوهایو در تحقیقات خود بر پایه یک تست ادرار جدید دریافتند كه خوردن سیر به حد کافی می‌تواند فرآیندهای سرطان‌زا را در بدن کاهش دهد. در این فرایند موسوم به نیتراتاسیون بعضی از مواد که در غذاها و آب‌های آلوده وجود دارد تبدیل به ترکیبات سرطان‌زا می‌شود. نیتراتاسیون به طور معمول توسط نیترات‌ها به وجود می‌آید که این نیترات‌ها از یکسری گوشت‌های پخته شده یا روش‌های آماده کردن غذا با حرارت بالا به وجود می‌آید. پژوهشگران این بررسی به دنبال روشی بودند که با استفاده از آن دو ترکیب مختلف كه یکی مربوط به مصرف سیر و دیگری در رابطه با میزان خطر ابتلا به سرطان بود را اندازه‌گیری کنند. دکتر ایدل هایسون از محققان این طرح می‌گوید: نتایج بررسی‌ها نشان داد احتمال خطر ابتلا به سرطان در کسانی که بیشتر سیر مصرف می‌کنند کمتر بود. هایسون و همکارانش امیدوارند که بتوانند با استفاده از این آزمایش ادرار تشخیص دهند کدام مواد مغذی می‌تواند پروسه نیتراتاسیون را متوقف کند. ممکن است نقش سیر در جلوگیری از ایجاد مواد سمی که بر پایه نیتروژن است باشد.
کشف جهش ژنتیکی عامل اسکیزوفرنی
گروهی از پژوهشگران آمریکایی با آزمایش بر روی مدل‌های حیوانی یک جهش ژنتیکی را یافتند که می‌تواند مسؤول بروز اسکیزوفرنی باشد. محققان دانشگاه کلمبیا در نیویورک یک جهش ژنتیکی را بر روی ژنی با عنوان 22q11 یافتند که با قطع کردن ارتباط میان دو فضای مغز مسؤول حافظه می‌تواند منجر به بروز اسکیزوفرنی شود. این دو فضا، هیپوکامپ و کورتکس جلوپیشانی نام دارند. این محققان دو گروه از موش‌های نرمال و موش‌های با جهش ژنتیکی بر روی ژن 22q11 را ایجاد کردند. سپس یک تست حافظه در یک هزارتو را بر روی این دو گروه از موش‌ها تجویز کردند. در این آزمایش موش‌هایی که موفق می‌شدند مسیر خروج را به یاد آورند جایزه دریافت می‌کردند. در این آزمایش مشاهده شد موش‌های عادی که در آنها هیپوکامپ و کورتکس جلو پیشانی به طور معمولی با یکدیگر در تماس بودند موفق می‌شدند مسیر خروج را به یاد آورند در حالی که موش‌های اصلاح ژنتیکی شده قادر به یادآوری مسیر نبودند. این دانشمندان در این خصوص توضیح دادند: ما فهمیدیم که این نقص ژنتیکی، افراد را برای ابتلا به اسکیزوفرنی مستعد می‌کند. در حقیقت یکی از عواقب این جهش ژنتیکی از هم جدا شدن ارتباط عملکردی میان این دو منطقه مغزی است و بدیهی است که قطع ارتباط میان این دو منطقه بر روی رفتار شناختی اثر گذاشته و می‌تواند منجر به توسعه اسکیزوفرنی شود. علائم بیماری اسکیزوفرنی توهم، جنون و اختلال ذهنی است. این بیماری بسیار شایع در بین جمعیت‌های انسانی از هر 100 نفر به یک نفر آسیب می‌رساند.
نوسانات فشار خون شاخص مهم برای پیش‌بینی سكته مغزی است
محققان در یك پژوهش جدید دریافته‌اند كه تغییرات در فشار خون شاخص كلیدی از بروز سكته مغزی است. این پژوهش نشان داد كه فشار خون بالا نشان می‌دهد كه خطر ابتلا به سكته مغزی یا سایر مشكلات عروقی تا 50 درصد افزایش می‌یابد.
