خالدارها بخوانند
خال یك اصطلاح عمومی است كه طیف وسیعی از ضایعات پوستی را دربرمیگیرد. این ضایعات در اثر بر هم خوردن تركیب طبیعی ساختمان پوست به وجود آمده و ناشی از كاهش یا عملكرد غیرطبیعی یك یا چند بافت میباشند. خالها براساس نوع بافت غیرطبیعی نامگذاری میشوند؛ مانند خال سلول رنگدانهساز، خال عروقی، خال چربی و ... بنابراین آنها میتوانند به شكلها و رنگهای متنوع، در نقاط گوناگون بدن و در سنین مختلف تظاهر كنند. اما خالی كه از همه شایعتر است و همه آن را میشناسند، خال سلولهای رنگدانهساز میباشد. تقریباً همه افراد این نوع خال را دارند و در بعضیها تعداد آن به 40 عدد یا حتی بیشتر میرسد. بیشتر مردم فكر میكنند خالها فقط به شكل لكههای قهوهای تیره هستند؛ در حالی كه تنوع گستردهای از نظر شكل ظاهری دارند. گاهی وجود خال از نظر ظاهری لطمهای به زیبایی فرد نمیزند، ولی بعضی خالها ظاهر ناخوشایندی دارند. خالها به تنهایی یا به صورت گروهی میتوانند در هر جایی از بدن ظاهر شوند. نكته مهم اینكه آنها یك شكل نیستند. برخی همسطح و بعضی برجسته و گوشتی؛ همچنین ممكن است همرنگ پوست و یا به رنگ صورتی، قهوهای روشن، قهوهای تیره و حتی آبی مایل به سیاه، یكنواخت و یا نقطه نقطه باشند. خالها میتوانند گرد یا بیضی و یا شكل نامنظم داشته باشند. گاهی روی بعضی خالها چند تار مو دیده میشود.
انواع خال
خالها انواع مختلفی دارند كه احتمال سرطانی شدن بعضی از آنها بیشتر است. ملانوم كه خطرناكترین سرطان پوستی است، میتواند روی بعضی از انواع خال ایجاد شود. خالهای مادرزادی با قطر بیشتر از 20 سانتیمتر، بالاترین خطر را از نظر تبدیل شدن به سرطان پوستی ملانومای بدخیم دارند. احتمال تبدیل غیرعادی به شكل (دیس پلاستیك) نیز زیاد است. ابتلا به این نوع خال زمینه ارثی دارد.
چرا خال به وجود میآید؟
رنگ قهوهای و یا سیاه خالها مربوط به سلولهای رنگدانهسازی است كه رنگدانهای به نام ملانین آنها را میسازند. علت تشكیل خال دقیقا مشخص نیست. پیدایش خال احتمالاً به زندگی قبل از تولد باز میگردد! اكثر خالها در 20 سال اول زندگی ظاهر میشوند. بعد از سن 35 سالگی احتمال پیدایش خال جدید كمتر است. هر خال، الگوی رشد خاص خود را دارد. آنها معمولاً ابتدا مسطح و صاف و به رنگ قهوهای یا سیاه (شبیه كك و مك) هستند و با گذشت زمان به كندی بزرگ و برجسته و كمرنگ میشوند. البته بعضی خالها ممكن است اصلاً تغییری نكنند و بعضی هم نهایتاً خود به خود محو میشوند. دوره متوسط این تغییرات حدود 50 سال است. بعد از تماس با نورخورشید، در سنین نوجوانی و جوانی، هنگام حاملگی و یا به دنبال مصرف برخی از داروها، خالها ممكن است تیرهتر و بزرگتر و یا خالهای جدید ظاهر شوند.
آیا تمام ضایعات رنگی پوست خال میباشند؟
اگر پوستتان را از نزدیك نگاه كنید، ممكن است متوجه لكههای تیرهای شوید كه خال نیستند. كك و مك شایعترین نوع این لكههاست و برعكس خال، ابعاد آنها بندرت از چند میلیمتر بیشتر میشود. البته بعضی اوقات با وصل شدن لكهها ممكن است آنها بزرگتر از حد معمول به نظر برسند. تماس با نورخورشید میتواند لكهها را تیرهتر كند و در زمستان كاملاً محو شوند. در حالی كه خال در همه جایی از بدن میتواند ایجاد شود، كك و مك به طور معمول محدود به نواحی روباز بدن كه آفتاب میخورند (مثل صورت، گردن و قسمت فوقانی پشت) میباشد. افراد دارای پوست روشن و مو قرمزها به آسانی و خیلی زود دچار كك و مك میشوند. بعد از رسیدن به سنین میانسالی، ضایعات دیگری ممكن است ظاهر شوند كه خال نیستند. گاهی برجستگیهای زگیل شكل به رنگ قهوهای در صورت یا تنه ظاهر میشوند كه به نظر میرسد مثل یك قطعه آدامس به پوست چسبیدهاند. این برجستگیها كراتوز سبورئیك میباشند. گاهی لكههای آفتابی روی مچ دستها، ساعد ظاهر میشوند كه بدخیم نیستند.