دکتر علیرضا واعظ شوشتری - متخصص پوست، مو و زیبایی
تحریریه زندگی آنلاین : میخچه دست‌وپا و پینهها نواحی سخت و دردناک پوست هستند که اغلب در واکنش به فشار یا سایش روی پاها ایجاد می‌شوند. آن‌ها زمانی که پوست تلاش می‌کند ناحیه‌ی اصلی ناشی از آسیب، فشار یا سایش را حفاظت کند، رخ می‌دهند. میخچه و پینه خطرناک نیستد؛ اما می‌توانند باعث تحریک شوند. این عارضه در بین افرادی که کفش‌های تنگ نامناسب می‌پوشند، پاهای عرق ریز دارند و آن‌هایی که هرروز برای مدت‌زمان طولانی می‌ایستند، رایج‌تر است. این عارضه برزنان بیشتر از مردان تأثیر می‌گذارد. درصورتی‌که میخچه یا پینه خیلی دردناک است یا اگر فرد مبتلابه دیابت، پوست نازک و شکننده یا مشکلات گردش خون است، بهتر است با پزشک مشورت کند. با درمان مناسب، میخچه و پینه می‌توانند برداشته شوند؛ اما ممکن است بدون تغییر سبک زندگی یا تغییرات در کفش بازگردند. میخچه‌ها و پینهها به‌طورمعمول مضر نیستند؛ اما گاهی اوقات ممکن است به عفونت‌ها یا زخم‌های پوستی، به‌ویژه در افراد مبتلابه دیابت و افرادی که دچار گردش خون ضعیف در پا هستند، منجر شوند.
بیشتربخوانید:
درمان پینه و میخچه با گیاهان دارویی
علل میخچه و پینه
شیوع بالای میخچه و پینه با عوامل خطر زیر مرتبط هستند:
۱. فشار و اصطکاک روی پوست
استفاده از کفش‌های بیش‌ازحد تنگ و دارای پاشنه‌ی بیش‌ازحد بلند که باعث فشار روی پا می‌شوند.
استفاده از کفش‌هایی که بیش‌ازحد شل و گشاد هستند و باعث اصطکاک پا می‌شوند.
وجود درز یا دوخت در جای نامناسب در کفش که باعث اصطکاک پوست می‌شود.
استفاده از جوراب‌هایی که مناسب نیستند.
نپوشیدن جوراب
پابرهنه راه رفتن باعث می‌شود پوست برای محافظت از خود ضخیم شود.
اعمال تکرارشونده مانند دویدن و یا پیاده‌روی با روش خاص
۲. افزایش سن
با کاهش بافت چربی در پوست که به معنی محافظت کم‌تر از پوست است و پوست بیشتر در معرض خطر تشکیل پینه قرار دارد به‌خصوص بر روی پاشنه‌ی پا
۳. دوچرخه‌سواری
افرادی که اغلب دوچرخه‌سواری می‌کنند، یا بدون دستکش پوشیدن از ابزار استفاده می‌کنند، زانو زدن مکرر و یا قرار دادن آرنج بر روی میز، می‌تواند باعث ایجاد پینه بر روی زانو یا آرنج می‌شود.
۴. انگشت پای چکشی (شست چم بری)
پینه‌ی پا و سایر بیماری‌ها و تغییر شکل و ناهنجاری در پا، خطر ابتلا به میخچه و پینه را افزایش می‌دهد. پینه‌ی پا برآمدگی غیرطبیعی و استخوانی است که بر روی مفصل ریشه‌ی انگشت بزرگ‌پا ایجاد می‌شود. انگشت پای چکشی یا شست چم بری حالتی است که انگشت بزرگ‌پا دچار خمیدگی می‌شود.
عوارض میخچه پا
اگر میخچه یا پینه پا درمان نشوند، ممکن است به رشد خود ادامه دهند. تا زمانی که شما علت رشد را برطرف نکنید، این زائده‌ها بزرگ‌تر می‌شوند. گاهی هم ممکن است میخچه یا پینه عفونی شوند. در این شرایط زائده‌ها دردناک شده و راه رفتن برای شخص بسیار مشکل می‌شود.
تشخیص میخچه دست‌وپا
پزشک به‌صورت دقیق پا و دست بیمار را معاینه خواهد کرد تا دلایل دیگر ضخیم شدن پوست مانند زگیل یا کیست را بررسی کند. همچنین برای بررسی احتمال اختلال فیزیکی که منجر به میخچه یا پینه شده است هم ممکن است رادیولوژی اشعه ایکس گرفته شود.
علائم میخچه و پینه دست‌وپا
سخت، زبر و ضخیم شدن بخشی از پوست
برآمدگی سخت و محکم
حساسیت به لمس یا درد زیرپوست
خشک، پوسته‌پوسته یا مومی شدن پوست
پینه و میخچه دو مشکل متفاوت هستند.
