برنزه كردن
با فرا رسیدن فصل تابستان مراجعات متعددی به متخصصان پوست در مورد برنزه شدن و مشكلات آن میشود. از جمله این مشكلات میتوان به سوختگی شدید آفتاب، لكهای پوستی با نام كك و مك و نیتگو و در نهایت عوارض طولانیمدت این پروسه یعنی سرطانهای پوست اشاره نمود. به هر حال، جوانان به دلایل مختلف از جمله تقلید، مدگرایی و... گاه به اقداماتی مانند برنزه كردن پوست زیر نور آفتاب یا با استفاده از دستگاههای سولاریوم روی میآورند.
قدرت برنزه كردن آفتاب به دلیل اشعه ماوراءبنفش آن است كه نوعی پاسخ طبیعی بدن میباشد. به كلام سادهتر، پوست با تغییر رنگش میخواهد به فرد بگوید كه من بهشدت در حال آسیب دیدن هستم لطفا دست نگه دارید!
به طور كلی سه روش كلی برای برنزه كردن وجود دارد: الف) آفتاب گرفتن در معرض هوای آزاد ب) استفاده از محصولات شیمیایی (لوسیون، اسپری، پودر، كرم و حتی قرص) ج) استفاده از دستگاههای برنزهكننده (سولاریوم)
برنزه شدن با هر روش كه انجام شود، عواقب نامطلوبی نیز در پی دارد. تحقیقات اخیر نشان داده است 53 دصد از افرادی كه به طور مداوم به مكانهایی از قبیل استخرهای روباز و یا ساحل دریا رفتوآمد میكنند، ممكن است به برنزه كردن بدن خود عادت كنند و این خود موجب افزایش قابل توجه عوارض آن خواهد شد.
مهمترین خطری كه معتادان به برنزه كردن پوست را تهدید میكند سرطان پوست است، اما ضایعات دیگری نیز بهوجود آید كه عبارتند از:
1- ایجاد لك در پوست: این عارضه میتواند به صورت كك و مك، لكهای قهوهای به نام نتیگوهای آفتابی باشد كه موجب ناخوشایند شدن ظاهر پوست خواهد شد.
2- پیر شدن ناشی از نور (Photoaging): در اثر تابش مكرر و مداوم اشعه ماوراء بنفش، پوست چروكیده، چرمی و ضخیم خواهد شد كه موجب پیری زودرس میشود. برای اثبات این ادعا كافی است به پوست پشت گردن عزیزان كشاورز كه ساعتها در زیر نور مستقیم آفتاب به كار و فعالیت مشغولند با دقت نگاه كنید و متوجه چینهای عمیق و چرمی شدن پوست ناحیه در اثر نور آفتاب بشوید.
3- كراتوزهای آفتابی: ضایعاتی هستند كه به صورت برجستگیهایی با سطح خشن در پوست در معرض آفتاب ایجاد میشود كه شایعترین محل ساعد و گردن و صورت میباشد.
4- لكهای قرمز و گشاد شدن عروق خونی: در پوست به شدت آسیبدیده از آفتاب، نازك شدن پوست و گشاد شدن عروق بهوجود میآید كه پویی كیلودرما نامیده میشود.
5- آسیب به سیستم ایمنی بدن: تماس طولانی با اشعه ماوراءبنفش در درازمدت ممكن است باعث ضعف سیستم ایمنی بدن شود كه خود میتواند از علل سرطان پوست باشد.
6- ملانوم: آفتابسوختگی دوران كودكی یكی از عوامل خطر در ایجاد این سرطان وخیم شناخته شده است. برنزه شدن پوست دو مرحله دارد: مرحله فوری و مرحله تاخیری. مرحله فوری توسطUVA ایجاد میشود و ناشی از اكسید شدن رنگدانه ملانین است، ولی مرحله تاخیری UVB ایجاد میشود. عامل قرمزی پوست و افتابسوختگی اشعه ماوراءبنفش B است و علت اصلی سرطانهای پوست را نیز UVB میدانند؛ هر چند UVA نیز اهمیت دارد. عامل اصلی پیری پوست، UVA است، چون عمق نفوذش بیشتر است و موجب تخریب الیاف كلاژن و الاستین میشود و همچنین در ایجاد ملانوم UVA از UVB مهمتر است.
باید دانست كه در سولاریوم از UVA استفاده میشود؛ بنابراین زنانی كه بیش از یك بار در ماه به سولاریم میروند، لااقل 55 درصد بیش از سایر زنان در معرض ابتلا به ملانوم قرار دارند و بدتر از آن، اینكه زنان 29-20 سالهای كه زیاد به این مراكز مراجعه میكنند دو برابر بیشتر از سایرین در معرض این خطر هستند و متاسفانه این طیف نسبی 90 درصد مشتریان این سالنها را شامل میشود. ناگفته نماند هر چقدر فرد بلوندتر و سفیدپوستتر باشد خطر ابتلای بیشتری به این سرطان مرگبار دارد.
كارشناسان استفاده از سولاریوم زیر 30 سال را ممنوع میكنند و بالای 30 سالهها نیز باید رضایتنامه امضا كنند تا از خطرات مرگبار سولاریوم آگاه شوند.
هرگز به كودكان اجازه ندهید بدنشان را برنزه كنند. برنزه كردنهای مكرر، آفتابسوختگی و حمام آفتاب میتواند پوست را چندین سال پیرتر كند. اگر مبتلا به بیماری آفتابی و بیماریهای روماتیسمی نظیر لوپوس هستید از برنزه كردن جدا خودداری كنید و نهایتا اینكه اگر میخواهید موهای زائد بدنتان را از بین ببرید حتما پزشك متخصص پوست را از برنزه كردن خود مطلع كنید، چرا كه لیزر میتواند مشكلات جدی به همراه داشته باشد.