تحريريه دنيای سلامت
پوست بدن نه تنها گسترده‌ترین ارگان بدن را تشكیل می‌دهد، بلكه سنگین‌ترین بخش آن نیز محسوب میشود.
پوست محافظ بدن در برابر انواع باكتری‌های خطرناك است.
همچنین دمای بدن را تنظیم می‌كند و اطلاعات درستی راجع به لمس كردن، فشار، درد، گرما و سرما در اختیارمان می‌گذارد؛ بنابراین جای هیچ تعجبی نیست كه با هرگونه تغییری در درون شما، علائمی در پوست پدیدار شود.
مثلاً دیابت معمولاً یك بیماری آرام و پنهان است، اما می‌تواند علائم مشخصی روی پوست نمایان سازد.
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت كه پوست نخستین ارگانی است كه همه تغییرات درونی بدن را ظاهر می‌سازد.
به چند مورد از مواردی كه شاید عجیب به نظر برسند اما حقیقت دارند، توجه كنید. دانستن این نكات به شما كمك می‌كند از وضعیت خود یا كسانی كه دوستشان دارید، اطمینان بیشتری یابید:
زرد شدن پوست و تقریباً نارنجی شدن كف دست و پا
شاید این رنگ كارتونی پوست در صفحه تلویزیون جذابیت داشته باشد، اما در عالم واقعیت نشان از نوعی بیماری به نام «كاروتنمیا» و نتیجه كم‌كاری غده تیروئید است.
كم‌كاری تیروئید باعث افزایش سطح بتاكاروتن در خون میشود. بتاكاروتن نوعیی آنتی‌اكسیدان است كه در میوه‌ها و سبزیجات یافت میشود و به طور معمول غده تیروئید را پردازش می‌كند.
مشكل تیروئید باعث میشود كه این غده نتواند عمل سوخت وساز ویتامین‌ها را به سرعت انجام دهد، بنابراین بتاكاروتن انباشته میشود.
پوست فردی كه دچار كم‌كاری تیروئید است، خشك و سرد میشود و به زردی می‌زند.
احساس خستگی مفرط، ضعف و در بیشتر مواقع احساس درد نیز از دیگر علائم این بیماری است.
این افراد معمولاً بدون دلیل وزن اضافه می‌كنند. این بیماری در میان خانم‌های بالای 50 سال بیشتر شیوع دارد.
كاروتنمیا اگر در اثر رژیم غذایی نامناسب ایجاد شده باشد، خطرناك و جدی نیست و با كمی تغییر در برنامه غذایی برطرف میشود.
كم‌كاری تیروئید می‌تواند برخی خطرات جدی مثل مشكلات قلبی را به همراه داشته باشد؛ بنابراین لازم است حتماً به پزشك مراجعه شود.
تاول زدن پوست به هنگام قرار گرفتن در معرض نورخورشید
شاید این نوع حساسیت (حساسیت به نور خورشید) یكی از نادرترین حساسیت‌‌ها باشد.
برخی افراد به محض خروج از خانه در روزهای آفتابی پوست‌شان شروع به خاریدن می‌كند، ملتهب میشود، ورم می‌كند و به شدت كهیر می‌زند.
در واقع نوعی تغییرر شیمیایی موجب افزایش حساسیت فرد به نور میشود.
این تغییرات پوستی فقط در نواحی از پوست ایجاد می‌شوند كه در معرض نور خورشید هستند؛ مثل دست، گردن و صورت و مرتباً هم بدتر و بدتر می‌شوند.
مهم نیست رنگ پوست شما سفید است یا سبزه و یا حتی سیاه، هر فرد با هر رنگ پوست ممكن است دچار این عارضه شود.
این تغییرات شیمیایی كه سبب ایجاد حساسیت می‌شوند، در اثر مصرف برخی داروها مثل كالپریت (culprit) به وجود می‌آیند.
