زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

مولوسكوم كنتاژيوزوم

بیماری ویروسی شایع، خوش‌خیم و نسبتا پر درد و سر دوران كودكی و نوجوانی است كه عامل آن درشت‌ترین ویروس شناخته شده است (300-100 نانومتر) و منحصرا در انسان و میمون ایجاد آلودگی می‌كند. این ویروس را می‌توان در اپیدرم انسان و سلول‌های پوششی آمنیون كشت داد و با تزریق به داوطلبان انسانی به طور آزمایشی ضایعات پوستی ایجاد كرد. دوره نهفته بیماری بین دو هفته تا شش ماه متفاوت است. ویروس از طریق پوست افراد مبتلا و اشیا متعلق به آنها به پوست افراد سالم انتقال پیدا كرده و توسط خود شخص با دستكاری در نقاط دیگر پوست كاشته می‌شود. در مواردی نیز محل انتشار ویروس، استخرهای شنا هستند. خالكوبی (Tatto) و الكترولیز موهای زائد نیز می‌تواند موجب انتشار ویروس شود. در سال‌های اخیر انتقال ویروس از راه تماس جنسی، افزایش چشمگیری داشته است. در كودكان با مشاهده فراوانی ضایعات مولوسكوم در نواحی تناسلی و وجود نشانه‌های دیگر، احتمال آزار جنسی می‌بایست مورد توجه قرار ‌گیرد. در سن كمتر از یك سال بیماری به ندرت مشاهده می‌شود كه علت آن را ایمنی اكتسابی نوزاد از مادر و نیز دوره نهفته نسبتا طولانی بیماری تصور می‌كنند.

ضایعات پوستی مولوسكوم به شكل دانه‌های كوچك، گرد، برجسته، كمی شفاف، همرنگ پوست و با قطر حدود 1-5 میلی‌متر است كه به صورت جدا از یكدیگر بوده و معمولا در وسط دانه‌ها فرو رفتگی مختصری با منظره نافی شكل وجود دارد. این پاپول‌ها در تمام نواحی پوست با شیوع بیشتر در سر و گردن و تنه و اندام‌ها و با شیوع كمتر در مخاط دهان، زبان و حتی كف دست و پا مشاهده می‌شود. ضایعات در صورت التهاب و عفونت ثانوی، بزرگ و دردناك شده و ممكن است به كورك و آبسه شباهت پیدا كند. مولوسكوم در مبتلایان به ایدز اشكال غیرعادی داشته و ممكن است به تعداد فراوان و به اندازه‌های درشت تا 5/1 سانتیمتر ملاحظه شود، كه در اینگونه موارد تشخیص صحیح آن از عفونت‌های قارچی مثل هیستوپلاسموزیس و كریپتوكوكوزیس و تومورهای پوستی مثل كراتوآكانتوما و B.C.C و حتی ملانوما از نواع آملانوتیك بسیار مشكل می‌گردد. در مبتلایان به ایدز شدت ضایعات با تعداد لنفوسیت‌های CD4 نسبت معكوس دارد.

مولوسكوم در افراد مبتلا به اگزمای سرشتی، ساروكوئیدوزیس، لوكمیا در افراد با پیوند اعضاء و افرادی كه تحت درمان با داروهای سركوبگر ایمنی هستند، شایع‌تر بوده و از شدت بیشتری برخوردار است. در افراد مبتلا به ایدز این فراوانی به وضوح مشاهده می‌شود. این شواهد نشانه آن است كه ایمنی سلولی نقش اصلی و مهمی در كنترل بیماری و بهبودی دارد. اگرچه در 80-60 درصد موارد آنتی‌بادی‌های اختصاصی علیه ویروس پیدا شده، ولی اهمیت آنها در بهبود و كنترل بیماری همچنان مبهم باقی مانده است.

درمان:

مولوسكوم معمولا بدون باقی گذاردن اسكار بهبود می‌یابد. ضایعات معمولا 18-6 ماه و گاه 4-3 سال باقی می‌مانند. در موادی كمی اسكارهای فرو رفته شبیه اسكار آبله مرغان، به خصوص در نواحی با تراكم چربی زیرپوستی به جا می‌ماند. برای پیشگیری از گسترش بیماری افراد مبتلا به مولوسكوم تا زمان بهبودی باید از استخرهای عمومی، ورزش‌های با تماس نزدیك پوستی (مانند كشتی) و استفاده از وسایل مشترك (مثل حوله) اجتناب كنند.

در بیشتر موارد خوشبختانه نیازی به درمان جدی و قوی نیست، بیماری در همان مدت 18-2 ماه به تدریج محدود شده و از بین می‌رود. اگر سیر بیماری طولانی و با علائم آزاردهنده خارش و اگزما همراه شود، درمان ضرورت پیدا خواهد كرد. نوع درمان به سن بیمار، محل ضایعات، تعداد و شدت آنها بستگی دارد، هر روش درمانی كه انتخاب شود ناگزیر فوائد و عوارض احتمالی خود را خواهد داشت. برای همه بیماران نمی‌توان یك شیوه درمان را به كار بست. در زیر به اختصار از روش‌های درمانی متداول یاد می‌شود. كرایوتراپی گاه اولین درمان انتخابی است كه دردناك بوده و نیاز به تكرار به فواصل 3-4 هفته داشته و همیشه احتمال عفونت و اسكار وجود دارد.

كورتاژ و كوتر: برای ضایعات درشت‌تر مناسب است. روش‌های مكانیكی ساده مثل فشردن ضایعات و خارج كردن محتوی آن و سپس ضدعفونی كردن محل با الكل یا بتادین به همان اندازه موثر بوده، ولی نیاز به همكاری بیمار دارد. از عوامل سیتوتوكسیك مثل محلول 10 تا 25 درصد پودوفیلین در تنتور بنژوان و نیز كانتاریموین با غلظت 6/0 تا 7/0 درصد و اسیدتری‌كلرواستیك نیترات نقره – كرم محتوی 5.FU (5 فلوئوراوراسیل) و نیز كرم Retin A استفاده موفقیت‌آمیز شده است. مصرف محلول موضعی هیدروكسیدپتاسیم (KOH 10درصد) روزی دوبار به مدت 3-4 هفته در محل ضایعات گاه با بهبودی كامل همراه شده است.

اخیرا از كرم موضعی Cidofovir، 3 درصد نتایج درمانی بسیار بالا حاصل شده است. از داروهای محرك سیستم ایمنی موضعی مثل ایمی‌كوئی‌مد (imiquilmode) به شكل پماد و كرم نیز استفاده می‌شود.

می‌توان در مواردی به ناچار، ضایعات را با لیزر PDL و طول موج 585 نانومتر تخریب كرد. البته این روش گران‌قیمت بوده و ممكن است نیاز به تكرار داشته باشد.

گزارش شده كه داروی Cimetidine (Tagamet) به میزان 40 میلی‌گرم به ازاء هر كیلوگرم وزن روزانه به مدت 2-3 ماه موجب بهبودی ضایعات در تعدادی از مبتلایان بوده است در مبتلایان به ایدز كه ضایعات شدید – طولانی و مقاوم هستند، تزریق داروی cidofovir و نیز انیترفرون الفا با موفقیت زیادی همراه است.

نكته آخر و مهم اینكه مولوسكوم همیشه یك بیماری خوش‌خیم بوده و اكثر اوقات با گذشت زمان بهبودی می‌یابد. بنابراین، تا حد امكان از كاربرد روش‌های درمانی تهاجمی و نیز داروهای با عوارض جانبی بیشتر بپرهیزیم.