پروتئین‌ها و بهبود زخم
فرآیند بهبود زخم یك مرحله دینامیك می‌باشد كه در آن واسطه‌های مختلفی تداخل اثر دارند. بسیاری از مكانیسم‌های جزئی و فرآیندهای پاتوفیزیولوژیكی این فرآیند هنوز در دست بررسی می‌باشند. عمده‌ترین پروتئین درگیر در فرایند بهبود زخم كلاژن است. در یك فرد سالم تركیبات پروتئینی و سلولی پوست متحمل فرآیندهای تجزیه و دوباره سازی می‌شوند. تكثیر سلولی اكثرا در فیبروبلاست‌ها و كراتینوسیت‌ها و سنتز و تجزیه پروتئین در داخل سلول انجام می‌گیرد.
بعد از بروز جراحت هر دو فرآیند متابولیكی جهت تعمیر پوست مجروح و بازگرداندن عملكرد طبیعی آن شتاب پیدا می‌كنند. در شرایط جراحت شدید، فرآیندهای متابولیكی بهبود زخم تحت تاثیر تغییر انرژی كل بدن و متابولیسم پروتئین و انجام واكنش‌های هیپر متابولیكی می‌باشد.
حدود 90-70 درصد پروتئین پوست كلاژن است و پروتئین عمده در فرآیند بهبود زخم می‌باشد. تغییر سرعت سنتز كلاژن منعكس كننده فرایند بهبود زخم می‌باشد. ثابت شده است كه وضعیت تغذیه‌ای تمامی بدن تاثیر مهمی بر متابولیسم كلاژن و بهبود زخم دارد. اصلاح وضعیت تغذیه‌ای پروتئینی تمامی بدن باعث تسریع روند بهبود زخم در بیماران جراحی شده و یا دچار سوختگی می‌گردد. سوء تغذیه باعث كاهش سرعت سنتز كلاژن و برهم خوردن تعادل پروتئینی در بدن می‌گردد.
حمایت‌های تغذیه‌ای در این روند بسیار موثر هستند و باعث تعدیل فاكتورهای آنابولیك و بهبود فرآیند متابولیسم پروتئین‌های پوست می‌گردند. عدم دریافت كافی پروتئین از طریق فرآیندهای طولانی شدن فاز التهابی، دشواری تولید پروتئوگلیكان و وجود اشكال در بازسازی زخم، مانع بهبود زخم می‌گردد.
نشان داده شده در مواردی كه كمبود تغذیه‌ای وجود داشته، كامل شدن روند بهبود زخم و قدرت كشش آن نسبت به موارد دریافت كافی پروتئین، كمتر بوده است وكمبودهای بیشتر پروتئین باعث تاخیر در رسوب كلاژن، كاهش قدرت كششی پوست و افزایش میزان ابتلا به عفونت می‌گردد.
بررسی نقش اسیدهای آمینه در ارتقای فرآیند بهبود زخم در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه بوده است. در این میان توجه خاصی بر آرژنین و گلوتامین معطوف بوده است.
از طرفی، سایر اسیدهای آمینه هم بر روند بهبودی تاثیر گذار می‌باشند. برای مثال، متیونین در تكثیر فیبروبلاست‌ها و سنتز كلاژن و سیستئین به عنوان یك كوفاكتور در سنتز كلاژن نقش دارد. در بررسی‌های تجربی هم تاثیر این دو اسید آمینه سولفوردار بر روند بهبود زخم موش‌های دچار كمبود پروتئین به اثبات رسیده است. اسیدهای آمینه منشعب باعث افزایش سنتز و كاهش كاتابولیسم پروتئین می‌گردند، ولی میزان دریافت پروتئین نباید بیشتر از 5/1 گرم به ازاء هر كیلوگرم از وزن بدن در روز باشد، بلكه باید تعادلی در دریافت آنها وجود داشته باشد.
گلوتامین و بهبود زخم
گلوتامین فراوان‌ترین اسید آمینه در بدن انسان می‌باشد. اگر چه یك اسید آمینه غیرضروری است، ولی میزان آن در شرایط استرس متابولیك كاهش می‌یابد و حكم یك اسید آمینه ضروری را پیدا می‌كند. گلوتامین سوخت اولیه برای تقسیم سریع سلول‌هایی چون اریتروسیت‌ها، هپاتوسیت‌ها و سلول‌های ایمنی می‌باشد.
ثابت شده است كه در شرایط استرس چون جراحت، میزان گلوتامین در بدن كاهش می‌یابد. پلاكت‌ها، لوكوسیت‌ها، ماكروفاژها و فیبروبلاست‌ها عمده‌ترین سلول‌های سیستم ایمنی هستند كه از گلوتامین به جای گلوكز به عنوان منبع سوختی استفاده می‌كنند.
همانطوری كه قبلا ذكر شد، گلوتامین سوخت اصلی برای تقسیم سلولی و ضروری جهت نسخه‌برداری RNA و DNA قبل از میتوز می‌باشد. شواهد بسیاری هم تایید كننده وجود میزان قابل توجهی آنزیم گلوتامیناز در پوست موش‌ها به منظور تامین گلوتامین جهت تامین انرژی می‌باشند.
همچنین نشان داده شده است كه با افزایش سن، میزان فعالیت آنزیم گلوتامیناز پوست كاهش می‌یابد، بنابراین مصرف مكمل‌های حاوی گلوتامین در تسریع روند بهبودی بسیار موثر خواهد بود.