معمولاً چنین داروهایی برای كاهش التهابات، نگرانی‌ها و استرس‌های زیاد مصرف می‌شوند.
آنتی‌هیستامین‌ها نیز می‌توانند در برخی افراد این مشكل را ایجاد كنند. واكنش‌های افراد مختلف به یك نوع دارو می‌تواند بسیار متفاوت باشد.
حتی ممكن است یك فرد به مصرف دارویی واكنش معمولی نشان دهد، ولی مدتی بعد واكنش بدن او تغییر كند.
بنابراین لازم است پیش از مصرف داروها، به برچسب درج شده روی آنها توجه كنید. همچنین قبل از خروج از خانه حتماً از كرم ضدآفتاب با SPF بالا استفاده نمایید.
البته با رعایت تمام این موارد باز هم نمی‌توان از ایجاد این شرایط به طور كامل جلوگیری كرد و فقط می‌توان علائم را تا حدود زیادی كاهش داد.
خطوط طویل و تیره روی كف دست
واقعاً درست است كه از روی كف دست می‌توان بسیاری چیزها را پیش‌بینی كرد! از نظر یك پزشك متخصص پررنگ‌تر شدن رنگدانه كف دست می‌تواند نشانه‌ای از كمبود آدرنال باشد.
این اختلال یا بیماری را بیماری «ادیسون» می‌نامند، زیرا اولین بار فیزیكدان وو پزشك معروف، توماس ادیسون، پی به آن برد.
در این بیماری مقدار رنگدانه در سایر قسمت‌های پوست نیز افزایش می‌یابد؛ مثل قسمت‌های تاخورده پوست روی زخم‌ها، لب‌ها و قسمت‌هایی كه فشار بیشتری را تحمل می‌كنند (مثل زانوها و قوزك پا).
كسانی كه از بیماری ادیسون رنج می‌برند، فشار خون بسیار كمی دارند و معمولاً هر وقت سرپا می‌ایستند، فشارشان به شدت افت می‌كند.
كمبود نمك می‌تواند منجر به تمایل بیشتر این افراد به مصرف نمك بیشتر و غذاهای شور باشد.
این بیماری روی زنان و مردان به یك میزان تأثیر می‌گذارد و در میان افراد 30-50 ساله شایع‌تر است.
توجه به این علائم و مراجعه به پزشك اهمیت زیادی دارد، زیرا تغییرات پوستی نخستین علامت این بیماری است.
از دست دادن هوشیاری، درد و حالت تهوع از علائم بعدی هستند. با اندازه‌گیری كورتیزول در آزمایشگاه (كورتیزول توسط غده آدرنال تولید میشود) می‌توان بیماری را تشخیص داد.
رگ‌های بزرگ به رنگ آبی تیره روی پا
گاهی بعضی از رگ‌ها به درستی كار نمی‌كنند و شبیه مارهای كوچك آبی و بنفش روی پاها نمایان می‌شوند.
بیماری سیاهرگی، a.k.a و رگ‌های مبتلا به واریس گاه با درد، گرفتگی عضلات و مشكل در راه رفتن همراه است.
وظیفه اصلی رگ‌ها جریان دادنن خون در سرتاسر بدن است و اگر عملكرد آنها دچار مشكل شود و یا از كار بیفتند، خون درون‌شان جمع میشود و جریان نمی‌یابد. رگ‌های واریسی گاهی اوقات با رگ‌های عنكبوتی اشتباه گرفته می‌شوند.
رگ‌های عنكبوتی مثل شبكه‌ای از رگ‌های ریز قرمز و آبی هستند كه به سطح پوست نزدیكند؛ اما رگ‌های واریسی بزرگ‌تر، تیره‌تر و طولانی‌ترند و ظاهر پیچیده‌ای دارند.
در اصل ریشه لغت واریس كه یك كلمه یونانی است، به معنی پیچیده است.
