پيرامون گـزش حشـرات
یكی از آزارهای شایع و دردناك در فصل گرما و تابستان مخصوصا برای كودكان، گزش حشرات است. پشه، زنبور و سایر حشرات موقع گزیدن، مایع بزاق خود را به داخل پوست تزریق میكنند و خون بدن را میمكند كه داخل شدن مایع بزاقی در پوست باعث ایجاد خارش در محل گزیدگی میشودو ممكن است در اثر خاراندن زیاد عفونی شود. با فرا رسیدن فصل تابستان و گرما بسیاری از ما به همراه كودكانمان برنامههایی برای گردشهای بیرون از خانه و مسافرت داریم یا فرزندانمان را برای تفریح و بازی به پارك میبریم. تفریح و سفر اگرچه لذت خاصی دارد و برای همه ما خوشایند است اما گاهی با نیش یك حشره كوچك ممكن است آرامشما به مخاطره بیفتد. اگرچه نیش حشرات تنها باعث آزار چند دقیقهای ما میشود، اما واكنشهای پوستی در اثر گزیدن بعضی حشرات موذی مثل زنبور ممكن است حتی باعث عفونت محل گزیدگی شود و مشكلات جدیتر و واكنشهای آلرژیك مانند بثورات پوستی و كهیر ایجاد كند.
واكنش ما به گزش
زنبور گزیدگی یا گزیدن پشه و مورچه باعث احساس سوزش یا تورم در محل گزش میشود.
اگر محل گزیدگی اطراف چشمها، گوش و انگشتان دست و پا باشد، ممكن است تورم مختصری در ناحیه ایجاد شود.سن فرد نیز از نظر بروز واكنشهای پوستی مهم است.در كودكان بعد از گزش حشرات واكنشهای سریعی ایجاد میشود و بعد از گزیدن، ورم و قرمزی در محل گزیده شده ایجاد میشود.
وقتی نیش خوردهایم چه كنیم؟
با ناخن یا یك وسیله انبرك مانند تمیز، حشره را از محل گزیده شده دور كنید یا نیش آن را بیرون آورید.
اگر خود حشره یا كیسه سم آن روی پوست وجود دارد، بدون اینكه به حشره یا كیسه سم او فشار بیاورید، آن را بردارید.
برای كاهش درد، مقداری یخ روی محل گزیدگی بگذارید یا پارچه تمیزی را با آب سرد مرطوب كنید و روی محل قرار دهید تا درد كمتر شود.
اگر محل گزیدگی ورم و خارش شدید داشت، میتوان با داروهایی مثل آنتیهیستامین ورم و خارش را كمتر كرد.
در صورتی كه حشره كودك را گزیده باشد و درد و سوزش شدید در محل گزیدگی ایجاد شده باشد، میتوان از مسكن برای كاهش درد، تورم و التهاب استفاده كرد.
توجه داشته باشید كه علائم و عوارض گزش حشرات همیشه به همین جا ختم نمیشود و گاه ممكن است غیر از خیر و خوشی عواقب دیگری هم به بار آید كه برنامه سفر و گردش شما را به هم بزند.
خطر موقعی بروز میكند كه بدن شما به جای یك واكنش سطحی و موضعی بر روی پوست دچار حساسیت خیلی شدید و كلی بشود. طوری كه التهاب و ورم مجاری تنفسی ناشی از چنین حساسیتی باعث تنگ شدن راه هوایی، تنگی نفس و حتی بسته شدن آن و قطع تنفس شما شود.
همچنین سم حشرات در بدن برخی افراد مخصوصا كودكان باعث حساسیت شدید و واكنش عمومی در بدن میشود یا تمام بدن دچار كهیر، تورم عمومی و بیحالی و سستی میشود.انقباض راههای تنفسی و احساس گرفتگی در ناحیه گلو نیز از علائم دیگر این واكنش عمومی است.
در چنین شرایطی ممكن است شوك اتفاق افتاده باشد كه باید بلافاصله به اورژانس مراجعه كرد.
