تحريريه ماهنامه دنيای سلامت
گاه بعد از خوردن برخی میوهها و غذاها، مثل توتفرنگی، تاولها و دملهای خارشدار و قرمز رنگی بهطور پراكنده روی پوست بدن ایجاد میشود كه كهیر نام دارد. كهیر در واقع صورتی یا قرمز كمرنگ و گاه قسمت مركزی آن كمی روشنتر است. این عارضه معمولاً با خارش همراه است، ولی میتواند سوزش و زخم نیز داشته باشد. كهیر در همه جای بدن ایجاد میشود و اندازههای متفاوتی دارد. گاه آنقدر ریز است كه مثل جای نیش پشه به نظر میرسد و گاه آنقدر بزرگ، به اندازه یك بشقاب است. كهیرها میتوانند به صورت دستهای نیز ظاهر شوند؛ ولی در عین حال حركت میكند و در یك نقطه ثابت نمیمانند. مثلاً كهیر دستهای كه روی پوست به وجود میآید، كمكم به سایر قسمتهای بدن تغییر مكان میدهد. كهیر نوعی بیماری پوستی شایع است كه 10- 25 درصد مردم در طول زندگی خود دست كم یكبار به آن مبتلا میشوند. وقتی كهیر روی پوست ایجاد میشود، نشان میدهد كه سلولهای خاصی در بدن هیستامین ترشح میكنند. این مسئله موجب تراوش و نفوذ هیستامین به داخل رگهای كوچك خونی زیرپوست میشود. با جمع شدن این مایع در زیر پوست، دمل و تاول به وجود میآید؛ یعنی همان چیزی كه ما آن را كهیر مینامیم. دلیل اصلی ایجاد كهیر هنوز كاملاً مشخص نیست؛ ولی حساسیت به برخی مواد غذایی مثل شیر، صدف دریایی، انواع توتها و آجیل، مصرف برخی داروها، مثل آنتیبیوتیكها و نیش برخی حشرات، از دلایل شایع آن است. برخی از افراد وقتی به ناگاه داخل آب سرد استخر شیرجه میزنند نیز دچار كهیر میشوند. سایر عوامل عبارتند از: ورزش، نورخورشید، استرس و فشارهای عصبی و عفونتهای ویروسی. این عارضه ممكن است از چند دقیقه تا چند روز به طول بینجامد. بعد از مراجعه به پزشك و كشف علت، اگر مقدار كهیر روی پوست زیاد و در واقع واكنش بدن در برابر آن عامل بسیار شدید باشد، احتمالا برای بیمار آنتیهیستامین تجویز میشود تا احساس خارش از بین برود. اما گاهی این مسئله بسیار جدی میشود؛ تا جایی كه روی تنفس و عملكرد بدن تأثیر میگذارد. در چنین شرایطی بیمار نیاز به مراقبتهای ویژه پزشكی دارد. اگر شما جزء افرادی هستید كه با خوردن برخی غذاها كهیر میزنید، باید از آن غذاها بپرهیزید. اگر به هنگام عصبانیت كهیر میزنید، بهتر است با برخی ورزشهای هوازی، به خودتان آرامش بیشتری دهید.
جوشها
جوش پوستی را آماس پوست نیز مینامند؛ یعنی تورم بخشی از پوست و خارش آن. جوش پوستی، قرمز، خشك، ناهموار و خارشدار است. این جوشها شامل برآمدگیهای بزرگ، جوشهای تاولی و حتی كورك هستند. اكثر افراد تا به حال بارها روی پوستشان جوش دانههای ریز ایجاد شده است. اما جوشهایی كه با تب و افزایش دمای بدن همراه هستند، میتوانند علائم بیماریهای جدی مثل كهیر، اگزما و آماسهای پوستی باشند. در مورد بیماری كهیر پیشتر توضیح داده شد؛ اما اگزما اغلب در كودكان بروز میكند. در این عارضه پوست، خشك، تركخورده و ناهموار شده و در آماسهای پوستی كه در اثر تماس با یك عامل تحریككننده ایجاد میگردد، پوست قرمز، متورم و خارشدار میشود. حتی آفتابسوختگی نیز میتواند نوعی آماس پوستی در اثر تماس با یك عامل تحریككننده باشد. حساسیت به یك ماده آلرژیزا، مثل برخی پلاستیكها، رنگ مو، نیكل و برخی فلزات باعث ایجاد جوش دانهها روی پوست میشود. برخی از جوش دانهها خیلی سریع محو شده و از بین میروند؛ ولی برخی دیگر تا چند روز روی سطح پوست میمانند. سعی كنید به هنگام ظاهر شدن این جوشها روی پوست خود، آنها را خراش ندهید، چرا كه نه تنها زمان از بین رفتن آنها را به تعویق میاندازد، بلكه موجب عفونت زخم نیز میشود. در مورد اگزما، معمولاً پزشكان برای بیماران خود نوعی مرطوبكننده ملین به نام امولینت تجویز میكنند تا آب را در زیر پوست نگه دارد و پوست نرمتر شود. اگر به نوع خاصی از مواد غذایی و برخی گیاهان حساسیت دارید، باید پس از تشخیص عامل، تا حدامكان از تماس با آن خودداری كنید. از مصرف شامپوهای تند نیز بپرهیزید. یبوست، كمخونی، ناراحتیهای قاعدگی و تغذیه نادرست از عوامل دیگر بروز جوش زیاد هستند. بنابراین ویتامینهای A، B، D، E در درمان جوش تأثیر فراوانی دارند. مهمترین منابع این ویتامینها نیز سبزی، میوهها، جگر و سبوس غلات است. یكی از راههای تشخیص علت جوش، توجه به محل جوش است. اگر علت جوش دانه داخلی باشد (مثل غذا، دارو و یا ویروس)، معمولاً جوشها به سایر قسمتهای بدن نیز سرایت میكنند و فقط محدود به یك نقطه مشخص از پوست نمیشوند؛ ولی اگر علت آن خارجی باشد (مثل استفاده از برخی پودرها و سم پاپیتال)، جوشدانه پراكندگی نخواهد داشت.