دکترحمیدمحقق؛ پزشک عمومی
تفاوت‌های فیزیكی میان مردان و زنان كاملا مشخص است، ولی هنگامی كه صحبت از سلامتی و مراقبت‌های بهداشتی می‌شود، رفتاری یكسان خواهیم داشت؛ چرا كه پزشكان معتقدند از آنجا كه زن و مرد مواد غذایی یكسان می‌خورند، یكسان ورزش می‌كنند و در صورتی كه مریض شوند، تقریبا علائم یكسانی دارند، باید به‌طور یكسان و مشابه نیز با آنها رفتار شود.
این در حالی است كه پژوهش‌های جدید تفاوت‌های مختلفی در آنها یافته است كه در كل نظریه‌ها تغییر ایجاد می‌كند.
در زندگی روزمره، تفاوت‌های جنسیتی به كلیشه تبدیل شده‌اند و از این كلیشه‌ها حتی در جوك‌ها و طنزها استفاده می‌شود؛ ولی پژوهشگران دریافته‌اند كه این تفاوت‌ها منجر به كشفیات بزرگی در مراقبت‌های بهداشتی می‌شود. حال این تفاوت‌ها كدامند؟
درد
مردان و زنان هر دو احساس متفاوتی نسبت به درد دارند. وقتی مردان احساس درد می‌كنند، فشار خون‌شان بالا می‌رود؛ در حالی‌كه در زنان ضربان قلب آنها افزایش می‌یابد و فشارخون آنها كاهش یافته و یا دست‌كم ثابت باقی می‌ماند.
زنان نسبت به انواع مختلف درد احساس متفاوتی دارند. بهه گفته پژوهشگران زنان به نسبت مردان درد را زودتر احساس می‌كنند و دامنه تحمل آنها از مردان كمتر است؛ اگرچه برخی از مطالعات نشان می‌دهند كه مردان در بروز حتی دردهای كوچك به نسبت زنان مضطرب‌ترند. زنان بیش از مردان به دردهای مزمن و طولانی دچار می‌شوند و دردهای ناشی از فیبرومیالژی، سندرم روده تحریک‌پذیر، آرتریت و میگرن در آنها بسیار شایع است.
تپش قلب
قلب و شریان‌های مردان به نسبت زنان كوچك‌تر است قلب آنها سریع‌تر می‌زند و حتی در حین حملات قلبی علایم متفاوتی دارند. در حملات قلبی، مردان بیشتر دچار درد قفسه سینه و احساس درد در بازوی سمت چپ و سوءهاضمه می‌شوند، در حالی‌كه زنان دچار تنگی نفس، خستگیی غیرمعمول، تهوع و اضطراب می‌شوند.
با این حال اكثر پزشكان درد قفسه سینه را مهم‌ترین نشانه حمله قلبی در هر دو جنس می‌دانند. احتمال حمله قلبی دوم نیز در زنان یك سال پس از اولین حمله بیش از مردان است.
مغز
مغز مردان به لحاظ فیزیكی بزرگ‌تر از مغز زنان است؛ اما این امر هیچ ربطی به توانایی فكری آنها ندارد و به لحاظ اینكه مردان برای حركت ماهیچه‌ها به سلول‌های عصبی بیشتری نیاز دارند، مغزشان بزرگ‌تر است.
تخمین زده شده كه تعداد سلول‌های مغز مردان 4 درصد بیشتر و وزن آن 100 گرمم بیشتر از مغز خانم‌هاست. با این حال وزن مغز هر دو جنس به نسبت وزن بدن‌شان تقریباً یكسان است. مغز زنان نسبت به مغز مردان فشرده‌تر و پر از نورون است؛ به‌خصوص در منطقه مسوؤل زبان.
