رژيمهای غذايی در بيماری های پوست
كهیر:
كهیر، تورمهای گذرای پوست است كه به علت Leakage پلاسما ایجاد میشود. در نتیجه با درد و خارش شدید همراه است و از خود اسكار به جا میگذارد.
:Angioedema
تورم قسمتهای عمیق در ناحیه Sub Cotaneus است كه با خارش، سوزش و درد همراه میباشد.
طبقهبندی انواع كهیر:
1- كهیر حاد كه حدود شش هفته به طول میكشد.
2- كهیر مزمن كه دوره بیماری بیش از شش هفته به طور میانجامد.
مكانیسم ایجاد كهیر:
كهیر ایمنولوژیك: موادی از لیگاتورها آزاد شده و موجب ایجاد كهیر میشود.
در كهیر حاد معمولی ایدیوپاتیك است كه به علت آلرژی ایجاد میشود ولی در كهیر مزمن این مورد صدق نمیكند. این مساله در كهیر ایدیوپاتیك كه بیش از 50 درصد موارد كهیر حاد را تشكیل میدهد علت خاصی برای ایجاد كهیر وجود ندارد. در كهیر حاد، عفونت، آلرژی و داروها از عوامل ایجاد كهیر هستند كه زیاد شایع نیست.
واكنشهای كهیر
ممكن است به علت مواد غذایی Basic نباشد، بلكه به علت ادویههایی كه به غذاها اضافه میشود، راكسیون بدن چند دقیقه تا چند ساعت پس از صرف غذا بروز كند. این زمان به جذب آهسته یا متابولیسم غذایی بستگی دارد. راكسیونهای آلرژیك غذایی بهندرت به دنبال فعالیت غذا بهوجود میآیند. واكنشهای انافیلاكسی كه به دنبال فعالیتهای غذایی بهوجود میآیند، در اثر غذاهایی مانند گندم، فندق و ... ایجاد میشوند.
مواد ایجادكننده آنافیلاكسی
به علت مكانیسم وابسته به IgE آنافیلاكسی ایجاد میشود. این مواد شامل شیر، سیبزمینی، هویج، برنج، حبوبات، انواع آجیل و ادویهجات هستند كه در ایجاد كهیر موثرند.
از عوامل دیگر ایجادكننده كهیر میتوان به افزودنیهای غذایی اشاره كرد كه موجب ایجاد كهیر مزمن میشوند و انسیدانس 33 درصد دارند كه البته در مطالعات ثابت نشده ولی شیوع نسبتا بالایی دارند و ثابت شده است كه ده درصد بیماران با كهیر مزمن معمولی میتوانند چنین واكنشهایی داشته باشند. این نوع مواد افزودنی بیشتر شامل رنگهایی مانند AZO و Tartrazine هستند. رنگها و نگهدارندهها در یكسری از محصولات یافت میشوند، ولی در مقایسه با غذا اثر كمتری در ایجاد كهیر دارند.
Oral alleric syndrome
نوع دیگری از آلرژی (كهیر) پس از خوردن میوهجات تازه مانند: سیب، گلابی و... آجیلجات ایجاد میشود كه با خارش شدید، تورم و سوزش همراه است. در صورتی كه این نوع مواد به صورت سرد مصرف شوند علامتی ایجاد نمیكنند.
تستهای جلدی
تستهای جلدی در تشخیص كهیرهای غذایی كمككننده نیست. مصرف غذا در ایجاد كهیر مزمن تاثیری ندارد. بهترین راه تشخیص نوع غذا در ایجاد كهیر این است كه به مدت سه هفته رژیم غذایی گرفته شود و در صورت برطرف شدن كهیر، پس از این مدت غذاهایی كه مورد سوءظن است، یكی یكی به رژیم اضافه شود تا نوع غذایی كه ایجاد كهیر میكند مشخص گردد.
Atopic Dermatitis
یك بیماری مزمن خارشدار پوست است كه زمینه ارثی و التهابی دارد و شامل مراحل شیرخوارگی، كودكی و بزرگسالی است.
علائم: علائم پوستی به صورت ماكولا خارشدار و گاهی وزیكول است. در شیرخوار این بیماری خارش زیادی ایجاد میكند كه با خاراندن نوزاد گاه ممكن است خراشهایی در پوست بهوجود آید. در دوران كودكی این حالت در چینهای قدام زانو، ساعد و پشت گردن شایع میباشد.
