مرتضی شریفی - فیزیوتراپیست
تحریریه زندگی آنلاین : قبل از تعریف بیماری واریس بهتر است سفری کوتاه به داخل سیاهرگ‌ها داشته باشیم. سیاهرگ‌ها به‌صورت عمومی رگ‌هایی هستند که خون را از اندام‌ها به قلب برمی‌گردانند. در درون هر سیاهرگ، دریچه‌هایی وجود دارند که وظیفه‌ی آنها کنترل یک طرفه بودن جریان خون از اندام به سمت قلب است. حال اگر این دریچه‌ها که به نام دریچه‌های لانه کبوتری شناخته می‌شوند دچار آسیب شوند خون نمی‌تواند جریان یک‌طرفه‌ی خود را به‌درستی ادامه دهد.واریس بیماری مربوط به عروق است و هنگامی ایجاد می‌شود که ساختارهای مسئول در جریان یک‌طرفه‌ی خون در سیاهرگ‌های خونی آسیب دیده باشند و یا ضعیف شده باشند. در این حالت خون به‌صورت عقب‌گرد حرکت کرده و با بازگشت خود باعث کشیدگی، تورم و پیچش عروق می‌شود. واریس ممکن است در هر سیاهرگی از بدن بروز کند اما به دلیل اینکه فشارخون در پاها به دلیل فعالیت و ایستادن سرپا بیشتر است، این بیماری را در پاها بیشتر از سایر اندام‌ها شاهد هستیم.
بیشتر بخوانید:
درمان قطعی واریس
علائم واریس
واریس ممکن است همراه با درد باشد یا نباشد. علائم ظاهری واریس معمولاً شامل مشاهده‌ی موارد زیر است:
- رگ‌هایی به شکل شبکه‌ی تارعنکبوت
- رگ‌هایی با ظاهری به رنگ بنفش یا آبی تیره
- رگ‌هایی که ظاهری مانند طناب پیچیده شده و گره مانند دارند
زمانی که واریس همراه درد باشد علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد ناحیه‌ی پا و احساس سنگینی آن
- احساس سوزش، وجود ضربان، گرفتگی عضلات و تورم در قسمت پایینی پا
- دردهایی که پس از نشستن یا سرپا ایستادن طولانی بدتر می‌شوند
- احساس خارش در اطراف رگ‌ها
- رنگ‌پریدگی در اطراف رگ‌های واریسی
بیشتر بخوانید:
روش های خانگی درمان واریس پا
تفاوت رگ‌های واریس و تارعنکبوتی:
معمولاً رگ‌های تارعنکبوتی کوچکتر هستند و نزدیک سطح پوست مشاهده می‌شوند. اغلب رنگ رگ‌های تارعنکبوتی قرمز یا آبی است درحالی‌که رگ‌های واریسی رنگ تیره‌تری مانند بنفش دارند.
درمان واریس
برای درمان واریس اغلب نیاز به مداخلات پزشکی وجود دارد. در این صورت روش درمانی بستگی به شرایط بیمار و تشخیص پزشک دارد و می‌تواند شامل روش‌های زیر باشد:
درمان با لیزر
درمان با لیزر جزو اولین روش‌های پیشنهادی است. در این روش با استفاده از لیزرهایی با انرژِی بالا و از روی پوست، به حذف رگ‌های واریسی کوچک پرداخته می‌شود. روش دیگری از لیزردرمانی وجود دارد که به‌وسیله‌ی ورود یک لوله (کاتتر) به درون رگ به گرم کردن دیواره رگ پرداخته می‌شود. این روش که کم تهاجمی محسوب می‌شود با ایجاد اسکار در محل رگ واریس موجب انسداد رگ شده و این رگ مسدودشده در نهایت توسط خود بدن حذف می‌شود.
درمان واریس با فرکانس رادیویی
این روش نیز مانند روش درمانی با لیزر است با این تفاوت که در این حالت از امواج رادیویی استفاده می‌شود. ابتدا یک لوله‌ی باریک که کاتتر نام دارد به داخل رگ هدایت می‌شود و به‌وسیله‌ی پروبی در درون خود به تولید امواج رادیویی می‌پردازد. با استفاده از این امواج، دیواره‌ی رگ‌های واریسی گرم می‌شود تا جایی که از هم بپاشد که در نتیجه‌ی آن، رگ مسدود می‌شود و جریان خون به رگ‌های دیگر واگذار می‌شود. به دلیل بی‌حسی موضعی یا بیهوشی گرمای بالای این روش توسط بیمار حس نمی‌شود.
