دکتر رضوان خوش‌بین
درصد قابل ملاحظه‌ای از مردم این روزها تنها با استفاده از داروهای خواب‌آور می‌توانند به خواب بروند. آمارهای جالبی در این زمینه وجود دارد که نشان می‌دهد در سال 2006 نزدیک به 50 میلیون نسخه برای داروهای خواب‌آور نوشته شده است. به طور کلی این داروها نمی‌توانند خواب طبیعی را انسان برای حفظ سلامت جسم و روح به آن نیاز دارد، به وجود آورند.
این داروها انسان را بی‌حس و بیهوش می‌کنند که این با خواب طبیعی بسیار متفاوت است. یکی از زیان‌های این داروها این است که پروسه خواب دیدن را مختل می‌کنند. تأثیر این داروها در طی زمان کمتر می‌شود. داروهای آرامبخش داروهایی هستند که با سرکوب سیستم اعصاب مرکزی باعث ایجاد آرامش، تمدد اعصاب، کاهش اضطراب و استرس، خواب‌آلودگی، سرخوشی، کندی تنفس، کاهش حس تعادل، شل شدن عضلات، قضاوت مختل و واکنشهای کند می‌شوند. مصرف دوز بالای این دسته از داروها می‌تواند به از دست رفتن هوشیاری و حتی مرگ بینجامد.
تأثیرات اصلی آرامبخش‌ها
این داروها ضداضطراب، خواب‌آور، ضد اسپاسم (گرفتگی)، ضدتشنج، ایجادکننده فراموشی هستند.
تقسیم‌بندی آرامبخش‌ها
1- بنزودیازپین‌ها: اثرات آرامبخش، خواب‌آور، ضداضطراب، ضدتشنج، فراموشی‌آور و شل‌کننده عضلات را دارند.از این گروه می‌توان به داروهایی نظیر دیازپام، لورازپام، اکسازپام، کلردیاز پوکساید، کلونازپام، آلپرازولام، فلورازپام و میدازولام اشاره کرد.
2- باربیتورات‌ها: اثرات آرامبخش، خواب‌آور، ضدتشنج و بیهوش‌کننده دارند. این دسته قوی‌تر از دسته اول بوده و امروزه عمدتاً به عنوان داروی ضدتشنج و القاکننده بیهوشی مصرف می‌شوند. از این دسته می‌توان به داروهایی نظیر فنوباربیتال، پنتوباربیتال، آموباربیتالو و تیو باربیتال اشاره نمود.
3- داروهای ضدافسردگی: ضدافسردگی و ضداضطراب بوده و برخی از آنها نظیر ضدافسردگی‌های سه‌حلقه‌ای جهت تسکین دردهای مزمن نیز تجویز می‌شوند.از این گروه می‌توان به داروهایی نظیر فلوکستین، سرترالین، سیتالوپرام، پاروکستین، بوپروپیون، فلووکسامین، آمی‌تریپتیلین و ونلافاکسین اشاره کرد.
4- آنتی‌هیستامین‌ها: کاهنده واکنشهای حساسیتی و آرامبخش می‌باشند. برخی از آنتی‌هیستامین‌های آرامبخش و خواب‌آور عبارتند از: دیفن هیدرامین، دیمن هیدرینات و دوکسیلامین
5- ضد روان‌پریشی: در درمان اسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی، اختلالات هذیانی، جنون‌ها و دیگر اختلالات روان‌پریشی تجویز می‌گردند.از این دسته داروها می‌توان به لیتیم، اشاره نمود.
موارد مصرف داروهای آرامبخش به صورت کلی عبارتند از: کاهش استرس و اضطراب، درمان بی‌خوابی، تسکین و کاهش گرفتگی و تنش عضلات، کاهش علائم محرومیت از الکل و مواد مخدر، درمان حملات وحشت‌زدگی، تسهیل آزمایش‌های تشخیص پزشکی نظیر آندوسکوپی، افزایش اثر بی‌حس‌کننده‌های موضعی و بیهوشی عمومی، درمان روان‌پریشی و فراموشی قبل از اعمال جراحی.
موارد منع مصرف
همراه با الکل و سایر مواد مخدر و روانگردان در موارد ناهماهنگی حرکتی و ضعف عضلانی کاهش اکسیژن خون آب سیاه (گلوکوم) وقفه تنفسی حین خواب حساسیت به آرامبخش‌ها نارسایی شدید کلیوی (دیالیز) افسردگی شدید (تمایلات خودکشی) بیماری‌های مزمن تنفسی نارسایی شدید کبدی حاملگی و شیردهی (تحت نظر پزشک) افراد بالای 65 سال (تحت نظر پزشک)...
برای خواندن بخش دوم -آرامبخش‌ها- اینجا کلیک کنید.
