دكتر سارا كاشانچی؛ جراح- دندانپزشك (IADR)؛ عضو مركز تحقیقات علوم دندانپزشكی
افزایش اندازه لثه یك نمای شایع بیماری‌های لثه است. انواع مختلف این بیماری را می‌توان براساس فاكتورهای ایتولوژیك و تغییرات پاتولوژیك به صورت زیر طبقه‌بندی نمود:
افزایش حجم التهابی افزایش حجم وابسته به دارو
افزایش حجم لثه براساس موقعیت و پراكندگی به صورت زیر توصیف می‌گردد:
موضعی (localized)= محدود به لثه یك دندان یا گروهی از دندان‌ها
ژنرالیزه (generalized)= لثه كل دهان را درگیر می‌كند
مارژینال (Marginal) = محدود به لبه لثه
تغییرات لثه‌ای مرتبط با تنفس دهانی
ژنژیوت و افزایش حجم لثه‌ای را اغلب می‌توان در افرادی كه تنفس دهانی دارند، مشاهده نمود. لثه قرمز بوده و سطح نواحی لثه دارای براقی منتشر می‌باشد. این نوع درگیری در نواحی قدامی فك بالا شایع است.
افزایش حجم التهابی حاد
آبسه لثه‌ای: آبسه‌های لثه‌ای یك ضایعه موضعی، دردناك و سریعا پیشرونده است كه معمولا به طور ناگهانی ایجاد می‌گردد و محدود به لثه مارژینال یا پاپیلای بین دندانی است. در مراحل اولیه به صورت یك تورم قرمز با سطحی صاف و براق دیده می‌شود. در عرض24 تا 48 ساعت ضایعه معمولا موج‌دار شده و حالت قله پیدا می‌كند و در سطح آن سوراخی ایجاد می‌گردد كه ممكن است از آن چرك خارج شود. دندان‌های مجاور به ضربه اغلب حساس میشوند.
علت
افزایش حجم التهابی حاد لثه در اثر باكتری‌هایی ایجاد می‌شود كه به طور عمیق وارد بافت شده‌اند. باكتری‌ها به وسیله جسم خارجی، مثل موی مسواك، قطعه‌ای از هسته سیب وارد میشوند. ضایعه محدود به لثه بوده و نباید با آبسه پریودنتال اشتباه شود. آبسه پریودنتال: آبسه پریودنتال عموما باعث افزایش حجم لثه می‌شود، ولی بافت‌های حمایت‌كننده لثه‌ای را نیز درگیر می‌كند.
افزایش حجم لثه‌ای وابسته به دارو
افزایش حجم لثه به دنبال تجویز برخی ضدتشنج‌ها، سركوب‌كننده‌های سیستم ایمنی و بلوك‌كننده‌های كانال كلسیم ایجاد می‌شود و ممكن است مشكلاتی در تكلم، جویدن و رویش دندان ایجاد نماید. افزایش حجم معمولا در تمام دهان است، ولی در نواحی قدامی فك بالا و پایین شدیدتر می‌باشد.
فنی تونین كه برای درمان بیماری صرع معرفی گردید. زمان كوتاهی پس از آن ارتباط این دارو با افزایش حجم لثه‌ای گزارش شد. افزایش حجم لثه‌ای در حدود 50 درصد از بیمارانی كه دارو دریافت می‌كنند، دیده می‌شود همچنین بیماران جوان بیشتر دچار این مشكل می‌‌گردند.
داروهای سركوب‌كننده ایمنی
سیكلوسپورین یك سركوب‌كننده قوی سیستم ایمنی است كه برای پیشگیری از پس زدن اعضاء پیوندی و درمان بیماری‌های با منشاء Autohmmure استفاده می‌شود. مكانیسم دقیق لثه این دارو كاملا مشخص نیست. افزایش حجم لثه‌ای در اثر مصرف سیكلوسپورین پر عروق‌اند از افزایش حجم لثه‌ای ناشی از فنی توئین می‌باشد و تقریبا در 30 درصد بیمارانی كه دارو دریافت می‌كنند، ایجاد می‌شود و در كودكان شایع‌تر است. علاوه بر افزایش حجم لثه‌ای، سیكلو سپورین اثرات جانبی دیگری مانند سمیت كلیوی هیپرتانسیون، پر مویی نیز دارد.
مسدود كننده‌های كانال كلسیم
این داروها برای درمان مشكلات قلبی- عروقی، نظیر هایپرتانسیون، آنژین صدری، اسپاسم عروق كرونر و آریتمی‌های قلبی استفاده میشوند. نیفیدیپین كه یكی از رایج‌ترین داروهای مورد استفاده است، در 20 درصد موارد باعث افزایش حجم لثه می‌گردد. نیفیدیپین همچنین همراه سیكلوسپورین در افرادی كه پیوند كلیه میشوند، مورد استفاده قرار می‌گیرد و تركیب این داروها باعث افزایش حجم بیشتری در لثه می‌گردد. افزایش حجم‌های تكاملی لثه فیزیولوژیك بوده و معمولا مشكلی ایجاد نمی‌كند. به هر حال زمانی كه این‌گونه افزایش حجم‌ها دچار التهاب شوند، درمان التهاب بیش از برطرف كردن افزایش حجم مؤثر است.
