زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحریریه ماهنامه دنیای سلامت

حدود 6 درصد مردانی‌که جهت جلوگیری از حاملگی همسرشان اقدام به بستن لوله‌های خود می‌کنند، سرانجام بنا به دلائلی درخواست باز کردن لوله‌های خود را دارند، ولی باید خاطر نشان ساخت که این عمل مشکل، پرهزینه، و با میزان موفقیت اندک است. تمام مردانی‌که اقدام به بستن لوله‌های خود می‌کنند باید آنرا دائمی تلقی کنند. بستن لوله‌های منی بر در مردان یکی از روشهای مطمئن، ساده و مقرون به صرفه جهت جلوگیری از باردار شدن همسر است که در آن  لوله‌های منی بر در محل خروج از بیضه قطع و دو انتهای آنها مسدود می‌شوند. البته اصطلاح لوله‌های منی بر اصطلاح اشتباه است چون این لوله‌ها منی را حمل نمی کنند بلکه اسپرم را منتقل می‌کنند. معمولا در این عمل یک تکه کوچک از لوله منی بر برداشته می‌شود.

باز کردن لوله‌های منی بر بسته شده (برگرداندن وازکتومی) با عمل بستن آنها چند فرق اساسی دارد: یک عمل جراحی تمام عیار است که نیاز به حدود 2 ساعت بیهوشی دارد، عمل جراحی بسیار پیچیده و مشکلی است و هزینه آن زیاد است. موفقیت این عمل اندک است، بنابراین مردانی‌که اقدام به بستن لوله‌های منی بر می‌کنند باید آنرا یک عمل دائمی تلقی کنند. بعد از باز کردن لوله‌های منی بر ممکن است که تعدادی اسپرم در مایع منی ظاهر شوند، ولی آنها معمولا برای یک حاملگی طبیعی کفایت نمی کنند. برای انجام این عمل معمولا دو روش وجود دارد. هر دو روش باید با میکروسکوپ انجام شود. اسپرم توسط یک لوله ای بنام اپیدیدیم از بیضه منتقل می‌شود که آن در انتها به لوله منی بر تبدیل می‌شود.

برای باز کردن لوله‌های منی بر یا دو انتهای آنهارا به هم متصل می‌کنند که در اصطلاح به آن وازووازوستومی (Vasovasostomy) گفته می‌شود و یا اینکه یک انتهای لوله منی بر قطع شده به اپیدیدیم متصل می‌شود کــه بــه آن وازواپــیدیدیموستومی (Vasoepdidimostomy) می‌گویند. جراح هنگام عمل تصمیم می‌گیرد که کدام روش را انجام دهد. در عملهائی‌که از میکروسکوپ استفاده نمی شود، میزان موفقیت 40-50 درصد است. موفقیت یعنی ظاهر شدن اسپرم در مایع منی که آن با تعداد طبیعی اسپرم در مایع منی خیلی تفاوت دارد.

حالت طبیعی باید هر میلی لیتر از مایع منی حداقل دارای 20 میلیون اسپرم باشد. هر قدر از زمان بسته شدن لوله‌ها بیشتر بگذرد شانس موفقیت کمتر است. در بسیاری از مقالات میزان موفقیت عمل وازووازوستومی را 80-90 درصد ذکر کرده اند، ولی به تجربه بنده که بیش از دو دهه است این عمل را انجام می‌دهم اصلا موفقیت به این میزان نیست. معمولا کلینیکهائی که این عمل را انجام می‌دهند برای جلب مشتری آمار اغوا کننده ارائه می‌دهند. هنگام عمل جراحی چند نکته است که به جراح کمک می‌کند که عمل جراحی به چه میزان موفقیت آمیز خواهد بود.

وقتی دو انتهای بسته شده لوله‌های منی بر پیدا شده و آزاد می‌شوند در انتهائی که به بیضه وصل است باید یک مایع کدر محلول در آب وجود داشته باشد و اگر این مایع را زیر میکروسکوپ بررسی کنیم باید حاوی اسپرم باشد. اگر مایع غلیظ، سفید و به قوام خمیر دندان باشد، میزان موفقیت کم خواهد بود. یکی از عوامل مهم موفقیت، فرد و مرکزی است که این عمل توسط او و یا در آن انجام می‌شود. برای انجام این عمل یک فرد با تجربه و مرکزی که بطور دائم این عمل را انجام می‌دهد، بهتر است. برای قضاوت در مورد موفقیت عمل جراحی حداقل سه ماه وقت لازم است.

در عمل وازواپیدیدیموستومی معمولا مدت زمان بیشتری لازم است تا اسپرم در منی ظاهر شود. مدت زمان متوسط از باز کردن لوله‌ها (برگرداندن وازکتومی) تا اتفاق افتادن حاملگی معمولا 12 ماه است. حتی پس از حامله شدن همسر، امکان اینکه دوباره لوله‌های منی باز شده، بسته شوند وجود دارد. این در 10 درصد موارد اتفاق می‌افتد. بنابراین اگر پس از عمل اسپرم در منی ظاهر شد، زوج‌ها نباید حاملگی را به تاخیر بیندازند. با توجه به سیاست‌های جمعیتی كشور توصیه می‌شود آقایان به دلیل موفقیت پایین برگشت‌پذیری و باز‌كردن مجدد لوله‌های منی از این كار اجتناب كنند. در حال حاضر ممنوعیت انجام این عمل به  دلیل سیاست‌های جمعیتی كشور توسط مجلس شورای اسلامی در دست پیگیری است.

باز کردن لوله‌های منی
بطور کلی میزان موفقیت عمل باز کردن لوله‌های منی بر (برگرداندن وازکتومی) به موارد زیر بستگی دارد:  

مدت زمانی که از بسته شدن لوله‌های منی بر می‌گذرد

سن همسر  

وجود آنتی بادی (پادتن) بر علیه اسپرم 

روشی که قبلا با آن لوله‌های منی بر بسته شده‌اند 

روشی که برای باز کردن لوله‌های منی بر بکار می‌رود 

وجود همزمان سایر مشکلات تولید مثل در مردان مثل واریکوسل 

میزان سلامتی همسر  تبحر فردی که اینکار را انجام می‌دهد.