میخچه: میخچه از پینه کوچک‌تر است و مرکز سختی دارد که باپوست ملتهب احاطه می‌شود. میخچه‌ها معمولاً روی بخش‌هایی از پا، مانند بالا و کنار پنجه و حتی بین انگشتان، ایجاد می‌شود که وزن را تحمل نمی‌کند. البته میخچه گاهی در بخش‌های تحمل‌کننده وزن نیز به چشم می‌خورد. فشار دادن میخچه باعث بروز درد می‌شود.
پینه: پینه به‌ندرت دردناک است و معمولاً روی کف پا، به‌ویژه زیر پاشنه یا برجستگی کف پا، روی کف دست یا زانو ایجاد می‌شود. شکل و اندازه پینهها متغیر است؛ اما پینهها درمجموع از میخچه‌ها بزرگ‌تر هستند.
بیشتربخوانید:
علائم گودی کمر و کف پای صاف+راه درمان
پیشگیری از میخچه و پینه
این رویکردها ممکن است به شما در پیشگیری از ایجاد میخچه و پینه کمک کنند:
کفش‌هایی بپوشید که فضای زیادی به انگشتان پا بدهد. اگر نمی‌توانید انگشتان پایتان را تکان دهید، کفش‌هایتان خیلی تنگ هستند.
از پوشش‌های محافظ استفاده کنید. پدهای نمدی، پدهای میخچه غیر دارویی یا بانداژ را روی قسمت‌هایی که به کفش شما می‌سایند بپوشید. همچنین می‌توانید از جداکننده‌های انگشت پا یا مقداری پشم بره بین انگشتان خود استفاده کنید.
از کفش مخصوص استفاده کنید. اگر ناهنجاری زمینه‌ای در پادارید، ممکن است پزشک شما برای جلوگیری از عود میخچه یا پینه، استفاده از کفش‌های مخصوص یا پروتزها را تجویز نماید.
عمل جراحي. پزشک شما ممکن است جراحی را برای اصلاح تراز استخوانی که باعث اصطحکاک می‌شود به شما پیشنهاد کند. این نوع جراحی را می‌توان بدون بستری شدن در بیمارستان انجام داد.
درمان میخچه
برای درمان میخچه و پینه پا پزشک ممکن است انجام اقدامات زیر را توصیه کند:
مصرف آنتی‌بیوتیک
مصرف آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی به‌تدریج باعث از بین رفتن میخچه‌های عفونی می‌شود؛ اما چرک ممکن است از طریق شکاف کوچکی تخلیه شود.
بیشتربخوانید:
میخچه پا چگونه ایجاد می‌شود؟
برداشتن پوست اضافی
میخچه‌ها و پینهها را خیس کنید. برای این کار باید آن‌ها را به مدت 10 دقیقه با تا زمانی که نرم شوند در آب گرم قرار دهید. میخچه یا پینه را به‌وسیله یک سنگ‌پا بسایید. ابتدا سنگ‌پا را در آب گرم قرار دهید و سپس آن را با ملایمت و به‌آرامی روی میخچه و پینه بسایید. برای برداشتن پوست مرده از حرکات چرخشی یا جانبی استفاده کنید. مراقب باشید که بیش‌ازحد پوست را برندارید؛ زیرا باعث خونریزی و عفونت می‌شود. اگر میخچه بین انگشتان پا قرارگرفته است از یک سنباده تخت استفاده کنید همچنین می‌توانید به‌وسیله سوهان ناخن آن را بسایید.
استفاده از کرم مرطوب‌کننده
به‌طور روزانه از لوسیون ها و کرم های مرطوب کننده استفاده کنید. به دنبال کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب‌کننده حاوی اسید سالسیلیک، لاکتات آمونیوم یا اوره باشید. این محتویات به نرم شدن تدریجی میخچه‌ها و پینه‌های سخت شده کمک می‌کنند. مرطوب کردن نادرست پوست ممکن است باعث تشدید بیماری‌های قارچی پوست شود که باید از آن اجتناب شود به‌خصوص در بین انگشتان پاها.
کفی مناسب
اگر پای بیمار دچار بدفرمی است ممکن است پزشک کفی‌های طبی مخصوصی برای آن‌ها تجویز کنده تا از عود مجدد میخچه‌ها و پینهها پیشگیری شود.
بیشتربخوانید:
نسخه طب سنتی برای درمان میخچه و پینه
کفش مناسب
از کفش مناسب که دقیقاً اندازه پای شما است استفاده کنید. یکی از شایع‌ترین دلایل ایجاد میخچه پا این است که سایز و شکل کفش با پای بیمار سازگار نیست. از کفش‌هایی استفاده کنید که کفی آن‌ها از اعمال ضربه به‌پای شما روی سطوح سفت محافظت می‌کند و از پوشش‌هایی استفاده کنید از پای شما در برابر باکتری‌ها مراقبت می‌کند.
انجام عمل جراحی
اگر پزشک بر این عقیده است که میخچه یا پینه پای شما به دلیل ساختار نامناسب پا یا چرخش ران ایجادشده است ممکن است انجام عمل جراحی را برای اصلاح ساختار پای شما و درمان مشکل توصیه کند.
