برلیانت بزرگمهر؛ دبیر انجمن تغذیه ایران، مشاور تغذیه و رژیم‌درمانی
به راستی آیا مكملهای غذایی مفید یا ضروری است و یا بی‌فایده و یا مضر؟ در مورد مكمل‌ها، عقاید و نظرات بسیار متفاوت و ضد و نقیضی وجود دارد. برخی از افراد مصرف مكملهای غذایی را بسیار مفید می‌دانند. بعضی دیگر آن را حتی ضروری و اجتناب‌ناپذیر تصور می‌كنند. برعكس، عده‌ای بر این باورند كه مصرف مكمل تاثیر چندانی بر سلامت انسان ندارد. حتی برخی دیگر مكمل را زیان‌آور می‌دانند و معتقدند به سلامت شخص لطمه وارد می‌سازد.
آیا واقعا مصرف مكمل مفید و ضروری است یا بی‌فایده و زیان‌آور؟
برای بررسی این مساله لازم است نگاهی دقیق داشته باشیم بر اثرات و تبعاتی كه مكمل‌ها بر عملكرد دستگاه‌های بدن و در نتیجه بر سلامت انسان به جا می‌گذارند. در مورد ضرورت مصرف یا عدم مصرف مكملهای غذایی، افراد را می‌توان به چند گروه تقسیم كرد:
گروهی كه به مكمل غذایی نیاز دارند
خانم‌ها در دوران منویوز و پس از آن به علت آنكه پدیده تحلیل استخوانی در بدنشان رخ می‌دهد و استخوان‌ها مواد معدنی خود را از دست می‌دهند لازم است از مكمل كلسیم و ویتامین D استفاده نمایند. زیرا كلسیم نقش ساختمانی در استخوان‌ها را برعهده دارد و برای جذب كلسیم از روده و رسوب آن در استخوان نیاز به وجود مقدار كافی ویتامین D در بدن می‌باشد. به علت آنكه ممكن است میزان لازم كلسیم از طریق مواد غذایی تامین نشود و نیز نظر به اینكه منابع غذایی حاوی مقدار كافی ویتامین D نیستند، لذا مصرف مكمل كلسیم و ویتامین D در مورد این افراد ضروریست.
ضمنا آقایان در سنین بالاتر نیز نیاز به مكمل كلسیم D دارند.
خانم‌های باردار برای تامین نیازهای جنین خود ممكن است به برخی مكمل‌ها (از قبیل آهن، اسید فولیك و...) نیاز پیدا كنند.
خانم‌های شیرده به منظور افزایش مواد مغذی موجود در شیر خود جهت تامین نیازهای نوزاد و طفل شیرخوار، ممكن است احتیاج به مصرف مكمل غذایی داشته باشند.
لازم به ذكر است كه توصیه مصرف مكمل توسط خانم‌های باردار و شیرده، لازم است تحت نظر پزشك انجام شود.
افرادی كه به علت ناراحتی‌های گوارشی، مبتلا به اختلالات هضم و جذب مواد غذایی هستند و نمی‌توانند از غذای مصرفی به خوبی استفاده كنند، مثلا افراد مبتلا به سرطان‌های دستگاه گوارش و یا افرادی كه به علت اختلالات گوارشی قسمتی از معده یا روده‌شان با جراحی برداشته شده و یا كسانی كه مبتلا به اشكال در ترشح شیره‌های گوارشی هستند نیاز به مصرف مكملهای غذایی دارند.
در شرایطی كه به علت اختلالات معده، فاكتور داخلی به خوبی ترشح نشود. نظر به اینكه برای جذب ویتامین B12 نیاز به فاكتور داخلی است كه از معده ترشح می‌شود، لذا در افراد فوق‌الذكر لازم است از منابع دارویی ویتامین B12 استفاده كنند تا مبتلا به كم‌خونی وخیم (كم‌خونی ناشی از كمبود ویتامین B12) نشوند.
كسانی كه مبتلا به بی‌اشتهایی شدید یا مزمن هستند (مثلا در مبتلایان به بی‌اشتهایی عصبی) به علت آنكه قادر به مصرف غذای كافی نمی‌باشند، لازم است از مكملهای غذایی استفاده نمایند.
افراد سالمندی كه مبتلا به ناراحتی‌های گوارشی و اختلالات هضم و جذب هستند و قادر به تامین نیازهای تغذیه‌ای خود نمی‌باشند احتیاج به مصرف مكملهای غذایی دارند.
برخی از افراد ممكن است مبتلا به اختلالاتی باشند كه اختصاصا نیاز به مواد غذایی خاصی را ایجاب نماید. این افراد لازم است از مكملی كه حاوی مواد مورد نیاز است استفاده كنند.
