تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
عوامل اصلی مشخص كننده قد
قد انسان تحت تأثیر دو عامل ژنتیك و محیط قرار دارد و در واقع از فرمول زیر پیروی میكند: ژنتیك+ هورمونها+ تغذیه و استرس
برنامه رشد طولی ما بهطور ژنتیكی تعیین شده است. این رشد با پایان دوره بلوغ متوقف میشود. در این میان، تغذیه و هورمونها علاوه بر ژنتیك باعث میشوند تا رشد به نقطه اوج خود برسد. وقتی كه ژنها با هم هماهنگ و موزون میشوند، رشد جسمی به كاملترین حد ممكن میرسد. این اتفاق معمولاً برای دخترها در 16 سالگی و برای پسرها در 18 سالگی میافتد.
مدارك بسیار اندكی در مورد ادامه رشد قد بعد از دوران بلوغ وجود دارد. ما معمولاً در دو دوره، رشد طولی زیادی داریم: یكی در دوران نوزادی و دیگر در دوران بلوغ.جهش ناگهانی رشد یعنی رشد بسیار سریع طولی و وزنی كه معمولاً در دوران بلوغ رخ میدهد. در دوران نوجوانی ناگهان یك رشد طولی شگفتآور ایجاد میشود و شما به اندازه یك بزرگسال رشد میكنید. این رشد عجیب و ناگهانی هم مربوط به ظاهر است و هم عملكرد بخشهای داخلی بدن. مثلاً دستها و پاها پهنتر و درازتر میشوند؛ به طوریكه نیاز به خرید كفشهای جدید پیدا میكنید. ستون فقرات نیز رشد میكند.
سینهها و شانهها پهنتر میشوند؛ به خصوص در پسرها و در دخترها نیز كپلها و لگن پهن میشود. یك رژیم غذایی مغذی شامل میوهها و سبزیجات است، محصولات لبنی، غلات، گوشت و مقدار زیادی آب، كمك زیادی به فرایند طبیعی و حتی افزایش میزان رشد میكند. خوب و كافی خوابیدن نیز برای رشد هورمونها و عملكرد بهتر و مؤثرتر آنها ضروری است. عدم خواب كافی باعث كاهش هورمونهای رشدِ تولید شده در بدن میشود.
هورمون رشد (HGH) مادهای است كه از یك ساختار نخود مانند در عمیقترین بخش مغز (درست پشت چشم) ترشح میشود كه تقریباً در طول نخستین ساعات خواب و بعد از ورزش كردن تولید میشود. این ماده بدن را تحریك به رشد میكند تا زمانی كه دوران بلوغ به پایان برسد. دریافت هورمونهای رشد فقط در سالهای مربوط به رشد مؤثر است؛ اما از طرفی ممكن است منجر به رشد نامتناسب و غیرطبیعی شود.
در هر صورت تزریق هورمون رشد فقط باید توسط پزشك متخصص و در دوران رشد انجام شود. اما هیچ دارویی برای افزایش رشد طولی بعد از پایان دوران بلوغ وجود ندارد. این روزها محصولات بسیاری به بازار عرضه میشوند كه ادعا میكنند میتوانند به رشد قدی بزرگسالان كمك كنند؛ اما این محصولات بر پایه هیچ منطق علمی ساخته نشدهاند و صحت تأثیر آنها به اثبات نرسیده است.
برخی از ورزشهای كششی این مزیت را دارند كه به فرایند رشد در طول دوران بلوغ كمك كنند. بعد از دوران بلوغ نیز این حركات كمك میكنند تا فیگور بهتری داشته باشید. شما نمیدانید كه وقتی كمرتان قوز میكند چقدر قدتان كوتاهتر به نظر میرسد. تنفس صحیح نیز باعث میشود اكسیژن كافی وارد بدن شود. البته منظور تنفس عمیق است، زیرا تنفس كم عمق و سطحی تنفس مؤثری نیست و رشد طولی را كمتر و كوتاهتر میكند.
عمل جراحی
كِش دادن پاها تنها شیوهای كه در انسانها برای افزایش چند سانت به قد مورد استفاده قرار میگیرد. این روش بسیار دردناك، پیچیده و گرانقیمت است و زمان بهبودی نیز بسیار طول میكشد. افرادی كه از این روش برای بلندتر شدن استفاده میكنند، ابتدا باید از نظر روانی مورد ارزیابی قرار گیرند تا مطمئن شوند كه میتوانند دوران سخت ترمیم را تحمل كنند.
وزن متناسب با قد
به ازای هر 5 فوت، باید 100 پوند وزن داشته باشید و به ازای هر سانت اضافی 5 پوند برای خانمها و 6 پوند برای آقایان به وزن اضافه كنید.هیچ دلیل و مدرك علمی مبنی بر كند شدن روند رشد قد در اثر ورزشهای بدنسازی وجود ندارد. افراد بسیاری هستند كه علیرغم ورزشهای بدنسازی در طول سالها، باز هم قد بلندی دارند؛ مثل آرنولد شوارتزنگر.
افرادی كه بدنسازی را در سنین پایینتر شروع میكنند، میتوانند به اندازه لازم رشد كنند.بلندتر و لاغرتر به نظر رسیدن یك هنر است و با كمی دقت به راحتی قابل اجراست. در این زمینه میتوانید از مقالههای موجود اینترنت استفاده كنید. مثلاً لباسهایی كه بالا تنه كوتاه و پایین تنه بلند دارند، اندام را كشیدهتر نشان میدهند یا كمربندهای پهن، فرد را كوتاهتر نشان میدهند و بسیاری موارد دیگر.
افراد كوتاه قد نسبت به بلند قدها سختتر كار پیدا میكنند. خانمها از مردان قد بلند خوششان میآید و این ویژگی به مردها جذابیت بیشتری میدهد. طبیعی است كه انسان به دنبال راههایی باشد كه به زیبایی ظاهری او كمك بیشتری كند و مقبولتر به نظر برسد؛ اما این مسأله آنچنان ارزش ندارد كه به خاطرش سلامت خود را به خطر بیندازید. تاكنون حدود یك میلیون نفر در اثر انجام روشهای مختلف افزایش قد، جان خود را از دست دادهاند.