دكتر لعبت گرانپایه؛ جراح عمومی
اكثر فتق‌های دیواره شكم در كشاله ران (اینگوینال) بوده و شیوع هرنی اینگوینال غیرمستقیم (Indirect) Inguinal دو برابر بیشتر از مستقیم (Direct) است. همچنین هرنی سمت راست نیز شایع‌تر بوده و مردان نسبت به زنان هفت برابر شیوع بیشتر دارد. فتق فمورال: كمتر از 10 درصد هرنی‌های كشاله ران بوده ولی 40 درصد موارد اورژانس را شامل می‌شود و میزان مرگ و میر عمل اورژانس آن هم بیشتر است. این نوع فتق بیشتر در افراد مسنی كه قبلا عمل هرنی كشاله‌ران شده‌اند شایع است و علی‌رغم اینكه تعداد مطلق مردان و زنان در ایجاد هرنی فمورال یكسان است ولی بروز آن در زنان به دلیل كم بودن آمار هرنی‌های كشاله ران 4 برابر بیشتر می‌باشد.
شیوع هرنی اینگوینال با سن ارتباط دارد. نوع مادرزادی در بچه‌های با وزن پایین و در سمت راست شایع‌تر است؛ به طوری كه در حدود 32 درصد پسران با وزن تولد كمتر از 1500 گرم نیاز به ترمیم فتق تا 8 سالگی پیدا می‌كنند. به طور كلی شیوع این بیماری در مردان با افزایش سن بیشتر می‌شود، به طوری كه در بالای 75 سالگی 50 درصد جراحی فتق انجام می‌شود.عوامل بروز عوارض فتق در بالغین شامل سن بالا، گذشت مدت كوتاه از شروع هرنی، هرنی فمورال و بیماری‌های همراه داخلی دیگر است.
عوامل ایجاد عوارض فتق بیشتر در بچه‌ها عبارتند از: نارس بودن نوزاد، جنس پسر، وزن كم هنگام تولد و فتق راست.مختنق شدن (Incarcerated) به معنای عدم جا رفتن فتق است كه در صورت عدم چسبندگی و اندازه مناسب گردن ساك و عدم وجود علائم اختناق عناصر آن، پیشنهاد به جا اندازی فتق می‌شود.در حالیكه موارد چسبندگی در افراد مسنی كه مدت طولانی از فتق‌بند استفاده كرده‌اند، شایع‌تر است.علائمی از قبیل انسداد كامل، وجود سطح مایع هوا در لوپ‌های فوقانی روده و عدم وجود گاز از محل انسداد به پایین و سایه روده‌ها در محل هرنی در رادیوگرافی و سی‌تی‌اسكن بیانگر شروع اختناق هرنی خواهد بود.
در موارد عدم علائم اختناق یا هرنی اینكارسره با پوزیشن ترندلنبورگ (سر تخت به پایین و پایین تخت به سمت بالا چون خود بیمار پوزیشن نمی‌گیرد) با حركت ملایم انگشت‌ها توسط فرد باتجربه می‌توان فتق را به شكم برگرداند. در صورت وجود علائم ایسكمیك یا اختناق (شامل انسداد طول كشیده، تغییر رنگ روی ساك، درد شدید و علائم سیستمیك شامل تب وتاكیكاردی) نباید مانور جااندازی انجام شود.
در این حالت در آزمایش خون لكوسیتوز و اسیدوز متابولیك وجود خواهد داشت. در این موارد ضمن شروع اقدامات احیا شامل تزریق سرم و آنتی‌بیوتیك و تصحیح الكترولیت‌ها و گذاشتن لوله معده بایستی با ایجاد برش در محل هرنی، جراحی اورژانس انجام شود ضمن شروع بیهوشی و شلی عضلات با فشار روی حلقه داخلی باید مواظب بود هرنی استرنگوله جا نرود و جراح مجبور به لاپاراتومی شود.
اگر عناصر داخل ساك هنوز زنده باشند، با گشاد كردن گردن ساك آنها را جا می‌اندازیم و محل هرنی را ترمیم می‌كنیم و در موارد كانگرن روده، قسمت گانگرن شده روده‌ها را بریده و دو لبه سالم آن آناستوموز شده و سپس به داخل شكم برگردانده می‌شود.در ایجاد هرنی غیرمستقیم برخی عوامل زمینه‌ای مربوط به اختلالات بافت همبند و بیماری‌هایی می‌باشد كه باعث كمبود استحكام این لایه‌ها می‌شود؛
مانند سندرم اهلرزدانلس یا استئوژنز ایمپرفكتا یا سندرم مارفان و نیز دررفتگی مادرزادی ران در بچه‌ها و برخی بیماری‌های دیگر كه ناشایع هستند. دسته دیگر عواملی هستند كه منجر مربوط به افزایش فشار داخل شكم می‌شوند مثل سرفه مزمن، بیماری‌های انسدادی ریه، چاقی، یبوست، بزرگی پروستات و حاملگی.
همچنین در بچه‌هایی كه وزن تولد آنها كمتر از 1500 گرم می‌باشد و سابقه فتق در فامیل نزدیك وجود دارد؛ در شغل‌هایی كه افراد به مدت طولانی می‌ایستند، عمل‌های جراحی با برش‌های زیر شكم، آنوریسم‌های عروقی، بلند كردن وزنه‌های سنگین و انجام حركات ورزشی سنگین نیز از عوامل بروز این نوع فتق می‌باشند.معمولا ضعف در حلقه داخلی، زمینه ابتلا به هرنی غیرمستقیم را ایجاد می‌كند.
در مواردی مثل اختلال عصبی عضله مایل داخلی یا ایجاد برش در عمل آپاندكتومی نیز هرنی غیرمستقیم شایع می‌شود.افزایش فشار داخل شكمی و نیز ضعف جدار خلفی شكم به دنبال جراحی قبلی هرنی از علل شایع ایجاد هرنی مستقیم است.در ایجاد هرنی فمورال نیز افزایش فشار داخل شكم دخیل است.برای درمان این بیماران بهتر است ابتدا عوامل زمینه‌ای قابل اصلاح، تصحیح و سپس اقدام به ترمیم شود.