به گفته محققان، بررسی نوسانات در فشار خون روش‌های بهتری برای پیش‌بینی خطر احتمالی سكته مغزی است و همچنین این نوسانات شاخص‌های مهمی برای بررسی میزان آسیب‌پذیری افراد در برابر حملات قلبی، نارسایی قلبی و سایر مشكلات عروقی است. پروفسور پیتر روتول از دانشگاه آكسفورد كه سرپرستی این پژوهش را عهده دار بوده، روش‌هایی را مورد آزمایش قرار داده كه در آن تغییرات فشار خون روی خطر سكته مغزی در چهار گروه بزرگ از شركت‌كنندگان در آزمایشات بین‌المللی قبلی تاثیر می‌گذاشتند. روتول تاكید كرد: در این پژوهش دریافتیم كه به جای سطح میانگین فشار خون در واقع نوسانات فشار خون هستند كه می‌توانند احتمال سكته مغزی را خیلی قدرتمندتر و دقیق‌تر پیش بینی كنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد، تغییرات زیاد و گهگاهی در فشارخون یا به عبارتی فشار خون دوره‌ای، مهمترین عامل بروز سكته مغزی
است.
روحیه تدافعی زنان عامل بروز بیماری قلبی در آنان
پژوهشگران اعلام کردند، زنانی كه حالت تدافعی بیشتری دارند، بیش از دیگران در خطر بیماری‌های قلبی- عروقی قرار دارند. محققان دانشگاه مونترال با همکاری موسسه قلب مونترال و دانشمندان دانشگاه مک گیل کانادا اعلام کردند، حالت تدافعی، با کناره‌گیری، انکار یا سرکوبی اطلاعات ناشی از ترس مشخص می‌شود. این محققان می‌گویند وجود حالت واکنش تدافعی زنان در برابر قضاوت دیگران یا ترس از کاهش اعتماد به نفس به افزایش فشار خون و ضربان قلب منجر می‌شود. دکتر دیانکا دی آنتونو در دانشگاه مونترال گفت: بر عکس، این حالت در مردان مسنی دیده می‌شود که حالت تدافعی آنان کم است و آنان بیشتر به بیماری‌های قلبی عروقی مبتلا می‌شوند. دکتر دی آنتونو افزود: یافته‌های ما نشان می‌دهد پدیده اجتماعی شدن، ذاتی است و تعلق به یک گروه، مایه زنده ماندن اجداد ما بوده است. امروزه مشخص شده است که بیشتر مردم، ارتباط اجتماعی را مانعی برای حضور خود می‌دانند و واکنشی تدافعی برای حفظ اعتماد به نفس خود دارند. یافته‌های این محققان در شماره اخیر نشریه فیزیولوژی روانشناسی Psychophysiology منتشر شده است.
پرستاری از راه دور، رویکردی بر بهبود مراقبت بیماری
«تله نرسینگ» باعث کاهش هزینه و بهبود کیفیت مراقبت‌های پرستاری می‌شود. پرستاری از راه دور، آموزش پرستاری به بیماران را بدون محدودیت زمان و مکان فراهم می‌کند. الهام مسرت، اقدم ارجستانی و آزاده گودینی در پژوهشی مروری با عنوان «پرستاری از راه دور رویکردی بر بهبود مراقبت بیماری» آورده‌اند: پرستاری از راه دور یا «تله نرسینگ» شاخه‌ای از پزشکی از راه دور است. در پرستاری از راه دور پرستاران می‌توانند به کمک امکانات مخابراتی و تکنولوژی اطلاعات از فواصل دور به ارائه مراقبت پرستاری به بیماران پرداخته یا با پرستاران دیگر در نواحی دور ارتباط داشته باشند. هدف از این مطالعه تشریح آموزش به شیوه پرستاری از راه دور و بیان مزایا و کاربردهای این شیوه نوین در جنبه‌های مختلف به‌عنوان یک روش مقرون به صرفه و موثر است. این پژوهش مطالعه‌ای مروری است که از طریق جست‌وجو درمنابع علمی معتبر از جمله Scopus،SID ، Pubmed و سایر منابع اطلاعاتی انجام شده است. در این مطالعه نقش پرستاری از راه دور در آموزش مراقبت‌های بهداشتی در منزل خصوصا در مناطق روستایی مطرح شده است. همچنین آموزش مراقبت به بیماران سرطانی، سالمندان و بیمارانی که ناراحتی‌های مزمن دارند به شیوه پرستاری از راه دور بیان شده است. مزایا و کاربردهای تله نرسینگ در بهبود آموزش‌های پرستاری و تجربه‌های موفق مربوط به کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه از موارد دیگری است که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش حاکی است: پرستاری از راه دور، آموزش پرستاری به بیماران را بدون محدودیت زمان و مکان فراهم
می‌کند.
