زهرا نادری، دكتر حسن مظفری خسروی
به طور طبیعی با افزایش سن اشتها كم می‌شود. كاهش اشتها باعث می‌شود افراد بیشتر در معرض لاغری و تحلیل بافت‌های عضلانی قرار گیرند. لاغری نیز مانند چاقی مضر است. لاغری و کمبودهای تغذیه‌ای می‌تواند همراه با عوارضی مثل زخم بستر، اختلال مغزی، افت فشارخون هنگام بلند شدن، عفونت و كم‌خونی باشد. افراد دچار لاغری با شدت بالا، بیشتر در بیمارستان بستری می‌شوند.
همچنین این افراد در انجام اعمال شخصی خود نیازمند كمك بیشتری بوده و به دلیل ضعف عضلانی، احتمال افتادن و زمین خوردن در آنها بیشتر است که در این صورت احتمال شکستگی‌ها که ترمیم آنها نیز دور از انتظار است، افزایش می‌یابد. لذا شناخت و درمان بی‌اشتهایی در افراد مسن بسیار مهم است.درمان بی‌اشتهایی در افراد مسن نیازمند بررسی همه جانبه از نظر وجود بیماری زمینه‌ای، مصرف داروهائی كه باعث كاهش اشتها می‌شوند، وجود اختلالات بلع غذا، افسردگی و ... می‌باشد.
نکات تغذیه‌ای
اگر فرد سالمند به علت مشکلات دندانی و دهانی نمی تواند بجود و این مشکل سبب بی‌اشتهایی او شده است، می‌تواند به جای میوه‌های تازه از آب‌میوه و میوه نرم شده، کمپوت، پالوده سیب، هلو و گلابی و به جای سبزی‌های خام از آب سبزی‌جات مثلا هویج و سبزی‌های پخته و له شده استفاده کند. به جای گوشت، گوشت چرخ کرده و تخم مرغ، شیر، پنیر، ماست و غذاهایی که با شیر درست می‌شوند، انتخاب‌های راحت‌تری برای خوردن هستند. به جای نان‌های ضخیم و غیر قابل جویدن که خوردنشان سخت است، از غلات پخته مانند برنج، کلوچه‌های نرم و نان لواش استفاده کند. ترید کردن نان در غذاهای مایع، راه دیگری برای استفاده از این نان‌هاست.
احساس تنهایی در سالمندان خود می‌تواند عاملی برای بی‌اشتهایی آنها باشد و حتی این حس تنهایی مانع می‌شود تا تنها فقط برای خودشان آشپزی کنند. شاید غذاها به نظر یک سالمند تنها، خیلی بی‌مزه و یا حتی بدمزه باشند. این مسئله ممکن است به علت استفاده از داروهای مصرفی رخ دهد و یا یک مشکل طبیعی به علت بالا رفتن سن و کم شدن حساسیت ذائقه باشد. برای حل این مشکل تا حد امکان، باید غذا را در کنار اعضای خانواده و یا دوستان صرف کرد. گروهی را با سایر دوستان سالمند خود تشکیل داد و غذای خود را به شکل دوره‌ای در کنار هم صرف نمود.
با پزشک در مورد داروهای مصرفی مشورت شود تا در صورت تاثیر آنها بر روی اشتها، داروها را تغییر دهد.با افزودن انواع ادویه‌جات، چاشنی‌های گیاهی و آب‌لیمو به غذا، طعم غذا مطلوب تر شده و اشتها برای غذا تحریک می‌شود.برای افزایش اشتهای سالمندان لاغر، غذا در بشقاب بزرگ‌تر کشیده شود و از سبزی‌های رنگی (هویج، گوجه فرنگی، فلفل دلمه‌ای و...) در غذا ترجیحاً به شکل پخته استفاده شود.
تا حدی که مقدور است سالمند باید غذارا در محیطی دلپذیر و مناسب میل کند تا اشتها به اندازه کافی تحریک وغذای کافی میل شود.بافت و قوام غذا باید به گونه‌ای باشد که سالمندان بتوانند به راحتی آن را بجوند و مشکلی از نظر بلع نداشته باشند.گاهی احساس نفخی که پس از مصرف برخی از مواد غذایی نظیر حبوبات ایجاد می‌شود، سبب می‌شود که سالمند میلی به مصرف آنها نداشته باشد. این خودداری سبب محرومیت از برخی مواد مغذی مانند ویتامین‌ها، کلسیم، فیبر و پروتئین می‌شود. برای جلوگیری از نفخ بهتر است حبوبات از شب قبل خیسانده شود و هنگام پخت آب آن دور ریخته شود.
