دررفتگیهای مادرزادی در دوران نوزادی و كودكی چگونه تشخیص داده و درمان میشود؟
دررفتگی مادرزادی كودكان به دو شیوه یكی با معاینه و دیگری با انجام سونوگرافی روی مفاصل لگن قابل تشخیص است. سونوگرافی كه در بدو تولد انجام میگیرد ممكن است دررفتگی كامل یا نیمه دررفتگی را در نوزادان نشان بدهد؛ به دلیل اینكه مفصل هنوز تكامل خود را نشان نداده است.
در این مورد باید كهنه بیشتری میان پاهای بیمار گذاشت به طوری كه مفاصل لگن در وضعیت باز قرار گیرند. پس از گذشت 6 هفته بار دیگر اقدام به انجام سونوگرافی جدید میشود. اگر در سونوگرافی جدید مساله دررفتگی بیمار حل شد دیگر نیاز به درمان نیست اما اگر در سونوگرافی دررفتگی رانشان داد، ارتوپد به وسیله كمربند مخصوصی به نام «Pavlic HARNESS» درمان را ادامه میدهد.
در این شیوه كمربند به اندام تحتانی بیمار با درجه مناسب بسته میشود تا مفصل در محل خود ثابت نگه داشته شود. بدین ترتیب مفصل طی یك پروسه درمانی به سر جای نخست خود بازمیگردد. اما اگر بیمار پس از سن 6 ماهگی به ارتوپد مراجعه كند دیگر این كمربند جوابگو درمان برای بیمار نیست و در این مورد باید اقداماتی دیگر مانند اعمال جراحی مختلف كه نوع آن در سنین مختلف متفاوت است برای جا انداختن دررفتگی لگن مادرزادی انجام گیرد.
بهترین زمان برای درمان و اعمال جراحی چه سنی است؟
هر چه سن پایینتر باشد نتیجه عمل بهتر خواهد بود اما نوع عمل افراد فرق میكند. به عنوان مثال تا سن حدود یك سال و نیم نمیتوانیم اعمال جراحی روی استخوان انجام بدهیم و اعمال جراحی كه انجام میدهیم فقط برای جا انداختن باز یعنی جا انداختن در حین عمل جراحی روی مفصل ران خواهد بود.
اما بعد از سن یك و نیم سالگی در صورتی كه پوشش كامل مفصل وجود نداشته باشد میتوانیم اعمال جراحی دیگری روی استخوان لگن حتی روی استخوان ران انجام بدهیم تا گذشته از اینكه مفصل در محل خود قرار گیرد و جا بیافتد، Stabillity مناسب را نیز داشته باشد و دوباره دچار دررفتگی نشود.
نتیجه جراحی این بیماران چگونه است؟
معمولا نتیجه عمل بسیار خوب است و از عوارضی مثل كوتاهی اندام، لنگش بیمار جلوگیری میكند اما گاهی اوقات عوارضی مثل مختل شدن خونرسانی سر استخوان ران را شامل میشود كه در این مواقع اصطلاحا به آن «سیاه شدن سر استخوان» میگویند. البته به مرور زمان خونرسانی به سر استخوان برمیگردد.
اما این امر مستلزم گذشت چند سال است و در این مدت عوارض خود را روی مفصل دارد و هیچگاه این مفصل مانند یك مفصل طبیعی نخواهد بود اما اگر این عارضه را نداشته باشیم معمولا مفصل شبیه مفصل طبیعی است و بیمار در مابقی عمر راحت خواهد بود و مشكلی برای او به وجود نمیآید و نیاز به اعمال جراحی بعدی كه در سیاه شدن سر استخوان ران پیش میآید، نخواهد داشت.
آیا راهكاری برای پیشگیری از این عارضه وجود دارد؟
در حال حاضر راه پیشگیری برای ایجاد این عارضه وجود ندارد اما میتوان با بررسی علل ایجاد این بیماری از دررفتگی بعدی جلوگیری كرد و نگذاریم نیمه دررفتگی تبدیل به دررفتگی كامل شود یا نگذاریم مفصلی كه تكامل آن خوب نیست تبدیل به نیمهدررفتگی یا دررفتگی شود.
برای خواندن بخش اول- چگونگی در رفتگی مادرزادی مفصل لگن- اینجا كلیك كنید.