کارکرد ریه حیاتی است خوشبختانه ما با ظرفیت ریوی بیش از آنچه نیاز داریم متولد می شویم. از دست رفتن کارکرد ریه میتواند نتیجه بالا رفتن سن، تخریب یا آسیب ریه باشد.
گاهی از دست رفتن کارکرد ریه میتواند برگشتپذیر باشد مانند آنچه در آسم یا عفونت ریه رخ میدهد.
با هر نفس، شما اکسیژن را وارد و دیاکسید کربن را خارج میکنید. اکسیژن برای تولید انرژی در سلولهای بدن لازم است و دیاکسید کربن پسماند این فرآیند است.
تنگی نفس یا به علت کاهش اکسیژن در بدن شما یا به دلیل افزایش سطح دیاکسید کربن که به طور طبیعی مسئول میل به تنفس است، ایجاد میشود.
هر عاملی که با ورود و خروج هوا در ریه تاخل کند توانایی ریه برای جذب اکسیژن و خروج دیاکسید کربن را کاهش میدهد و شما احساس تنگی نفس میکنید.
آسم
آسم شایع ترین بیماری مزمن کودکان و مسئول بخش عمدهای از تنگی نفس در نوجوانان و بزرگسالان است.
آسم میتواند دیگر بیماریها مانند تخریب ریه ناشی از دود سیگار، بیماری قلبی و پنومونی (عفونت ریه) را تشدید کند.
برای فهم تاثیر آسم بر تنفس، به این مثال ساده توجه کنید:
دمیدن از طریق یک «لوله» سادهتر از دمیدن از طریق «نی آشامیدنی» است، هر چه قطر مجرا کمتر باشد دمیدن هوا دشوارتر است.
در آسم راههای هوایی به دلیل تورم و انقباض عضلانی که اندازه راه هوایی را کنترل میکند، تنگ میشوند. نتیجه تنفس صدادار و همراه با خسخس و دشواری بیشتر در ورود و خروج هوا است.
هر چند آسم میتواند تنفس را بسیار دشوار کند، تغییرات موقت است و کاملا با درمان رفع میشود.
عوامل مختلفی میتوانند باعث شروع حمله آسم شوند.
حساسیت، عفونت، ورزش، هوای سرد، تنش و دود سیگار از شایعترین محرکها هستند. اما برخی از افراد بدون هیچ دلیل واضحی به حمله دچار میشوند.
درمان آسم شامل پرهیز از مواجهه با محرکهای شناخته شده و استفاده از داروهایی است که تورم یا انقباض عضلات را کاهش میدهند تا راههای هوایی تنگ شده باز شود.
اغلب مبتلایان برای درمان به بخش اورژانس مراجعه میکنند ولی میتوان بسیاری از این حملات را با داروی مناسب در خانه درمان کرد.
ریه سیگاریها: بیماری انسداد مزمن ریه (COPD)
بسیاری از مردم از سیگار کشیدن خودداری میکنند زیرا احتمال سرطان ریه را افزایش میدهد اما خطر اصلی سیگار تخریب آهسته و پیوسته نواحی میکروسکوپی ریه است که مسئول تبادل اکسیژن و دیاکسید کربن هستند.
بسیاری از سیگاریها در جوانی شروع به سیگار کشیدن میکنند که ظرفیت ریوی آنها بیش از حد نیازشان است.
با گذشت زمان، به دلیل تخریب ناشی از دود سیگار ظرفیت ریوی به طور آهسته و پیوسته به طور برگشتناپذیر کاهش مییابد.
در نهایت فرد سیگاری کم کم متوجه میشود توانایی تنفسی وی در حال تغییر است. این افراد به تدریج با فعالیتهای که پیشتر به کم آوردن نفس منجر نمیشد، نفس کم میآورند.
در این زمان تغییرات بسیار شدید است و ممکن است برگشتپذیر نباشد. هر چند مبتلایان به COPD میتوانند از بعضی داروها برای بهبود کارکرد تنفسی بهره بگیریند، استمرار سیگار کشیدن در نهایت تخریب بسیاری ایجاد میکند.
در این شرایط بسیاری از مبتلایان بدون استفاده از کسیژن کمکی قادر به انجام کارهای روزمره خود نیز نخواهند بود. سطوح بالاتر دیاکسید و کربن میتواند بر کارکرد مغز و قلب تاثیر گذارد.
نارسایی احتقانی قلب
هنگامی که به عضلات قلب یا دریچههای قلب آسیب وارد شود به حرکت در آوردن خون برای قلب چندان آسان نخواهد بود. این وضع به ایجاد فشار برگشت منجر میشود.
مایع در ریه جمع میشود و در بافتی که حبابچههای هوا را از مویرگهای ریوی جدا میکند تجمع کرده، ورود اکسیژن و خروج دیاکسید کربن را دشوارتر میسازد.
در نهایت سطح اکسیژن خون افت میکند و همه بدن را تحت تاثیر قرار میدهد.
درمان نارسایی احتقانی قلب شامل داروهایی است که میزان مایع را کم میکنند تا عمل پمپ کردن قلب بهبود یابد و احتمال تخریب بیش تر قلب کاهش یابد.
گاهی لازم است دریچههای خراب قلبی ترمیم یا تعویض شوند.
عفونت ریه (پنومونی)
پنومونی به عفونت ریه گفته میشود. علت عفونت ریه میتواند ویروسی یا باکتریایی باشد.
هر چند برای درمان اکثر عفونتهای ویروسی دارویی وجود ندارد، عفونتهای باکتریایی به آنتیبیوتیک پاسخ میدهند.
برای شایعترین عوامل باکتریایی پنومونی بزرگسالان واکسن وجود دارد.
از پزشک خود راهنمایی بخواهید. هنگامی که ریه عفونت مییابد تورم یافته و ممکن است درست کار نکند.
اگر به دلیل آسیبهای پیشین کارکرد ریه شما محدود شده باشد ممکن است تنگی نفس بروز کند.
علایم پنومونی عبارتند از تب و تعریق، سرفه با خلط یا بدون خلط و درد هنگام تنفس.
اگر فکر میکنید عفونت ریه دارید به پزشک خودتان یا بیمارستان مراجعه کنید...
برای خواندن بخش دوم -وقتی نفس تنگ میشود- اینجا کلیک کنید.