تحریریه پزشك امروز
پوسیدگی دندان امروزه یكی از شایع‌ترین مشكلات مردم در سراسر جهان است. البته امروزه با پیشرفت وضعیت بهداشت، میزان فساد و از بین رفتن دندان بسیار كمتر از گذشته است، ولی با توجه به نوع تغذیه، عادات غلط و عدم به‌كارگیری صحیح روش‌های بهداشتی، معضلات دندان هنوز هم پایان نیافته است.
دندانپزشك باید دندان فردی را كه دچار پوسیدگی شده، قبل از آنكه این پوسیدگی به اتاق پالپ برسد، ترمیم كند. برای پر كردن فضای خالی از یك سری كامپوزیت سازگار با محیط زیست استفاده می‌كند كه فضای خالی دندان پوسیده پر شود. این كامپوزیت به خودی خود نرم بوده و باید سخت شود.
برای این منظور، از یك دستگاه، استفاده می‌شود. یكی از این دستگاه‌ها كه جزو جدایی‌ناپذیر در میان دستگاه‌های دندانپزشكی است، لایت‌كیور است كه به‌وسیله آن كامپوزیت‌های متداولی همچون گلاس آینومرها، لاینرها سخت می‌شوند. این دستگاه در رشته‌های پزشكی كاربردهای مختف دارد و به «نور سرد» معروفند.
فعال‌كننده ماوراءبنفش برای پلیمرایزاسیون وسیله‌ای است كه اشعه ماوراء بنفش را با انتقال نور از طریق یك میله تولید می‌كند كه این اشعه ماوراءبنفش به منظور پلیمریزه كردن آب‌بندی كننده‌های حفره‌ها و شكاف‌ها یا مواد ترمیمی بكار می‌رود. این نور ماوراء بنفش باعث تراكم و سفت شدن سریع كامپوزیت می‌شود. این دستگاه، با ایجاد طیف خاصی از نور سخت شدن سیلرها و پركننده‌های پلمیری را فراهم می‌سازد.
ساختار فیزیكی- مكانیكی دستگاه
این دستگاه برای پلیمریزاسیون استفاده می‌شود. این امر به خاطر لامپ كوارتز (هالوژنه) 75 وات پرقدرتی است كه درون محفظه رفلكتور (منعكس‌كننده نور) است. لایت‌كیورهای با لامپ هالوژنه، دارای فن برای خنك كردن یا كمپرسور هوا است. كلیدها با دقت بالا، زمان انفجار (یا تخلیه انرژی) را كنترل می‌كنند و رفلكتور دسته‌های انرژی را از مسیر هدایت نور عبور می‌دهد.
قدرت تابش در لایت‌كیورها متفاوت و از 100 میلی‌وات بر سانتی‌متر مربع تا 3000 میلی‌وات بر سانتی‌متر مربع هستند كه پزشك (دندانپزشك) می‌تواند بر اساس نیاز خود تابش‌های متفاوت را انتخاب كند. كه مهم‌ترین و رایج‌ترین تابش عبارتند از
1- تابش ثابت؛ كه در طول كیورینگ نور شدت ثابتی را می‌تاباند.
2- تابش پالس؛ كه شدت نور كم و زیاد می‌شود.
3- تابش رمپ؛ كه شدت نور نسبت به زمان متغیر بوده و با گذشت زمان شدت نور زیاد می‌شود.
4- تابش اتوماتیك؛ كه شدت نور و زمان كیورینگ قابل تنظیم است.
لایت‌كیورها در قسمت داخل خود دارای 8 قسمت هستند كه مهم‌ترین آنها وجود مدار الكترونیكی است، كه كنترل جریان نور را به‌عهده دارند. همچنین این دستگاه برای تنظیم ولتاژ خود از یك ترانس تبدیل ولتاژ بهره می‌برد. از دیگر قسمت‌های این دستگاه می‌توان به لامپ هالوژنیك و كابل یا شلنگ هدایت نور و یك رفلكتور اشاره كرد.
در این دستگاه، سیبك‌هایی وجود دارند كه با استفاده از آنها می‌توان، حالت انفجار دایم (تخلیه انرژی به صورت دایم) را، با زمان‌های 20 تا 40 ثانیه، انتخاب كرد. روی هندپیس، سوئیچ‌هایی وجود دارد كه تنظیم زمان انفجار را انجام می‌دهد و توسط این سوئیچ‌ها امكان توقف پلیمریزاسیون در هر زمان ممكن است.
