دكتر فاطمه نامور
در حال حاضر هدف از درمان ارتودنسی بهبود كیفیت زندگی بیمار با بالا بردن فانكشن فك و دندانها و حصول زیبایی دندانی صورتی است و چون برای انجام درمانهای ارتودنسی محدودیت سنی وجود ندارد با افزایش سن نسبی جمعیت میزان مراجعات بیماران مسن ارتودنسی نیز افزایش یافته است از آنجایی كه امروزه اكثر افراد بالغی كه مایل به انجام درمان ارتودنسی هستند متقاضی استفاده از روشهایی برای مرتب كردن دندانهای خود هستند كه دیده نشود یا حتیالامكان كمتر دیده شود تقاضا برای درمانهای ارتودنسی نامرئی رشد قابل توجهی داشته است.
انواع روشهای ارتودنسی نامرئی
به سه شیوه از روشهای درمان ارتودنسی با عنوان ارتودنسی نامرئی استفاده میشود روش اول سیستم زبانی یا لینگوال است كه در آن براكتهای ارتودنسی از پشت به دندانها چسبانده میشود ولی در این حالت براكتها و سیم آزار و اذیت زیادی را برای زبان بیمار ایجاد كرده و نیز امكان كنده شدن براكتها حین بستن دهان بخاطر تماس با دندانها وجود دارد بعلاوه انجام حركات دندانی پیچیده در این روش به راحتی امكانپذیر نیست و نیز این روش نیاز به وجود تكنولوژی پیشرفته لابراتواری دارد كه در كشور ما هنوز در مراحل ابتدایی است.
در روش دوم از براكتهای شفاف سرامیكی همرنگ دندان استفاده میشود كه هم از لحاظ قابلیت و هم زیبایی منطقیتر است ولی در این روش اگر از سیمهای همرنگ دندان نیز استفاده شود حركات دندانی بسیار آهستهتر انجام شده و زمان درمان طولانیتر میگردد ودر صورت استفاده از سیمهای استیل با وجودی كه هنوز نسبت به درمانهای معمول كمتر دیده میشود اما كاملا نامرئی تلقی نمیگردد.
روش سوم كه موضوع مورد بحث این شماره است به نام تكنیك invisalign یا نامرئی نامبرده میشود كه یك متد اختصاصی درمان ارتودنسی است كه از یكسری پلاستیكهای شفاف به نام Clear Aligner (مرتبكنندههای شفاف) برای هدایت تدریجی دندانها به محل صحیح استفاده میكند.
در این شیوه مدرن قالبهای مرتبكننده از پلاستیكهایی كه صاف، راحت و واقعاً غیرقابل دید هستند و به صورت اختصاصی جهت هر بیمار تهیه میگردد، ساخته میشوند و بیمار آن را روی دندانهای خود می پوشد. با پوشیدن آنها دندانهای بیمار بتدریج و به آرامی به محلی كه براساس طرح درمان ارتودنتیست است با حركات دقیق شیفت پیدا میكنند.
در این حالت براكتهای فلزی برای اتصال به دندانها و نیز سیم جهت بستن آنها وجود ندارد. بیمار فقط بایستی تقریباًهر دو هفته یكبار یكسری جدید از این مرتبكنندههای پلاستیكی را استفاده نماید تا زمانی كه دوره درمان كامل شود.
روش ساخت
روند درمان بدین صورت است كه در ابتدا قالبهایی دقیق از دهان بیمار گرفته شده و به لابراتوار فرستاده میشود سپس با تكنیك سیتیاسكن از قالبها یك تصویر سهبعدی ایجاد میشود و مدل مجازی دندانها توسط نرمافزاركامپیوتری بطور دقیق ساخته میشود سپس این مدل مجازی به نرمافزار دیگری فرستاده میشود كه درمان را شبیهسازی میكند و بعد از تأیید ارتودنتیست امكان ساخت مدلهای پلاستیكی را میدهد.
تعداد این قالبها و یا مراحل وابسته به مسافتی است كه دندان باید جهت قرار گرفتن در محل صحیح طی كند. بنابراین صاف شدن دندانها مرحله به مرحله با برنامه كامپیوتری كه مدلهایی سه بعدی را طراحی كرده و برای آنها در هر مرحله یك پوسته شفاف میسازد پیش میرود.
این تكنیك ارتودنسی نیز مانند سایر روشها و شیوهها دارای مزایا و معایبی است. از مزایای این شیوه درمانی این است كه این قالبهای مرتبكننده كاملاً شفافاند بنابراین كشف و پی بردن به وجود آنها در دهان بیمار بسیار مشكل است كه باعث میشود این متد در میان بالغینی كه میخواهند دندانهایشان را بدون استفاده از براكتهای فلزی معمول صاف كنند بسیار محبوب باشد.
تقریباً در تمام دیگر انواع درمانهای ارتودنسی ثابت بخاطر اینكه این وسایل نمیتوانند جهت تمیز كردن درآورده شوند. با عدم رعایت دقیق بهداشت و دكلسیفیه شدن یا پوسیدگی دندان و نیز التهاب لثه در بیمار میتواند رخ دهد ولی در وضعیت فوق به خاطر طبیعت متحرك این وسایل تمیز نمودن و رعایت بهداشت دهان و دندان براحتی صورت گرفته و خطر این اثرات جانبی روی دندانها و لثه كاهش مییابد بنابراین سلامت لثه در طول دوره درمان با این متد بهبود مییابد.
از جمله دیگر مزایا این است كه وسایل فیكس معمول بطور تقریبی هر 4 هفته تنظیم میشوند و نیروهای بیشتری اعمال میدارند اما در این شیوه نیروهای سبكتری اعمال شده و بیمار طبیعتا درد كمتری را از وسایل فیكس (ثابت) معمول تجربه خواهد كرد. این قالبهای شفاف در هنگام غذا خوردن و آشامیدن (غیر از آب و نوشیدنیهای سرد) و یا تمیز كردن دندانها و یا زمانی كه توسط كلینیسین میخواهند چك شوند باید در آورده شوند پس بیمار هیچ محدودیتی در خوردن غذاهایی كه ممكن است به این وسایل آسیب بزنند ندارد.
در نهایت مهمترین مزیت این پروسه درمانی این است كه اكثریت مردم متوجه حضور آنها در دهان بیمار نشده و از اینكه دندانهای بیمار تحت درمان ارتودنسی در حال صاف شدن است آگاه نخواهند شد...