زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

 دكتر محمدرضا صفری‌نژاد؛ جراح و متخصص بیماری‌های كلیه و مجاری ادراری،  استاد دانشگاه و رئیس انجمن علمی

تعداد قابل ملاحظه‌ای از مردان نیز مثل زنان دچار یائسگی می‌‌شوند. اگر در مردی میزان هورمون تستوسترون از یک میزان مشخصی کمتر باشد، در اصطلاح می‌‌گویند که دچار کم کاری غدد جنسی شده است. در مردان مسن کم کاری غدد جنسی به یائسگی تعبیر می‌‌شود. کمبود هورمون‌های مردانه همراه با عوارض مهم در مردان می‌‌باشد، مثل پوکی استخوان و افزایش میزان شکستگیها، چاقی شکمی، افزایش بیماریهای قلبی عروقی، ضعف حافظه، خستگی زودرس و ضعف عضلانی. تشخیص صحیح و درمان مناسب می‌‌تواند از بسیاری از عوارض کمبود هورمون‌های مردانه در مردان مسن بکاهد.

آندروژن‌ها یا هورمون‌های مردانه که سردسته آنها هورمون تستوسترون می‌‌باشد، نقش عمده در بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیک مردان دارند. با افزایش سن رفته رفته از میزان هورمون مردانه در خون کاسته می‌‌شود و در نتیجه فرایندهای فیزیولوژیک مردانه وابسته به این هورمون‌ها دچار اختلال می‌‌شوند. اگر با افزایش سن میزان کاهش هورمون تستوسترون از یک میزان بخصوصی فراتر رود به آن کم کاری غدد جنسی یا یائسگی مردانه می‌‌گویند. تعداد قابل توجهی از مردان نیز مثل زنان دچار یائسگی می‌‌شوند. کمبود هورمون مردانه اثرات سوء بسیار زیادی در بدن دارد که مهمترین آنها به قرار زیر هستند:

سلامت استخوان

پوکی استخوان یک بیماری مردان و زنان مسن است. حتی اگر یک مرد جوانی بنا به دلائلی مبتلا به کم کاری غدد جنسی شود، پوکی استخوان شدید در وی ایجاد خواهد شد. اگر به این مردان به درستی هورمون مردانه تجویز شود، تراکم استخوان رفته‌رفته طبیعی می‌‌شود. 

ترکیب بدن و قدرت عضلانی

کاهش میزان هورمون تستوسترون سبب کاهش توده عضلانی و قدرت عضلانی می‌‌شود. با افزایش سن در مردان مسن که دچار کم‌کاری غدد جنسی هستند، به علت کمبود هورمون تستوسترون، هم دچار پوکی استخوان می‌‌شوند و هم اینکه قدرت عضلانی کاهش می‌‌یابد. وقتی قدرت عضلات ران کاهش یابد با مختصر هل دادن فرد نمی‌تواند تعادل خود را حفظ کرده و به زمین می‌‌خورد و چون این مردان دارای پوکی استخوان هستند، با مختصر عدم تعادل به زمین خورده و دچار شکستگی سر استخوان ران می‌‌شوند. این افراد حتی اگر روی فرش به زمین بخورند ممکن است دچار شکستگی شوند. 

سلامت قلب و عروق

عروقی که به قلب خون می‌‌رسانند عروق کرونر نامیده می‌‌شوند. هرگاه این عروق دچار تنگی شده و یا مسدود شوند، خون‌رسانی به عضله قلب مختل شده و بیمار دچار آنژین قفسه صدری یا سکته قلبی می‌‌شود. یکی از اثرات هورمون تستوسترون، اتساع عروق کرونر قلبی است. بررسی‌ها نشان داده‌اند که میزان سکته قلبی در مردان مسن مبتلا به کم‌کاری غدد جنسی بیشتر از مردان سالم است. علاوه از آن هورمون تستوسترون سبب افزایش میزان چربی مفید خون می‌‌شود و مردانی که دچار کمبود هورمون تستوسترون می‌‌شوند در آنها میزان چربی مفید خون کاهش می‌‌یابد. علاوه بر آن اگر مردانی‌ که دارای کمبود هورمون تستوسترون هستند درمان شوند، میزان کلسترول خونشان کاهش پیدا می‌‌کند.  

عملکرد جنسی

شایع‌ترین شکایت در مردان مبتلا به کم کاری غدد جنسی کاهش میل جنسی و ناتوانی جنسی است. ناتوانی جنسی در مردان دارای چهار علت مهم است: علل عروقی، علل عصبی، علل هورمونی و علل آناتومیک. برای تشخیص کمبود هورمون تستوسترون، آزمایشات خاصی لازم است. تشخیص صحیح کمبود هورمون تستوسترون در مردان دارای اهمیت زیادی است چون درمان مناسب سبب بهبود کیفیت زندگی آنها شده و درمان نابه‌جا با هورمون تستوسترون سبب عوارض زیادی می‌‌گردد. در حقیقت هورمون تستوسترون یک شمشیر دو لبه است و پزشک باید در تجویز آن موارد زیر را در نظر داشته باشد:

  از بهترین فراورده‌ها استفاده کند   میزان هورمون تستوسترون به طور مرتب چك شود.  بهبود در علائم بالینی چك شود   کنترل بیمار از نظر عوارض احتمالی.   تجویز حداقل هورمون تستوسترون مورد نیاز.  رویش موی بدن. مردانی‌که دچار کم کاری غدد جنسی می‌‌شوند، رفته رفته از تعداد موهای بدنشان کاسته می‌‌شود. کم شدن و ریزش مو از ساق پاها شروع می‌‌شود و سپس سایر نقاط بدن را فرا می‌‌گیرد و کلاً اینگونه مردان دارای ریزش موی تنه و اندام‌ها خواهند بود.