در تابستان پوست و چشم افراد در معرض آفتاب شديد قرار ميگيرد كه ممكن است آسيبهاي جدي براي بدن آنها به وجود آورد. در اين گزارش به بررسي بهترين روشها براي پيشگيري از مضرات نور خورشيد ميپردازيم. دكتراميرهوشنگ احساني، متخصص پوست و مو و عضو هيات علميدانشگاه علوم پزشكي تهران در اينباره ميگويد: سالها پيش همه افكار روبه اين سو بود كه اشعه ماوراء بنفش خورشيد (UV) براي سلامت بشر مفيد است، ولي پس از گذشت سالها تحقيق، مشخص شد اشعه UV خورشيد خود از 3 جزء A،B و C تشكيل شده است كه ميتواند روي پوست مضرات زيادي بگذارد. از جمله كشاورزاني كه ساعات متمادي زير نور خورشيد بودند، پس از گذشت سالها از عمرشان، اغلب دچار سرطانهاي پوستي و ضايعات خطرناك شدند كه همگي ناشي از زير نور مستقيم آفتاب قرارگرفتن بود. اين عضو هيات علميدانشگاه اظهار ميكند: تحقيقات نشان ميدهد روزانه 10 دقيقه در معرض نور خورشيد قرار گرفتن (حتي با لباس) ميتواند ويتامينD بدن را در طول روز تامين كند. بنابراين هيچ احتياجي نيست كه افراد ساعات متمادي را در زير نور آفتاب قرار بگيرند.
اين متخصص پوست و مو ابراز ميكند: افرادي كه به طور مستمر در معرض نور خورشيد قرار ميگيرند، پس از گذشت سالها (حتي 50 سال) دچار ضايعات بدخيم در ناحيه پوست خود ميشوند كه در نهايت به سرطانهاي پوستي منتهي ميشود.
وي اضافه كرد: در ساليان اخير استفاده از حمامهاي آفتاب، دستگاههاي سولاريوم و كرمهاي مخصوص براي تيره كردن پوست صورت و بدن، باب شده است. اين افراد هر روز يا يك روز در ميان به مدت 3 الي 4 ساعت زير نور مستقيم آفتاب قرار ميگيرند كه بجز مسائل زودرس كه ممكن است رخ دهد، ميتواند در بروز ككومك و تيرگي بيش از حد پوست نقش داشته باشد ولي آنچه اهميت دارد، اثرات ديررسي است كه اشعه ماوراءبنفش روي سلولهاي پوست ايجاد ميكند و باعث بدخيميسلولهاي پوست ميشود كه بيشتر، نواحي مجاورت خورشيد (سر و گردن) را تحتالشعاع قرار ميدهد. دكتر احساني يادآور ميشود: كشاورزان و اقشاري كه بيش از سايرين در مجاورت نور خورشيد هستند، علاوه بر داشتن ضايعات پوستي (لنتيگو)، به موازات آن، دچار سرطانهاي پوستي نيز ميشوند كه اين ضايعات بيشتر در سر و گردن آنها مشهود است، حال كسي كه يك روز در ميان در مدت زمان معيني، از حمام آفتاب استفاده ميكند، كل نواحي پوست بدنش در معرض نور خورشيد و اشعهUV قرار ميگيرد كه در درازمدت به سرطان پوست منتهي ميشود.
نكات پوستي
دكتر احساني خاطرنشان ميكند: براي ساخت ويتامين D مورد نياز بدن، روزانه چنددقيقه در معرض نورخورشيد بودن آن هم با داشتن پوشش، كافي است.وي در پايان تصريح ميكند: يكي از فاكتورهاي مهميكه ميتواند از بروز ضايعات پوستي پيشگيري كند، استفاده از ضدآفتابهاي مرغوب با درجه SPF مناسب است كه تكرار هر 3 ساعت يك بار آن براي افرادي كه در طول روز در معرض اشعه UV هستند، بسيار ضروري است.
اثرات مضر نور خورشيد بر چشم
دكتر منصور ميرصمدي، جراح و متخصص بيماريهاي چشم، فوق تخصص قرنيه و عضو هيات علميدانشگاه علوم پزشكي ايران در اين باره ميگويد اشعه ماوراي بنفش، جزيي از اشعه آفتاب است كه به طور طبيعي چشم قادر به ديدن آن نيست.
مقدار زيادي از اين اشعه در برخورد با اتمسفر و لايه اوزون جذب يا منعكس ميشود و در تابش عمودي آفتاب به زمين، مقدار زيادي از آن به سطح زمين ميتابد. در استوا و در تابستان، ميزان تابش اشعه ماوراي بنفش به زمين بيشتر است و در نتيجه ميزان ورود آن به چشم هم بيشتر ميشود.وي افزود: تابش اشعه ماوراي بنفش در بين ساعات ۱۰ صبح تا ۲ بعد از ظهر بيشترين ميزان خود را دارد. به همين دليل هم، ما به شهروندان توصيه ميكنيم كه در اين ساعات كمتر بيرون از منزل يا محل كار خود باشند. فوق تخصص قرنيه تصريح كرد: وقتي اين اشعه به چشم ميتابد، ابتدا به قرنيه برخورد ميكند و مقداري از آن توسط قرنيه جذب ميشود. سپس به عدسي چشم برخورد ميكند. در اين قسمت مقادير بسيار زيادي از آن جذب شده و تنها مقدار بسيار كمياز آن وارد قسمت داخلي چشم ميگردد و به شبكيه ميرسد كه در هر كدام از اين سه قسمت ايجاد مشكل خواهد كرد. مير صمدي اضافه كرد: تابش بيش از حد اشعه ماوراي بنفش، به خصوص وقتي كه چشم به طور مستقيم در معرض برف و دريا قرار ميگيرد، موجب التهاب و زخمهاي نقطهاي در قرنيه و سبب كاهش شديد، ولي موقت بينايي، و درد و اشك ريزش زياد ميشود، مانند التهاب چشم و كاهش بينايي شديد در اسكيبازان. البته اين حالت ميتواند هنگام جوشكاري، بدون داشتن حفاظ در اثر ساطع شدن اشعه ماوراي بنفش نيز به وجود آيد.
استفاده از عينك و كرم ضد آفتاب ضروري است
مركز سلامت و محيط كار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي استفاده از عينك آفتابي و كرم ضد آفتاب هنگام تردد در فضاي باز را ضروري اعلام كرد. اشعه ماورا بنفش كه يك اشعه مضر براي سلامت پوست و چشم است، ميتواند عامل بروز سرطان پوست و برخي بيماريهاي پوستي باشد و طي امروز و فردا، اين اشعه در شاخص خطر بسيار زياد قرار دارد.
بر اساس اين گزارش، شاخص اشعه ماورا بنفش در يك طيف شدت از يك تا 11درجه بندي ميشود و اگر بين يك و دو باشد بيخطر، بين سه تا پنج كم خطر، بين شش تا هفت داراي خطر زياد و بين هشت تا 10 خطر بسيار زياد و شاخص 11 نشانه خطر بسيار شديد اين اشعه است. مركز سلامت و محيط كار وزارت بهداشت به مردم تمام استانهاي كشور توصيه كرده است براي كاهش عوارض اشعه ماورا بنفش هنگام تردد در فضاي آفتابي از عينك آفتابي استفاده كنند؛ كرم ضد آفتاب با SPF بالاي 30 بزنند و در محيط بيرون، از كلاه و لباس مناسب استفاده كنند.