عوامل غذایی در این نوع درماتیت عاملی تشدیدكننده هستند؛ به گونهای كه در 35-15 درصد بچهها Atopic Dermatitis مشاهده میشود. عمدتا در سنین كمتر از شش سالگی غذا در ایجاد این درماتیت نقش دارد، ولی در سنین بزرگسالی غذا در ایجاد درماتیت آتوپیك نقشی ندارد. در مواردی كه در بچهها درمان پس از 4-3 هفته نتیجهبخش نباشد، ممكن است رژیم غذایی در كاهش علایم درماتیت موثر باشد.
چه علائمی تشخیص اگزمای آتوپیك را قطعی میكند؟
در اگزمای آتوپیك علائمی وجود دارد كه ظن پزشك را بیشتر به اگزمای آتوپیك میبرد. این موارد شامل تاریخچه اگزمای آتوپیك و كهیر همراه با استفراغ یا اسهال است كه ممكن است غذا در ایجاد این نوع اگزما نقش داشته باشد. این نوع مواد غذایی شامل لبنیات، گوشت گاو، تخممرغ، جوجه، ماهی، گندم، میوهجات، شكلات و انواع آجیل میباشند.
Exten sively hydrolysed cow’s milk در كودكانی كه درماتیت دارند جانشین شیر گاو میشود؛ ولی در بچههای بالای شش سال رژیم غذایی به ندرت ممكن است كمككننده باشد.
Lip-Lick Cheilitis
علائم این بیماری در نواحی دور لب به صورت حاشیه اریتماتو ظاهی میشود كه گاه به صورت پوسته یا ترك به شكل اگزما در بچههایی كه اگزمای آتوپیك دارند، شایع میباشد. در این حالت با لیسیدن لب علائم تشدید میشود. نوع غذا نیز در تشدید این علائم موثر است.
آكنه
آكنه ضایعات پاپولی پوستی، كومدون یا اسكار وجود دارد و در ایجاد آن رژیم غذایی زیاد موثر نیست. مصرف شكلات و غذاهای پرچرب در ایجاد آكنه نیاز به مطالعات بیشتری دارد؛ لذا محدودیت شدید رژیمی كه باعث كاهش وزن شدید شود، لزومی ندارد اما میتواند موجب كاهش سبوره (افزایش چربی پوست) كه یكی از علل ایجادكننده آكنه میباشد، شود. غیر از مواد غذایی گاه عواملی نظیر عوامل محیطی و ژنتیك نیز در ایجاد آكنه موثر هستند؛ به گونهای كه آكنه در كشورهایی نظیر زامبیا و ژاپن كه رژیم غذایی متفاوتی نسبت به كشورهای غربی دارند، شیوع كمتری دارند.
رژیم حاوی مواد قندی بالا نیز ممكن است موجب ایجاد سبوره و آكنه شود. سن بلوغ نیز در ایجاد آكنه موثر است. معمولا زمانی كه وزن بدن به حدود 48 كیلوگرم برسد آكنه ظاهر میشود. همچنین بلوغ زودرس ممكن است در ایجاد آكنه زودرس موثر باشد.
Pompholyx
این بیماری به صورت اگزمای وزیكولی كف دست و كف پا ظاهر میشود كه گاه این وزیكولها پاستچول و چركی هستند. این حالت نوعی درماتیت حاد و مزمن است. وجود موادی نظیر نیكل، كبالت و كرومیوم موجب تشدید وزیكولها میشود.
درماتیت DH
این بیماری به صورت ضایعات كهیری، پاپولی، وزیكویلی با خارش بسیار زیاد همراه است كه در سطوح extensor و ناحیه ساكروم ایجاد میشود. علت بروز این ضایعات حالت اتوایمیون و آنتیبادیهایی است كه بر علیه پوست فرد ایجاد میشود.
با اینكه این بیماری روده كوچك و ژژنوم را گرفتار میكند و با سندرم سوءجذب (سلیاك) همراه است، ولی بیماران اسهال ندارند. رژیمی كه در بیماری DH توصیه میشود، رژیم فاقد (گلوتن پروتئینی كه در سبوس گندم وجود دارد) است.
