دكتر كوروش جعفریان؛ متخصص تغذیه
آیا برنامه غذایی شما به دندانهایتان آسیب میرساند؟ برای داشتن لبخند زیبا و سالم، چه چیزی باید بخورید و چه چیزی بنوشید؟
اسید، مینای دندانها را فرسوده و ساییده كرده و باعث فساد دندانها و كرم خوردگی آنها میشود.
نوشیدنیهایی كه به مقدار زیاد اسیدی هستند، مثل آب لیمو، میتوانند مینای دندانها را فرسوده كنند؛ اما معمولاً مصرف آب لیمو آنقدر زیاد نیست كه مشكل جدی ایجاد كند. برخی دیگر از آبمیوهها (مركبات) نیز اسیدی هستند، اما چندان خطرساز نیستند.
آبمیوههای شیرین كمتر اسیدی هستند، ولی مقدار زیادی قند دارند؛ بنابراین در مورد استفاده از آنها بهتر است بیشتر دقت كنید؛ چرا كه علاوه بر دندانها ممكن است مشكلات دیگری نیز ایجاد كنند.دغدغه اصلی، غذاهایی هستند كه به دندانها میچسبند. قندها و نشاستهها وقتی گوارش میشوند، باكتریها آنها را به محصولات تجزیهشده اسیدی تبدیل میكنند.
هر چه این مواد اسیدی مدت طولانیتری با دندانها در تماس باشند، احتمال فساد و خرابی دندانها بیشتر میشود. غذاهای چسبنده قند و نشاسته بیشتری دارند و به راحتی در فضای میان دندانها جای میگیرند و آسیبهای جدی ایجاد میكنند. نان، شیرینیها، كلوچهها، چیپس، حبوبات و غلات از این قبیل هستند.
توصیه پزشكان این نیست كه از مصرف این مواد غذایی پرهیز كنید؛ اما برای جلوگیری از به وجود آمدن چنین شرایطی باید دندانها را مسواك زد و از نخ دندان استفاده نمود. بهتر است بعد از هر وعده غذایی دهان و دندانهایتان را بشویید. استفاده از دهانشویه نیز مفید است؛ زیرا برخی باكتریها را از بین میبرد.
چه زمانی باید دندانها را مسواك زد؟
بهطور كلی دندانپزشكان توصیه میكنند كه هر روز دوبار دندانها را مسواك بزنیم. یكبار قبل از خواب و یكبار در طول روز. اگر در طول روز عادت به خوردن میانوعده بیشتری دارید، بهتر است سه بار مسواك بزنید. با دقت و به درستی مسواك بزنید تا باكتریهایی كه به سطح دندانها و حتی زبانتان چسبیدهاند، از بین بروند. این باكتریها نه تنها باعث فساد دندانها، بلكه موجب بیماریهای دهانی نیز میشوند.
مسواك زدن بهتر است بعد از غذا خوردن باشد؛ زیرا برخی غذاها و نوشیدنیها باعث میشوند باكتریهای داخل دهان اسیدهایی ترشح كنند كه به مینای دندانها آسیب میرسانند. وقتی كه از غذاهای شیرین و پر نشاسته استفاده میكنید، باكتریهای دهان، اسیدهایی را تولید میكنند كه تا 20 دقیقه و حتی بیشتر قادرند به مینای دندانها صدمه بزنند.
غذاهای مغذی كه كربوهیدرات و قند كمتری دارند و نوشیدن آب زیاد، تولید این اسیدها را كاهش میدهد.دندانپزشكان میگویند كه بهتر است تا 30 دقیقه بعد از خوردن نوشیدنیهای اسیدی مثل آب پرتقال، دندانهایتان را مسواك نزنید، زیرا اسید موجود در آنها باعث تضعیف مینای دندان میشود و مسواك زدن بلافاصله بعد از نوشیدن آنها باعث ضعیفتر شدن دندانها میشود.
مسواك زدن به تنهایی قادر به از بین بردن عوامل فساد دندانها نیست؛ استفاده از نخ دندان، دست كم روزی یكبار، خارج كردن باقیمانده مواد غذایی از لابهلای دندانها نیز اهمیت بسیاری دارد...