نیمی از افراد بالای 50سال رگ‌های واریسی دارند و این در میان خانم‌ها بسیار شایع‌تر است؛ به خصوص در دوران بارداری كه این رگ‌ها بیشتر نمایان می‌شوند.
چاره این درد استفاده از جوراب‌های مخصوص واریس و اجتناب از قرار گرفتن در حالت‌های بسته فیزیكی (مثل ضربداری كردن پاها به هنگام نشستن) است؛ اما رعایت این موارد منجر به از بین رفتن واریس نمی‌شوند، بلكه كمك می‌كنند كه تمام رگ‌های واریسی مشكل‌ساز نشوند.
به هر حال اگر رگ‌ها دردناك و كمی گرم‌تر شدند (هنگام دست زدن به قسمتی كه رگ واریسی نمودار شده است)، حتماً موضوع را با پزشك‌تان در میان بگذارید. این عارضه در حالت جدی‌تر می‌تواند به لخته شدن خون در رگ‌ها بینجامد كه درمان آن با عنوان اسكلروتراپی و عمل جراحی در موارد حاد و وخیم به بیماران توصیه میشود.
نقاط قهوه‌ای رنگ روی ساق پا
در قسمت جلویی ساق پا معمولاً اتفاقات زیادی را می‌توان شاهد بود كه خبر از وضعیت سلامت درون می‌دهند.
مثلاً افراد دیابتی هنگام آسیب‌دیدگی رگ‌های ریز و ظریف خونی به سرعت دچار خونریزی می‌شوند و زخم‌های‌شان معمولاً به رنگ قهوه‌ای درر می‌آید.
زخم‌های قهوه‌ای و نقاط تیره روی ساق پا معمولاً زبر و تقریباً پوست پوست هستند و اگر توجه كنید، متوجه می‌شوید كه شكل آنها گرد و یا بیضی است و دردی ندارند.
علامت پوستی دیگر دیابت، زخم‌های باز روی پا است. افراد دیابتی غالباً آنقدر درگیر جنبه‌های دیگر بیماری‌شان هستند كه توجهی به این زخم‌ها نمی‌كنند و این تاول‌ها و زخم‌های پوستی در اثر عدم درمان، عفونی می‌شوند.
از نظر پوستی خطر جدی بیماران دیابتی را تهدید نمی‌كند و با كمی توجه هیچ نیازی به درمان نخواهند داشت؛ اما در مواردی كه هنوز پی به بیماری خود نبرده‌اید، با مشاهده این علامت و سایر علائم مثل تشنگی زیاد، تكرر ادرار، احساس خستگی و كوفتگی مفرط و تاری دید باید حتماً به پزشك مراجعه كنید.
خارش بسیار شدید
این عارضه كه در اثر تاول‌های كوچك و كنار هم در قسمت بازو نزدیك به آرنج، گردن، كمر، صورت و حتی پوست سر ایجاد میشود، «درماتیتیس هر پتی فرمیس» نام دارد و نشانه‌ای از بیماری سلیاك است.
بیماری سلیاك را حساسیت به گندم نیز می‌نامند.. این احساس خارش شدید در تمام قسمت‌های بدن وجود دارد و گاه خارش و سوزش آنقدر زیاد میشود كه فرد نمی‌‌تواند لحظه‌ای دست از خاراندن بردارد.
افرادی كه دچار عارضه سلیاك می‌شوند، معمولاً علائم گوارشی بیماری سلیاك را ندارند، اما مشابه این بیماران نسبت به گندم حساسیت دارند.
عارضه درماتیتیس هرپتی فرمیس در میان افراد 30- 40 ساله شایع است و اغلب مردم اروپای شرقی درگیر آن می‌شوند. در چنین مواقعی باید به پزشك متخصص مراجعه كرد تا علل ایجاد خارش روشن شود.
آزمایش خون و نمونه‌برداری از یك بافت كوچك بدن اقداماتی است كه برای تشخیص عارضه صورت می‌گیرد.
