زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحریریه دنیای سلامت

وقتی كه سخن از سلامت دهان و دندان به میان می‌آید، مهم‌ترین مسأله جلوگیری از كرم‌خوردگی دندان‌هاست، اما سلامت دهان و دندان فقط به این مورد خلاصه نمی‌شود و مراقبت از لثه نیز اهمیت زیادی دارد؛ زیرا لثه نه تنها نقش مهمی در سلامت دهان دارد، بلكه روی سلامت كل بدن نیز اثر می‌گذارد. در اغلب موارد، ورم و خونریزی لثه، علامت بیماری دهان و لثه است؛ اما غیر از این عامل اصلی، عوامل دیگری نیز می‌توانند موجب ورم و خونریزی لثه شوند. به هر حال، علت زخم لثه هر چه كه باشد، با رعایت برخی نكات می‌توانید درد و ناراحتی ناشی از آن را به حداقل برسانید.

دلایل زخم، ورم و خونریزی لثه

1- روش نادرست مسواك زدن: ما به منظور پاكیزه نگاه داشتن دندان‌ها، آنها را مسواك می‌زنیم؛ ولی گاهی تصور می‌كنیم كه هر چه عمل مسواك زدن را نیرومندتر و شدیدتر انجام دهیم، دندان‌های‌مان تمیزتر می‌شوند. لثه ما بافت بسیار حساس و ظریفی دارد و مسواك زدن به شیوه نادرست به آن آسیب می‌رساند. هنگام انتخاب مسواك (دستی و برقی) دقت كنید كه موی نایلونی نرمی داشته باشد و لبه‌های آن تیز و نوك‌دار نباشد. مسواك‌هایی كه موی سفتی دارند، به مینای دندان‌ها آسیب می‌رسانند و موجب التهاب و زخم شدن لثه می‌شوند.

در حین مسواك زدن، حركت دست‌ها باید نرم و دورانی باشد. حركت رو به جلو و عقب موجب حساسیت لثه و آسیب رسیدن به آن می‌شود و اغلب آن را زخم می‌كند.
2- استفاده نادرست از نخ دندان: همه ما اهمیت استفاده از نخ دندان و تمیز كردن فواصل میان دندان‌ها را می‌دانیم؛ چرا كه این قسمت‌ها با مسواك زدن تمیز نمی‌شوند. اما این عادت خوب هرگز نباید موجب تورم و خونریزی لثه شود. در حین استفاده از نخ دندان، آن را به آرامی لابه‌لای دندان‌ها بلغزانید و بین آنها را تمیز كنید.

3- بیماری‌های لثه: بسیاری از مردم (افراد 35 سال به بالا) از بیماری‌های لثه رنج می‌برند و برخی از این افراد مبتلا به بیماری‌های شدید لثه هستند. وقتی كه افراد نكات بهداشتی مربوط به دهان را رعایت نمی‌كنند، باكتری‌های داخل دهان روی دندان‌ها، لكه‌هایی را به وجود می‌آورند. این باكتر‌ی‌ها لثه را متورم می‌كنند كه معمولاً با سرخی، زخم و خونریزی لثه همراه است. اغلب مواقع این التهابات دردناك نیستند. با رعایت نكات بهداشتی این مسائل به وجود نمی‌آید. عدم درمان این مشكل باعث از بین رفتن دندان‌ها می‌شود.

در صورت بروز هر یك از علائم زیر، حتماً درصدد درمان برآیید

 تغییر در قرار گرفتن دندان‌ها در كنار یكدیگر و یا وقتی كه دندان‌های مصنوعی روی لثه جا نیفتند. ایجاد منافذ عمیق بین دندان‌ها و لثه  خونریزی لثه در حین مسواك زدن یا بعد از آن  ‌ افتادن دندان‌ها   مشكل در تنفس و طعم بد دهان   قرمزی، تورم و حساسیت لثه اگر مشكلات و ناراحتی‌های مربوط به دهان برطرف نشود، شرایطی به وجود می‌آید كه به لثه‌ها و استخوان‌هایی كه دندان‌ها را در جایگاه‌شان نگاه می‌دارند نیز به شدت آسیب وارد می‌شود. باكتری‌های روی دندان‌ها نوعی سم ترشح می‌كنند كه می‌تواند به لثه آسیب برساند و آن را عفونی كند.

