دكتر بهروز باريك‌بين؛ متخصص پوست و مو، عضو تحريريه سلامت
صاف یا فر‌کردن موها با موادشیمیایی انجام می‌شود. این مواد می‌توانند روی ساقه مو و حالت آن تاثیر بگذارند. موادی مانند «گلد» که برای صاف‌کردن موها استفاده می‌شوند، به‌نوعی پیوندهای دی‌سولفیدی موها را می‌شکنند و آنها را به‌گونه‌ای آرایش می‌دهند که در نهایت ساقه موها صاف‌تر شود. برای فر‌کردن موها هم مواد شیمیایی خاصی به کار می‌رود که آرایش پروتئین موها را به‌هم می‌ریزند و به‌شکل جدیدی در می‌آورند. اینها، بخشی از گفته‌های دکتر بهروز باریک بین، متخصص پوست، قائم‌مقام مرکز تحقیقات کاربرد لیزر در علوم‌پزشکی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی در مورد صاف یا فر‌کردن موها بود. اگر شما هم طرفدار صاف یا فر‌کردن موهای خود با مواد شیمیایی هستید، بد نیست پیش از هر تصمیمی، این گفت‌وگو را بخوانید.
چرا تاثیر مواد صاف یا فر کننده مو، موقتی و کوتاه‌مدت است؟
معمولا تاثیر مواد صاف یا فرکننده مو، بیشتر از ۴ یا حداکثر ۶ ماه نیست. این مواد فقط قادر به تغییر ظاهر ساقه موها هستند و زمانی که مو رشد کند، دوباره با حالت اولیه‌اش از ریشه خارج خواهد شد. در این صورت، فقط قسمت‌های پایینی ساقه در فاز فر یا صاف باقی خواهند ماند. درست مانند اتفاقی که در رنگ‌کردن موها می‌افتد.
برخی افراد می‌گویند با صاف یا فر‌کردن موهای خود دچار ریزش‌موی شدید شده‌اند، این ادعا درست است؟
هم بله و هم نه؛ در واقع، تمام این تغییر و تحول‌ها که در ساقه مو اتفاق می‌افتد، می‌تواند منجر به شکنندگی موها شود ولی از آنجا که آرایشگرهای ماهر سعی می‌کنند تماسی بین این مواد شیمیایی و ریشه موها برقرار نشود، پس از صاف یا فر‌کردن مو، ریزش آن اتفاق نمی‌افتد. البته اگر این مواد شیمیایی با کف سر در ارتباط باشند، می‌توانند از طریق پوست سر جذب شوند و به ریشه و فولیکول‌های موها آسیب برسانند. متاسفانه، موارد زیادی را دیده‌ایم و داشته‌ایم که فرد بعد از فر یا صاف‌کردن موهای خود با مواد شیمیایی، با شکایت از ریزش‌موی شدید، به مطب مراجعه کرده است. به‌همین دلیل، توصیه‌های ما بیشتر توصیه‌های پیشگیرانه است، نه توصیه‌های درمانی.
چطور؟
یعنی بهتر است برای چند ماه تغییر ظاهر و شاید هم زیباتر شدن، زیبایی طبیعی و سلامت خود را به‌خطر نیندازید و کمتر سراغ مواد شیمیایی برای تغییر حالت موهایتان بروید. به‌طور کلی، هرچه موها کمتر دستکاری شوند، آسیب کمتری به ساقه و ریشه آنها وارد خواهد شد. یکی از آسیب‌هایی که در اثر صاف یا فر‌کردن و خشک‌شدن بیش از اندازه به ساقه مو وارد می‌شود، ابتلا به موخوره است که راه درمانی جز کوتاه‌کردن موها برای رفع آن هم وجود ندارد.