احساسات
زنان در ایجاد رابطه به نسبت مردان احساسی‌تر و بهتر قادر به بیان احساسات خود هستند و متأسفانه همین امر باعث می‌شود آنها بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی قرار بگیرند. شیوع افسردگی در زنان 20 تا 26 درصد و در مردان 8 تا 12 درصد است. زنان بیش از مردان درگیر احساسات منفی می‌شوند؛ در حالی‌كه مردان در اكثر مواقع سعی می‌كنند این احساسات را از خود دور كنند. احساسات زنان تحت تأثیر تغییرات هورمونی، بارداری و یائسگی تغییر می‌كند.
ساختار استخوان
نیاز زنان به كلسیم بیش از مردان است، زیرا به دلیل عوامل مختلف همچون حاملگی، عادت ماهیانه و شیردهی مقداری از كلسیم بدن‌شان از بین می‌رود و 80 درصد بیش از مردان به پوكی استخوان مبتلا می‌شوند.
با افزایش سن، مقدار استروژن در بدن زنان كاهش و خطر ابتلا به پوكی استخوان افزایش می‌یابد؛ به طوری كه طی ده تا هفت سال اول یائسگی ممكن است تا 20 درصد از توده استخوانی خود را از دست بدهند و همین امر آنها را بیشتر مستعد ابتلا به پوكی استخوان می‌كند.
عوارض جانبی دارو
مطالعه انجام شده بر روی عوارض جانبی بیش از 10 دارو نشان می‌دهد كه زنان در معرض عوارض جانبی بیشتری به نسبت مردان قرار دارند و این ناشی از نوسانات هورمونی، تركیبات بدن، وزن، سوخت‌وساز دارو و كبد است. همچنین تاثیر داروها در زمان نزدیك به چرخه قاعدگی خانم‌ها، متفاوت می‌شود.
هورمون‌های باروری و دستگاه گوارش و فرایند‌های متابولیك نیز تأثیر متفاوتی بر عوارض جانبی داروها دارند.
تفاوت نسبت عضله به چربی در زنان یكی از عوامل مهم این تفاوت است كه متاسفانه پزشكان در اكثر مواقع بدون در نظر گرفتن این تفاوت‌ها، دوز داروهای یكسانی را برای مردان و زنان در نظر می‌گیرند.
تأثیرسیگار
زنان در صورت مصرف دخانیات بیش از مردان در معرض خطر و مشكلات قرار می‌گیرند. زنانی كه سیگار می‌كشند و هم‌زمان از داروهای خوراكی و یا روش‌های هورمونی پیشگیری از بارداری استفاده می‌كنند، بیشتر در معرض خطر لخته شدن خون و سكته مغزی قرار دارند و در ترك سیگار زنان بیشش از مردان دچار نشانه‌های ترك می‌شوند.
باروری
قدرت باروری در زنان پس از سن 35 سالگی كاهش می‌یابد و با آغاز یائسگی به پایان می‌رسد؛ ولی مردان تا سن 600 سالگی قدرت باروری دارند.
طول عمر
براساس پژوهش‌های مختلف، میانگین طول عمر زنان بیش از مردان است و شاید دلیل آن توجه بیشتر زنان به رژیم غذایی و ورزش منظم باشد.
به خصوص در كشورهای پیشرفته و توسعه یافته، تعداد زنان سالمند بسیار بیشتر از مردان سالمند است، به طوری که در آمریكا میزان مرگ و میر مردانن 41 درصد بیش از زنان است.
هورمون‌ها
هورمون‌های زنانه و مردانه تفاوت بسیاری با یكدیگر دارند. هورمون استروژن در زنان، از آنها در برابر ابتلا به بیماری‌های قلبی محافظت می‌كند؛ حال آنكه تستوسترون در مردان، از علل اصلی ابتلا به بیماری قلبی است و افزایش كلسترول خون و بیماری‌های عروقی را در پی دارد.
تستوسترون بیش از حد طبیعی در مردان موجب انجام رفتارهای خطرساز و تهاجمی می‌شود.
اضافه وزن
در مردان، وزن اضافی به صورت چربی در خط كمر و شكم جمع می‌شود و اغلب چاقی سیبی شكل دارند، در حالی که در زنان چربی زیادی بیشتر روی لگن و ران‌‌ها قرار می‌گیرد و چاقی گلابی شكل دارند.