این مسأله با تورم و درد لثه همراه است و گاه خونریزی لثه را نیز در پی دارد. در صورت عدم درمان، به از بین رفتن دندان‌ها نیز می‌انجامد.
4- زخم‌های كوچك دهان: وقتی كه لثه دردناك می‌شود، دلیل اصلی آن زخم دهان است. این زخم‌های كوچك دردناك می‌توانند در همه جای دهان به وجود آیند و پخش شوند؛ اما غالباً روی لثه ایجاد می‌شوند. این زخم‌ها در مركز خود نقطه كوچك سفیدی دارند و اطراف این نقطه قرمز است. پژوهشگران دلیل واقعی این زخم‌های بسیار كوچك را نمی‌دانند. افرادی كه بیماری‌های خودایمنی خاص دارند، بیش از دیگران با این مشكل روبه‌رو می‌شوند. این زخم‌ها خود به خود به وجود می‌آیند، مدتی طول می‌كشد تا از بین بروند و بعد دوباره ظاهر می‌شوند.

شیمی درمانی: شیمی درمانی همواره عوارض جانبی ناخوشایندی نیز در پی دارد؛ مثل درد، تورم و خونریزی لثه. افرادی كه به خاطر بیماری سرطان تحت درمان هستند، معمولاً در لثه‌های‌شان زخم‌های كوچك دردناك ایجاد می‌شود.
5- مصرف محصولات دخانی: مصرف سیگار و سایر محصولات دخانی ضررهای بسیار زیادی برای دهان دارد. افراد سیگاری بیشتر در معرض بیماری‌های دهان و دندان هستند. عادت به مصرف سیگار موجب حساسیت لثه‌ها، خونریزی آنها و به وجود آمدن زخم‌های كوچك دردناك در دهان، می‌شود.  

6- تغییرات هورمونی: برخی از زنان در دوران بلوغ، قاعدگی، بارداری و یائسگی، دچار برخی بیماری‌ها و مشكلات دهان و دندان می‌شوند. افزایش هورمون‌ها در دوران بلوغ، موجب تشدید جریان خون در لثه‌ها و قرمزتر شدن آنها می‌شود. در دوران قاعدگی‌، لثه‌ها قرمز‌تر می‌شوند و احتمال خونریزی لثه در این روزها بیشتر است.

این مسأله با اتمام قاعدگی‌، فروكش می‌كند. در دوران بارداری، حساسیت‌های لثه و دندان‌ها از ماه دوم و سوم آغاز می‌شود و تا ماه هشتم نیز ادامه دارد. در این مدت احتمال تورم و خونریزی لثه‌ها بیشتر است. استفاده از قرص‌های ضدبارداری نیز موجب به وجود آمدن این وضعیت می‌شود. برخی از زنان در دوران یائسگی نیز لثه‌های‌شان به شدت خشك می‌شود و بیشتر در معرض تورم و خونریزی لثه هستند.  

نكته برای جلوگیری از زخم، تورم و خونریزی لثه‌ها

1- هر روز دست‌كم دو بار دندان‌های خود را با شیوه صحیح مسواك بزنید.

2- هر روز دندان‌های‌تان را با نخ دندان تمیز كنید.

این كار چند دقیقه بیشتر طول نمی‌كشد، اما همین كار كوچك، مؤثرترین راه برای جلوگیری از مشكلات لثه است.

3- رژیم غذایی متناسبی را دنبال كنید. یك رژیم غذایی متعادل، حاوی انواع ویتامین‌ها (خصوصاً ویتامین C و كلسیم) احتمال بیماری‌های لثه را به حداقل می‌رساند.

4- مقدار زیادی آب بنوشید. نوشیدن آب كافی، خصوصاً بعد از غذا خوردن، به شستشوی دندان‌ها كمك می‌كند.
5- از هرگونه دود پرهیز كنید. اگر سیگار می‌كشید، باید عواقب آن را نیز تحمل كنید. بنابراین اگر به سلامتی دندان‌ها و لثه خود می‌اندیشید، از همین امروز اقدام به ترك آن نمایید.

6- از خوردن غذاهای بسیار سرد و بسیار گرم خودداری كنید. وقتی كه از بیماری‌های لثه رنج می‌برید، در می‌یابید كه با خوردن غذاهای ولرم چقدر بیشتر احساس راحتی می‌كنید.

7- راحت و آرام باشید. اضطراب باعث افزایش ترشح هورمون استرس (كورتیزول) و در نتیجه افزایش التهاب بدن، از جمله لثه می‌شود.