خیلی از افرادی که ریشه موی آنها با مواد شیمیایی در تماس نبوده هم دچار ریزش‌مو پس از فر یا صاف‌کردن موهایشان می‌شوند. نظر شما درباره علت این مشکل چیست؟
به‌هر حال، استفاده از مواد شیمیایی مختلف برای صاف یا فر‌کردن، باعث شکنندگی ساقه موها می‌شود. در این حالت، ساقه موها از نزدیک ریشه یا حتی از وسط ساقه به‌دلیل شکننده بودن، قطع می‌شود و می‌ریزد. در نتیجه، فردی که موهای خود را صاف یا فر کرده است با دیدن این نوع ریزش‌مو و کم‌شدن حجم موهایش، احساس می‌کند دچار ریزش‌مو از ریشه شده است. در حالی‌که اینطور نیست و دوباره با رشد موهایی که با مواد شیمیایی در تماس نبوده‌اند، مشکل ریزش‌موقتی مو هم برطرف خواهد شد.
توصیه شما به افرادی که موهای خود را به هر دلیلی صاف یا فر کرده‌اند، چیست؟
ساقه موی این افراد به شدت در معرض خشکی و شکنندگی قرار دارد. به‌همین دلیل استفاده از چرب‌کننده‌های مختلف مانند روغن بادام یا روغن نارگیل و سرم‌های مو و شستن موها با شامپوهای ملایم می‌تواند برای این افراد مفید باشد.
برخی افراد به دلیل داشتن موهای مجعد و خشن، اقدام به صاف‌کردن آنها می‌کنند. آیا راهی برای رفع زبری و خشن بودن شدید موها بدون صاف کردنشان وجود دارد؟
شاید بتوان کراتینه‌کردن موها را به این افراد توصیه کرد. البته به یاد داشته باشید کراتینه‌کردن موها با تولید فرمالدئید همراه است که استنشاق آن می‌تواند سلامت فرد را به خطر بیندازد.
پس چاره چیست؟
خوشبختانه امروزه کیت‌های کراتینه فاقد فرمالدئید هم به بازار آمده که افراد مختلف می‌توانند خودشان در منزل از آنها استفاده کنند. استفاده از این کیت‌ها و کراتینه‌کردن موهای زبر و مجعد با آنها، می‌تواند تا چندماه مشکل زبری موها و شانه کردنشان را حل کند و موها را برای مدتی نرم و لطیف کند. البته استفاده مستمر و دستکاری مداوم موها با این روش هم توصیه نمی‌شود.
روش خانگی ساده‌تری برای نرم و لطیف‌تر‌کردن موهای مجعد یا حتی موهایی‌که در اثر رنگ، صاف یا فر کردن، آسیب‌دیده‌اند و خشک شده‌اند هم وجود دارد؟
بله، افرادی که موهای زبر، خشک، آسیب دیده و مجعد دارند، می‌توانند ساقه موهای خود را به سس مایونز آغشته کنند. سپس آنها را با کلاه مخصوص رنگ حدود2 -3 ساعت بپوشانند و در نهایت هم با شامپویی ملایم، آن را آبکشی کنند. سس مایونز حاوی سرکه، تخم‌مرغ و روغن است و می‌تواند یک نرم کننده عالی برای موهای زبر و خشن باشد.
آیا استفاده از نرم‌کننده یا شامپوهای ۲ در ۱ برای افرادی که موهایشان را صاف یا فر کرده‌اند، توصیه می‌شود؟
بله، از آنجا که ترکیب‌های شیمیایی موجود در رنگ‌های مو یا مواد صاف و فرکننده مو باعث تغییر آرایش پروتئین مو و در نهایت هم خشک و شکننده‌شدن آن می‌شود، توصیه می‌کنیم بعد از تماس مو با چنین موادی، از شامپوهای ملایم‌تر، نرم‌کننده یا شامپوهای ۲ در ۱ که حاوی مواد نرم‌کننده‌ای مانند سیلیکون هستند، استفاده شود. این مواد نرم‌کننده می‌توانند غشایی را دور ساقه مو تشکیل دهند و باعث نرم‌تر‌شدن موها شوند.
حرف آخر؟
افرادی که موهای خود را صاف، فر یا رنگ کرده‌اند یا تمام افرادی که نمی‌خواهند آسیب زیادی به ساقه موهای خود برسانند، باید استفاده از سشوار را محدود به موارد خاص کنند. به‌طور کلی، خود چرخه شستن و خشک‌کردن موها با سشوار، می‌تواند باعث آسیب‌دیدن ساقه آنها به دلیل تماس با حرارت داغ سشوار و شستشوی مو شود.