اسکلروتراپی
این روش درصورتی‌که سابقه‌ی ترومبوزیس دارید، این روش نامناسب است. زمانی که روش‌های درمانی با گرمای لیزر یا فرکانس رادیویی برای فرد نامناسب باشد از این روش استفاده می‌شود. در این روش ماده‌ی فومی ویژه‌ای به درون رگ واریسی تزریق می‌شود که باعث بسته شدن رگ می‌شود. این روش با یک بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و پس از چند هفته از تزریق، رگ‌های واریسی شروع به محوشدن می‌کنند و قبل از محوشدن به بیش از یکبار درمان نیاز خواهد بود. گاهی هم ممکن است رگ‌های واریسی پس از محوشدن، دوباره به وجود بیایند. فرد بیمار فوراً پس از اسکلروتراپی باید توانایی حرکت داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
جدیدترین روش های درمان قطعی واریس پا
دلیل واریس صورت چیست و راههای درمان آن
فلبکتومی (phlebectomy)
در این روش ابتدا پزشک جراح، رگ‌هایی را که می‌خواهد حذف کند مشخص می‌کند. سپس شکاف‌های کوچکی در سطح پوست ایجاد می‌کند و با قلابی مخصوص، از طریق شکاف‌های ایجادشده رگ‌های واریس را بیرون کشیده و حذف می‌کند. به دلیل بی‌حسی موضعی در اطراف محل رگ واریس، بیمار درد را حس نمی‌کند. معمولاً در این روش به دلیل کوچک بودن شکاف‌ها از بخیه استفاده نمی‌شود.
جراحی تهاجمی برش رگ واریس توسط متخصص قلب و عروق:این روش معمولاً با بیهوشی عمومی همراه است و فرد بیمار پس از جراحی معمولاً همان روز می‌تواند به خانه بازگردد اما در شرایطی، مانند زمانی که جراحی در هر دو پا صورت گرفته است، ممکن است فرد یک‌شب در بیمارستان بماند. روش جراحی نیز به اینصورت است که دو برش کوچک در پا ایجاد می‌شود؛ اولی در قسمت بالای پا و نزدیک کشاله‌ی ران و دومی که معمولاً کوچکتر است در نزدیکی زانو ایجاد می‌شود.
سپس قسمت بالایی رگ واریس، از طریق دسترسی ایجادشده با برش اولیه، برش داده شده و سپس دو سر حاصل از برش، بسته شده و سفت می‌گردد. اکنون یک سر بسته‌ی رگ به سمت بالاتنه است و یک سر بسته‌ی رگ در همان محل، به سمت پایین‌تنه است. از سر بسته‌ای که به سمت پایین‌تنه قرار دارد یک سیم منعطف عبور داده می‌شود و سیم، انتهای بسته شده‌ی رگ را همراه خود می‌کشد و سپس رگ به آرامی از برش پایینی که در نزدیک زانو ایجاد شده بود بیرون کشیده می‌شود. با این روش رگ واریس حذف می‌شود اما این حذف معمولاً آسیب‌زا نیست زیرا سایر رگ‌ها به‌تدریج وظیفه‌ی رگ حذف شده را انجام خواهند داد.
درمان‌های غیر مداخله‌ای واریس
اگر در مبتلایان به واریس برای کاهش درد یا کاهش تورم و رنگ‌پریدگی پوست نیاز به درمان‌های مداخله‌ای نباشد؛ پزشک توصیه می‌کند تا از روش‌های مراقبت در منزل استفاده شود. این روش‌ها شامل موارد زیر است:
- استفاده از جوراب واریس
- ورزش منظم
- جلوگیری از رفتارهای آسیب‌زا مانند سرپا ایستادن طولانی‌مدت
- بالا نگه‌داشتن محل آسیب هنگام استراحت