با توجه به تفاوت‌هایی كه به آن اشاره شد، شاید باور این موضوع كه استفاده از دارویی که برای همه افراد مناسب است، خیلی سخت باشد و مفهوم آن در آینده‌ای بسیار نزدیك تغییر كند و شاید حتی با توجه به تفاوت‌های جنسیتی نوع داروها نیز عوض شده و برای هر جنس داروی متفاوتی تجویز شود.
كدامیك درارتباطات اجتماعی قوی‌ترند؟
ارتباط با دیگران فقط كلامی نیست و به گفته كارشناسان حدود 90 درصد از ارتباطات غیر كلامی هستند و از طریق چشم، لحن صدا و حركات بدن به فرد دیگر منتقل می‌شوند.
این رفتارها تنها مربوط به حركات نمی‌شوند. حتی زمان و فضا و مكان نیز در انتقال پیام مهم هستند. به طور كلی مشاهده می‌شود كه زنان در برقرار كردن ارتباط نزدیك به نسبت مردان راحت‌ترند.
زنان نسبت به ورود به حریم شخصی زنان دیگر احساس بدی ندارند، در حالی كه مردان برای ورود به حریم شخصی مردان دیگر با مشكل مواجه هستند.
مردان با صدای بلند صحبت می‌كنند و زنان خانمانه رفتار كرده و بیشتر تمایل دارند با لحن آرام و صدای پایین صحبت كنند.
حالات چهره
هنگامی كه موضوع حالات چهره مطرح باشد، زنان موفق‌ترند. حالت چهره، ارتباط چشمی، حركت دادن سر، لبخند و تأیید با سر و . . . در زنان بیشتر دیده می‌شود و این امر به آنها كمك می‌كند كه فرد مقابل احساس بهتری داشته باشد و مطمئن شود كه احساسات و عبارات او درك می‌شود.
در محیط حرفه‌ای واكنش غریزی زنان مثل تكان دادن سر و یا لبخند می‌تواند به اشتباه به عنوان تأیید آنها قلمداد شود و برعكس جدیت مردان در صحبت می‌تواند سوء تعبیر شده و به معنای مخالفت آنها باشد.
وضعیت بدن
مردها دوست دارند هنگام صحبت با طرف مقابل در كنار او یا در موقعیتی زاویه‌دار از او قرار بگیرند، حال آنكه زنان ترجیح می‌دهند رودررو و چهره به چهره صحبت كنند.
جان‌گری نویسنده كتاب زنان مریخی، مردان ونوسی معتقد است كه همین تفاوت در مردان این احساس را ایجاد می‌كند كه وقتیی زنان رودروی مردان قرار می‌گیرند، حالت تهاجمی و مقابله دارند؛ در حالی كه اصلاً این‌چنین نیست.
به‌طور كلی پذیرفته شده است كه مردان ارتباط را وسیله‌ای برای حل مشكلات و انتقال داده‌ها می‌دانند، در حالی‌كه زنان ارتباط را راهی برای اتصال و برقراری صمیمیت عاطفی می‌دانند.
تماس چشمی
مردان كمتر تماس چشمی برقرار می‌كنند، ولی زنان دوست دارند حالت جسمی و روحی افراد را تشخیص دهند؛ بنابراین ارتباط چشمی بیشتری برقرار می‌كنند.
زمان و مكان
به‌طور كلی زنان براین باورند كه به همه فضا و زمان یكسان بدهند. در محیط‌های كاری كه هم مردان و هم زنان با یكدیگر كار می‌كنند، این تفاوت دیده می‌شود. مردان بلند صحبت می‌كنند و به زنان كمتر اجازه حرف زدن می‌دهند و هنگام صحبت با خانم‌ها میان حرف آنها می‌پرند.
زنان شنونده‌هایی بهتری هستند و اجازه می‌دهند كه هر فردی نظر خودش را بیان كند. در نتیجه اینكه زنان به نسبت مردان در برقراری ارتباطات اجتماعی موفق‌ترند.