ندپیس توسط یك لایه، با قدرت حرارتی بالا محافظت می‌شود و در استفاده‌های طولانی‌مدت توسط یك فن پرقدرت، به‌طور اتوماتیك، خنك می‌شود. مسیر هدایت نور تا 360 درجه قابل تنظیم است و این عمل باعث می‌شود بتوانیم استفاده دقیق نور را عملی سازیم. همه مسیرهای نور را می‌توان به وسیله اتوكلاو و یا استریلیزاسیون خنك استریل كرد.
البته نوع دیگری از لایت‌كیورها، علاوه بر كیورینگ كردن، عمل بلیچینگ برای سفید كردن دندان هم انجام می‌دهند. روش كارشان این گونه است كه با تابش اشعه در حدود 3000 به بالا، باعث كشیدگی بافت سطح دندان و كمرنگ شدن لكه می‌شود. از انواع این لایت‌كیورها، Colto Lux II دارای هندپیس 220 گرمی است كه حاوی مسیر هدایت نور شیشه‌ای استاندارد است. این شیشه‌ها درون محفظه با زاویه‌های 45 درجه طوری تعبیه شده‌اند كه نور را از لامپ گرفته و به‌وسیله انعكاس، آن را به سر محفظه هدایت می‌كنند.
البته در این نوع خاص از دستگاه لامپ هالوژن درون هد، طوری جایگزین شده كه نیازی به مسیر هدایت شیشه‌ای نور ندارد. از دیگر انواع لایت‌كیورها می‌توان به لایت‌كیور LED اشاره كرد كه در تكنولوژی دستگاه‌های لایت‌كیور، تحولی ایجاد كرده است و ویژگی خاص آن زمانی هر پیك، یك ثانیه است. این ویژگی باعث می‌شود L.E Demetron II طی 5 ثانیه رنگ‌های روشن‌تر و یونیورسال را كیور كند. سیستم منحصر به فرد كنترل‌كننده دما نیز موجب می‌شود نور خروجی خنك، مداوم و با شدت بالا باشد و در عین حال موجب داغ شدن بافت‌های داخل پالپ نشود.
ویژگی‌های L.E Demetron II
این دستگاه دارای LED با شدت بالا بوده كه در آن تكنولوژی PLS به كار رفته است و طول موج خروجی 450 تا 470 نانومتر است كه می‌تواند قابلیت كیور كردن را افزایش داده و زمان كمتری را صرف كند. این نوع از دستگاه به دلیل دارا بودن سیستم كنترل دما، دارای شدت نور خروجی پیوسته و بالا است. شدت نور، با یك رادیومتر با دامنه شدت 800 تا 1400 میلی‌وات بر سانتی‌متر مربع روی دستگاه آن را تنظیم می‌كند.
این دستگاه بدون سیم بوده و دارای قابلیت تنظیم حافظه تایمر در زمان‌های 5 و 10 و 15 ثانیه و طراحی ارگونومیك است. لایت‌كیور LED به‌دلیل وجود یك باطری اضافی است كه می‌تواند 300 بار كیورینگ 5 ثانیه‌ای ایجاد كند، وقفه‌ای در كار ایجاد نمی‌كند. از وسایل جانبی دستگاه وجود لایت‌گاید 8 میلی‌متری توربو است كه با تمام لایت‌گایدهای Demetron 2 تا 13 میلی‌متری قابل انطباق است.
كاربری دستگاه
توصیه می‌شود در كیورینگ هنگام كار با این وسیله، از عینك رنگی برای محافظت چشم در برابر پلیمریزاسیون كامپوزیت استفاده شود.
نگهداری دستگاه
در این دستگاه‌ها اگر نگهداری به خوبی صورت نگیرد بعد از مدتی اشكال‌هایی در لامپ فن و یا برق اصلی ایجاد می‌شود كه تعمیر آن ساده خواهد بود.
خرید دستگاه
قطعه‌های ارزان و با كیفیت، سرویس‌های دوره‌ای از مواردی است كه باید هنگام خرید در نظر گرفت.