زنبورگزیدگی را چگونه درمان كنیم؟
اكثر گزیدگیها در خانه درمان میشود و درمان بستگی به شدت علائم دارد. خیلی از گزشهای ساده در یك بیمار غیرحساس به چیزی بیشتر از مراقبتهای اولیه در خانه نیاز ندارند.با استفاده از لباس مناسب و اسپریهای دافع حشرات و در صورت امكان اجتناب از رفتن به این مناطق میتوان از این اتفاق جلوگیری كرد.
در صورت گزش در منزل، بلافاصله نیش زنبور را كه در پوست باقی مانده درآورید؛ زیرا این نیش كه به كیسه حاوی سم حیوان متصل است تا مدتی پس از گزش هم حاوی سم است.
محل گزیدگی را با آب و صابون شسته، روی آن را با پماد آنتیبیوتیك بپوشانید.
روی محل گزیدگی یخ قرار دهید تا باعث تخفیف درد شود.
برای رفع خارش از آنتیهیستامین استفاده كنید.
در صورتی كه علائم بیش از تورم و قرمزی اندك و خارش در محلگزیدگی باشد، باید فوراً به پزشك مراجعه كنید.
زنبورگزیدگی از علائم تا درمان
گرچه انواع حشراتی كه انسان را میگزند، زیادند ولی نیش زنبور برای بسیاری از افراد هم ترسناكتر و هم دردناكتر است. شدت علائم زنبورگزیدگی به چند عامل بستگی دارد، نوع زنبور، محل گزیده شده و حساسیت فرد به سم آن حشره.مشكلات ناشی از زنبور گزیدگی به دو دسته تقسیم میشود:
1- درد، قرمزی، تورم و خارش محل گزش یا واكنشهای بیش از 8 سانتیمتر كه واكنشهای موضعی نزدیك محل گزش هستند.
2- واكنشهای حساسیتی و غیرموضعی كه قسمتهای مختلف بدن را درگیر میكند.
كهیر، در سطح پوست، ورم در ناحیه گلو و دهان، تنفس سخت و صدادار، تهوع و استفراغ، اضطراب و گاهی فشار خون و در موارد شدید، كاهش سطح هوشیاری از این علائم هستند.
اقدامات لازم برای پیشگیری از گزش حشرات
با رعایت چند نكته ساده میتوانیم از خودمان در برابر گزش حشرات محافظت كنیم.قسمت عمدهای از این نكات روشهای فیزیكی هستند یعنی روشهایی كه در مواجهه ما و كودكانمان با حشرات جلوگیری میكند. مانند نصب توری به پنجرهها، پوشیدن لباسهای محافظتكننده و ترك كردن محل.
حشرات داخل ساختمانها و اتاقها با استفاده دائمی از حشرهكشهایی كه به صورت اسپری وجود دارند یا مواد حشرهكش از بین میروند.
نگهداری حیوانات خانگی باعث تجمع بیشتر حشرات میشود. باید توجه داشت حشرات ممكن است روی پوست این حیوانات بنشینند و بعد بلند شده، روی پوست بدن ما بنشینند و نیش بزنند.
بنابراین لازم است نگهداری حیوانات اهلی توام با رعایت بهداشت حیوان باشد.
اگر در محل زندگی درختان زیادی وجود دارد باید برای پنجرههای خانه از توری استفاده شود و در پاركها از آویختن لباسها روی درخت خودداری شود.
در مناطقی كه حشرات زیاد وجود دارد، بهتر است روی پوست بدن مخصوصا بدن كودك داروهایی مالید كه حشرات را از كودك دور كند.اما باید توجه كنید استفاده دائم از این مواد سبب حساسیت بیشتر نشود.
به هیچوجه كندوی زنبور عسل را دستكاری و زنبورها را تحریك نكنید.
اگر زنبور در نزدیكی خود دیدید به جای نابود كردن آن با مگسكش، موقتا آن منطقه را ترك كنید.
از پوشیدن لباسهایی با رنگ روشن و استفاده از عطرهای تند در مناطقی كه حشرات زیادی دارند، جدا خودداری كنید؛ زیرا تمام این موارد باعث جذب زنبورها میشود.
در محیطهای باز، پیراهن آستین بلند و شلوار بلند به تن كودكتان كنید.
اگر سابقه واكنش حساسیتی شدید به نیش زنبور دارید، با پزشك خود برای مقابله با آن مشورت كنید.