به افرادی كه دچار این عارضه هستند توصیه میشود یك رژیم غذایی بدون گندم و حتی جو را در پیش بگیرند و از مصرف آنها خودداری كنند. برخی داروها نیز باعث كاهش و از بین رفتن خارش سطح پوست می‌شوند.
لكه‌های بنفش
گاهی اوقات لكه‌های بنفش سطح پوست با كبودشدگی و ضرب دیدن اشتباه گرفته میشود، اما این نوع لكه‌ها بسیار دیرتر از لكه‌هایی كه در اثر ضرب دیدن به وجود آمده‌اند، ناپدید می‌شوند.
این عارضه را «پورپورا» می‌نامند كه نتیجه تراوش رگ‌های خونی درر زیر سطح پوست است. پورپورا از لغت «پِرپِل» به معنی بنفش گرفته شده است.
دلایل مختلفی سبب ایجاد این عارضه میشود، مثل اختلال خونریزی و كمبود ویتامین C؛ اما در میان افراد بالای 65 سال، كه این عارضه شیوع بیشتری هم دارد، علت اصلی نازك بودن پوست است.
مصرف آسپرین، داروهای ضدالتهابی بدون استروئید و ویتامین E در میان افراد مسن شرایط را تشدید می‌كند.
در عارضه پورپورا ابتدا رنگ پوست قرمز شده و كم‌كم به بنفش متمایل میشود و بیشتر در بازو، ران‌ها و پشت دست‌ها بروز می‌كند.
شناخت دلیل این عارضه اهمیت زیادی در برطرف كردن آن دارد.
خارش شدید بدون تغییرات پوستی
خارش پوست در بیش از یك نقطه از سطح پوست می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد؛ اما اگر این خارش با هیچ نوع تغییر دیگر پوست همراه نباشد، ممكن است در اثر بیماری «پروریتیس» به وجود آمده باشد.
پروریتیس از اولین نشانه‌های سرطان دستگاهه لنفاوی است.
این خارش بسیار شدیدتر از خارش معمولی پوست‌های خشك است و معمولاً قسمت پایینی پا را درگیر می‌كند. پوست كمی قرمز و قدری هم ملتهب میشود.
مشكل دیگر این عارضه تورم گره‌های لنفاوی گردن است كه علاوه بر گردن گره‌های لنفاوی زیر بغل، ترقوه و كشاله ران نیز متورم می‌شوند.
توجه داشته باشید كه گره‌های لنفاوی نیز می‌توانند در اثر برخی عفونت‌های شایع دچار تورم شوند. اگر خارش‌های شدید پوستی ادامه یافتند، حتماً به پزشك مراجعه كنید.
كمرنگ شدن ناخن‌ها
كمخونی شدید قبل از آنكه روی پوست و كف دست مشخص شود، روی ناخن‌ها نمایان میشود.
كمخونی نتیجه فقر شدید آهن، از دست دادن حجم زیاد خون در اثر بیماری مثانه، بیماری زخم معده و برخی عوامل دیگر است كه معمولاً روی بافت‌های قرمز مثل لب، لثه و دهان اثر می‌گذارد.
رنگ ناخن افرادی كه كمخونی دارند، به جای آنكه متمایل به صورتی باشد، بیشتر به رنگ آبی كمرنگ است.
سایر علائم كمخونی شامل خستگی، سردرد، سستی و بی‌حالی و كوتاهی تنفس می‌باشد.
با مراجعه به پزشك متخصص و تشخیص حتمی بیماری مصرف برخی مكمل‌های آهن توصیه میشود. این افراد باید از طریق تغذیه نیز كمبود آهن بدن‌شان را جبران كنند؛ مثلاً گوشت قرمز، زرده تخم‌مرغ، سبزیجات و میوه‌های خشك‌شده بیشتر بخورند.
