خال
خال یك اصطلاح عمومی است از طیف وسیعی از ضایعات پوستی را دربرمیگیرد. این ضایعات براثر بر هم خوردن تركیب طبیعی ساختمان پوست به وجود آمده و ناشی از افزایش، كاهش یا عملكرد غیرطبیعی یك یا چند بافت میباشد. خال براساس نوع بافت غیرطبیعی نامگذاری میشود، مانند خال سلول رنگدانهساز، خال عروقی، خال چربی و بنابراین خالها میتوانند به شكلها و رنگهای متنوع، در نقاط گوناگون بدن و در سنین مختلف، تظاهر نمایند. اما خالی كه از همه شایعتر بوده و همه آن را میشناسند، خال سلولهای رنگدانهساز میباشد. تقریبا همه افراد این خال را دارند و در بعضی افراد تعداد آن به 40 عدد یا بیشتر هم میرسد. بیشتر مردم فكر میكنند خال فقط به شكل لكههای قهوهای تیره میباشد ولی خال، طیف گستردهای از نظر شكل ظاهری دارد. گاهی وجود خال از نظر ظاهری لطمهای به زیبایی فرد نمیزند، ولی بعضی خالها ظاهر ناخوشایندی دارند. خالها به تنهایی یا به صورت گروهی میتوانند در هر جایی از بدن وجود داشته باشند. نكته مهم این است كه خالها یك شكل نیستند. بعضی مسطح و بعضی برجسته و گوشتی هستند. ممكن است همرنگ پوست و یا به رنگ صورتی، قهوهای روشن، قهوهای تیره و حتی آبی مایل به سیاه باشند. رنگ خال ممكن است یكنواخت و یا نقطه نقطه باشد. شكل خالها نیز متفاوت است. خالها ممكن است گرد یا بیضی باشند و یا شكل نامنظم داشته باشند. گاهی ممكن است روی بعضی خالها چند تار مو دیده شود.
چرا خال به وجود میآید؟
رنگ قهوهای و یا سیاه خالها مربوط به سلولهای رنگدانهسازی است كه رنگدانهای به نام ملانین میسازند. علت تشكیل خال دقیقا مشخص نیست. پیدایش خال احتمالا به دوران زندگی قبل از تولد مربوط میشود. اكثر خالها در طی 20 سال اول زندگی ظاهر میشوند، گرچه بعضی خالها تا سنین بالاتر نیز ممكن است ظاهر نگردند. البته بعد از سن 35 سالگی پیدایش خال جدید كمتر دیده میشود، هر خال، الگوی رشد خاص خود را دارد. خالها معمولا ابتدا مسطح و صاف و به رنگ قهوهای یا سیاه (شبیه كك و مك) میباشند و با گذشت زمان معمولا به كندی بزرگ و برجسته و كم رنگ میشوند. ممكن است موهایی در روی سطح برخی از خالها ظاهر شود. البته بعضی خالها ممكن است اصلا تغییری نكنند و بعضی هم نهایتا خود به خود بهبود پیدا میكنند و محو میشوند. دوره متوسط این تغییرات حدود 50 سال است. بعد از تماس با نور خورشید، در سنین نوجوانی و جوانی، هنگام حاملگی و یا به دنبال مصرف برخی از داروها، خالها میتوانند تیرهتر و بزرگتر شوند و ممكن است خالهای جدید نیز ظاهر شوند.
انواع خال كدام است؟
خالها انواع مختلفی دارند و بعضی از آنها شانس بیشتری برای سرطانی شدن دارند. ملانوما كه خطرناكترین سرطان پوستی است، میتواند روی بعضی از انواع خال ایجاد شود. خالهای مادرزادی با قطر بیشتر از 20 سانتیمتر، بالاترین خطر را از نظر تبدیل شدن به سرطان پوستی ملانومایی بدخیم دارند. خالهای غیرعادی و بدشكل (دیس پلاستیك) نیز شانس زیادی برای تبدیل به ملانوما دارند. ابتلا به این نوع خال زمینه ارثی دارد.
آیا تمام ضایعات رنگی پوست خال میباشند؟
اگر پوستتان را از نزدیك نگاه كنید، ممكن است متوجه لكههای تیرهای شوید كه اینها خال نیستند. كك و مك شایعترین نوع از این لكهها میباشد. و برعكس خال، ابعاد آنها به ندرت از چند میلیمتر بزرگتر میشود. البته بعضی وقتها در اثر به هم وصل شدن لكهها ممكن است بزرگتر از حد معمول به نظر برسند. تماس با نور خورشید میتواند لكهها را تیرهتر كند و در زمستان ممكن است كاملا پاك شوند. در حالی كه خال در هر جایی از پوست بدن میتواند ایجاد شود، كك و مك به طور معمول محدود به نواحی رو باز بدن كه آفتاب میخورند (مثل صورت، گردن و قسمت فوقانی پشت) میباشد. افراد دارای پوست روشن و مو قرمزها به آسانی و خیلی زود دچار كك و مك میشوند. بعد از رسیدن به سنین میانسالی، ضایعات دیگری ممكن است ظاهر شوند كه خال نیستند. گاهی برجستگیهای زگیل شكل به رنگ قهوهای روی صورت یا تنه ظاهر میشوند كه به نظر میرسد مثل یك قطعه آدامس به پوست چسبیدهاند كه اینها كراتوزسبورئیك میباشند. گاهی لكههای آفتابی برروی مچ دستها و ساعد ظاهر میشوند كه اینها خطر بدخیمی ندارند.