در این بیماری، فرد باید چندین سال این رژیم را داشته باشد و به جای گندم، ذرت یا برنج مصرف كند. در صورت رعایت كامل رژیم، نیاز به درمان دارویی كمتر میشود. با توجه به اینكه در این مبتلایان ممكن است لنفوما ظاهر شود، رعایت رژیم غذایی به مدت 10-5 سال، به طور موثری از بروز لنفوما جلوگیری میكند.
بر اساس مطالعات، رژیم Elemental Diet شامل رژیم فاقد آمینواسید، پلیساكارید كم و مقدار كمی تریگلیسرید در بیماری پوستی این افراد مفید میباشد. البته تحمل این رژیم مشكل است، ولی در صورت رعایت آن، بیمار میتواند مقادیر كمی گلوتن مصرف كند.
از بین رفتن كامل ضایعات پوستی با رژیم پروتئین زیاد و كربوهیدرات كم در درمان این بیماری بسیار موثر است. البته گاهی ممكن است این رژیم خطرناك باشد.
Systemic Contact deomatitis
این بیماری كه بسیار شایع میباشد، در نواحی حساس شده و در افرادی كه به طور موضعی نسبت به مواد آلرژیك حساس شدهاند ایجاد میشود، سپس از طریق سیستمیك و ایجاد واكنش فرد علائم را بروز میدهد. این علائم ممكن است به صورت اریترودرما ظاهر شوند. عطر، ادویه، شكلات، سركه و ... از موادی هستند كه باعث این نوع آلرژی میشوند.
Vit.A.deficiency
در بیماریهایی كه سوءجذب ایجاد میكنند، تظاهر میكند. تظاهرات این بیماری خشكی چشم و خشكی پوست است.
Zinc deficiency
این بیماری مربوط به كمبود ویتامین آ میباشد كه چندین ماه پس از ابتلا به بیماریهای مزمن و سوءتغذیه، خصوصا در خانمهای مسن یا در بچههایی كه بد غذا هستند، بروز میكند. علائم بیماری به صورت فوتو فوبیا به علت اشكالات در قرنیه، سرخی لبها، زبان قرمز متمایل به ارغوانی و دچار سوزش، تظاهر میكند.
Vit.B12 deficiency
با توجه به اینكه ویتامین B12 در سنتز اسید نوكلئیك و اریتروسیتها نقش دارد، این بیماری در گیاهخواران ظاهر میشود.
عوارض پوستی:
هایپرپیگمانتاسیون خصوصا در نژادهای تیره بیشتر به وجود میآید و بیشتر در نواحی خم شونده و نواحی انگشتان تا ناحیه كف دست ظاهر میشود. خطوط پیگمانتاسیون در ناخنها ممكن است مشاهده گردد. همچنین، زبان بزرگ و قرمز میشود.
Folic Acid deficiency
اسید فولیك در جگر، گوشت، دانههای سبز و شیر وجود دارد. در موارد كمبود این ویتامین در نواحی كه در معرض نور قرار دارند هیپرپیگمانتاسیون دیده میشود. التهاب لبها و اروزیونهای دهانی از علائم كمبود اسید فولیك هستند.
Vit.c deficiency
بدن انسان برخلاف جانوران قادر به سنتز ویتامین ث نیست. كمبود این ویتامین باعث اختلال در سنتز كلاژن و مشكلات استخوانی و مامبرانها میشود. تظاهرات پوستی در كمبود این ویتامین به صورت موهای پیچخورده و Follicalar Deratiosis میباشد. پیگمانتهای خونی در لثه، ساق پا و خونریزی از بینی نیز در اثر كمبود این ویتامین بهوجود میآید.
Zinc deficiency
نام دیگر این بیماری Actrodermatitis ecteropathica است كه به دنبال كاهش جذب روی از روده بهوجود میآید. این بیماری بیشتر در كودكانی كه شیر مادر نمیخورند ظاهر میشود. علائم بیماری عبارتند از: فتوفوبیا، ایجاد وزیكول روی دستها و پاها، دور دهان و آنوس، اسهال، اختلال در رشد و كاهش مقاومت به عفونتها. ضایعات پوستی نیز به زودی خوب نمیشوند.
Copper deficiency
این كمبود در شیرخوارانی كه مادرشان سن كمی دارد، همچنین در كودكانی كه بد غذا هستند ایجاد میشود و علائم آن شامل: آنمی، اختلال در رشد و نوتروپنی میباشد.