زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

ندا جعفری

شكایت از پزشک به دلیل نارضایتی از نحوه درمان و یا به وجود آمدن عوارض جانبی ناشی از درمان، در تمام دنیا وجود داشته و آمار این شکایت و نارضایتی‌ها در  ایران نیز در چند سال گذشته افزایش داشته است. برای بررسی تخصصی این موضوع  ،  اواخر اردیبهشت ماه سال جاری همایش تخصصی در مركز همایش‌های رازی با حضور جامعه جراحان برگزار شد تا در رابطه با شكایت های پزشكی به سوالات جراحان پاسخ داده شود.

در این نشست جمعی از كارشناسان نظام پزشكی و پزشكی قانونی شركت داشتند. از میان شركت كنندگان می توان به حضور دكتر عباس تحصیلی كارشناس انتظامی در پزشكی قانونی و نظام پزشكی ، دكتر «حفیظی» عضو نظام پزشكی و استاد جراحی دانشگاه تهران ، دكتر «نیك نژاد» معاون انتظامی نظام پزشكی ، دكتر «هنر بخش» استاد رادیولوژی و كارشناس نظام پزشكی ، دكتر «مریم پوررضا» استاد بیماریهای زنان و كارشناس نظام پزشكی و همچنین دكتر «عكاشه» استاد را دیولوژی اشاره كرد.

دكتر تحصیلی در این نشست تخصصی اظهار داشت : از هر 100 عمل جراحی صورت گرفته در کشور آمریکا، 2 مورد به شکایت ختم می‌شود، اما در ایران 6/0 دهم درصد یعنی یك سوم آمریكا شكایت پزشكی وجود دارد. پزشكان نیز بر این عقیده هستند که بالا رفتن سطح سواد و میزان آگاهی مردم نسبت به حق و حقوق خود، باعث افزایش شكایت از درمان و پزشک معالج شده است. در رابطه با روابط پزشك و بیمار نیز مطالعات و تحقیقات زیادی در نقاط مختلف دنیا به عمل آمده و این موضوع از دیدگاه اخلاق پزشکی، حقوقی و کیفری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

وی در ادامه افزود : نتیجه تحقیقات حاكی از آن است كه توقع بیماران و مراجعین از پزشک و کادر درمانی بستگی به عوامل متعددی از جمله فرهنگ، اعتقادات، سطح علم و دانش مراجعین و چگونگی رفتار پیشینیان دارد؛ از این منظر، شناخت سطح توقع و انتظار بیماران از پزشک باید مورد ارزیابی قرار گیرد. به طور كلی می‌توان گفت که شکایت‌های مربوط به قصور پزشکی و رشته ‏های وابسته، یکی از دغدغه‏ های مهم امروز جامعه پزشکی‏ ایران است.

دكتر تحصیلی تصریح كرد : در این رابطه متخصصان پزشکی قانونی، سازمان‏های پزشکی‏ قانونی، نظام پزشکی و انجمن پزشکان قانونی ایران با برگزاری همایش‌ها و کنفرانس‏های بازآموزی، گام‏های مهمی برای تبیین موضوعات مزبور و آگاه کردن شاغلین رشته ‏های مختلف پزشکی‏ برداشته اند. موضوعات مورد سوال پزشكان در اغلب این همایش‌ها، در مورد شكایت‌های بیماران از پزشكان  بوده است. محور مورد بررسی برخی از این همایش‌ها وابسته به مسایل پزشکی اخیر بوده چرا که در سال‌های اخیر، مسایل گوناگونی در حوزه پزشکی رخ داده و اطلاعات مردم نیز در مورد آنها بالا رفته است، به عنوان نمونه پزشكان ارتوپد، دندانپزشك و جراحی زیبایی در این گروه‌ها قرار می‌گیرند.

وی  در ادامه گفت : مردم در طی این سال‌ها علاقه بیشتری به جراحی‌های زیبایی پیدا کرده و اغلب افراد با مراجعه با پزشكان خواهان تغییراتی در ظاهر و فیزیک خود هستند، معمولا این گونه افراد بعد از عمل جراحی نیزاحساس رضایت نکرده و ممكن است كه اقدام آنها برای زیبا شدن، به شكایت از پزشك جراح ختم شود، در این موارد توصیه می شود كه این دسته از بیماران قبل از انجام عمل جراحی، از مشاوره روان پزشکی استفاده کرده و از عوارض و عواقب آن مطلع شوند.

دكتر تحصیلی با بیان اینكه متخصصان بیهوشی گروه دیگر از پزشكان هستند كه تا چند سال گذشته آمار شكایت از آن‌ها پایین بود، می افزاید:  برای نمونه زمانی كه در جریان یك عمل فردی جان می‌سپرد، تمام توجه‌های خانواده بیماران به سمت پزشك جراح معطوف می‌شود در حالی كه پزشك جراح مقصر اصلی این ماجرا نیست. در اغلب جراحی‌هایی كه با مرگ بیمار رقم می‌خورد به غیر از پزشك عوامل گوناگونی از جمله داروی بیهوشی، بررسی‌های قبل از عمل و غیره دخیل هستند.

برای مثال فردی با 145 كیلو وزن، تنگی نفس تپش قلب داشته و لازم است یك بیهوشی تخصصی برای عمل انجام دهد؛ با افزایش آگاهی‌ها در این رابطه بسیاری از بیماران دریافتند كه در تمامی جراحی‌هایی كه منجر به فوت می‌شود پزشكان مقصر نیستند.

این كارشناس نظام پزشكی ادامه داد : باید به این نكته اشاره كرد كه مهم‌ترین دلیل شكایت فرد، اهمال پزشک از وظایفش نبوده، بلکه گاهی اوقات پزشک از هیچ کوششی در جهت معالجه بیمار دریغ نکرده و بیمار یا همراهان او براین باورند که کوتاهی صورتگرفته است و باید اقدام به شكایت كنند. معمولا چنانچه بیماران در نتیجه خطای پزشک متوجه آسیب جسمی شوند شکایت خود را از پزشک خاطی در دادسرا مطرح کرده و دادسراها در جریان رسیدگی از پزشکی قانونی به عنوان کارشناس پرونده کمک گرفته و از برخوردهای انتظامی، قضایی و حقوقی بر علیه پزشک خاطی استفاده می‌شود، که اگر خطای پزشکان اثبات شود باید دیه بیمار را بپردازد. 

وی در پایان اظهار داشت: زمانی که خطای پزشکی به صورت توافقی و مصلحتی بین بیمار و بیمارستان حل و فصل نشود، پزشکی قانونی به عنوان یک مرجع اجرایی در این موارد وارد عمل شده و نظر کارشناسی خود را در خصوص آن پرونده اعمال می کند. بهتر است به این نكته اشاره كنیم كه تعریف قانونگذار نسبت به خطاهای پزشکی نباید طوری باشد که با ایجاد ترس و دلهره در دل پزشکان مانع جسارت خلاقیت و نوآوری آنها در كارشان شود. قوانین ما باید شفاف تدوین شود که پزشک و بیمار از حقوق خود در جریان درمان اطلاع داشته و با هیچ ابهامی مواجه نشوند.