زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحریریه پزشک امروز

با توجه به اهمیت و رشد روزافزون بیماری‌های كلیوی و همچنین بیماران دیالیزی بر آن شدیم تا از جزئیات دیالیز در كشور، هزینه‌های مربوط به آن و مسائل دیگر در این زمینه اطلاعاتی به دست آوریم. به همین دلیل به سراغ ناصر طبخی، كارشناس پرستاری بیمارستان لبافی‌نژاد رفتیم كه از نظرتان می‌گذرد.

 برای شروع لطفا یك تعریف جامع از دیالیز و انواع آن بفرمایید؟

دیالیز یكی از روش‌های درمانی در بیمارانی است كه دچار نارسایی پیشرفته كلیه می‌باشند. در مواردی كه كلیه به قدری كارایی خود را از دست می‌دهد كه قادر به انجام وظایف خود، مثل تصفیه خون، دفع آب یا سموم اضافی از بدن نیست (در واقع، كلیه این افراد 10 تا 15 درصد از كار خود را انجام می‌دهد)، بیمار مجبور است برای ادامه حیات خود از روش دیگری به نام دیالیز استفاده كند.

دیالیز روشی برای تصفیه خون است، ولی نمی‌تواند كاملا جایگزین كلیه باشد و تمام كارهای آن را انجام دهد، كار دیالیز فقط دفع مواد زائد و آب اضافی است و مجموعا می‌توانیم بگوییم تنها 10 درصد از كار كلیه را انجام می‌دهد. در واقع، با دیالیز بیمار می‌تواند زنده بماند تا به مرحله پیوند كلیه برسد و در كنار آن باید مصرف دارو، مثل تزریق محرك خون ساز به صورت مصنوعی، مصرف ویتامین D خوراكی و ... نیز داشته باشد. دیالیز می‌تواند به دو صورت انجام شود، یكی دیالیز خونی و دیگری دیالیز شكمی. اكثر افرادی كه به دلایل گوناگون نارسایی كلیه دارند (اولین و مهم‌ترین دلیل، دیابت و بعد فشار خون بالاست)، دیالیز خونی می‌شوند.

 این دو روش چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟

در روش دیالیز خونی، به دستیابی عروق و خارج كردن حجم زیادی خون از بدن در هر دقیقه، نیاز داریم. ولی بعضی از بیماران به دلیل شرایط سنی، ابتلا به بیماری قلبی عروقی یا دیابت نمی‌توانند دیالیز خونی شوند؛ زیرا ممكن است جانشان به خطر بیفتد. این گونه افراد باید به روش شكمی دیالیز شوند.

در این روش، لوله‌ای بسته به نوع عمل، به طور موقت یا دائم در شكم بیمار قرار داده و مایعی داخل آن ریخته می‌شود و بعد بسته به نوع عمل، در زمان‌های مختلف لوله تخلیه شده و از طریق پرده‌‌ای به بیرون دفع می‌گردد. با این كار در اصل زندگی بیمار نجات می‌یابد و چون خون از بدن بیمار خارج نمی‌شود، از نظر تغییرات فشار خون مشكلی برای بیمار به وجود نمی‌آید.

از طرفی، در بعضی موارد بیمار نمی‌تواند هفته‌ای سه بار دیالیز شود در این حالت خود او در منزل می‌تواند به روش CAPD در چهار تا شش ساعت یكبار این مایع را وارد شكم و تخلیه كند. خوشبختانه وسایل این كار به طور رایگان در اختیار فرد قرار می‌گیرد. البته همان‌طور كه اشاره كردم، بیماران معمولا دیالیز خونی می‌‌شوند و به طور معمول هفته‌ای سه بار و هر بار چهار ساعت مراجعه می‌كنند و دیالیز استاندارد هم معمولا 12 تا 15 ساعت در هفته است. ولی به هر حال، هیچ یك از این روش‌ها كار كلیه طبیعی را انجام نمی‌دهند.

 به طور متوسط هزینه‌های دیالیز چقدر است؟

در كشور ما چون این بیماری‌ جزء بیماری‌های خاص می‌باشد، درمان آن رایگان است و طبیعتا به بودجه عظیمی نیاز دارد. اگر فرض كنیم 18 هزار بیمار دیالیزی داریم كه هر كدام از آنها در سال 756 جلسه دیالیز می‌شوند، هر بیمار 70 تا 100 هزار تومان هزینه دارد و این رقم بسیار بزرگی است. البته، هزینه دیالیز شكمی كمتر از هزینه دیالیز خونی است و پیوند كلیه از همه اینها كمتر است.

واقعیت این است كه دیالیز نارسایی كلیه را درمان نمی‌كند. در مواردی كه بیمار به هر دلیل دچار نارسایی حاد كلیه شده (مثل مصرف نوعی دارو، سكته قلبی، مسمومیت یا خونریزی و ...) ممكن است با دیالیز كلیه‌اش به اصطلاح برگردد؛ ولی در حقیقت دیالیز عامل برگشت كلیه او نبوده و فقط وضعیت را پایدار نگه داشته تا بیمار به زندگی عادی‌اش برگشته است.

بیمارانی هم كه به صورت مزمن دچار نارسایی كلیه می‌شوند (مثلا به دلیل دیابت یا بیماران متابولی و ...) از طریق دیالیز فقط به حیات خود ادامه می‌دهند و در واقع كلیه به كار خود برنمی‌گردد. هنر پزشكان در مراحلی كه بیمار دچار نارسایی مزمن كلیه شده این است كه با دارو، درمان‌های تغذیه‌ای و حمایت‌هایی كه از بیمار می‌كنند، بیماری را در این مرحله متوقف یا سرعت پیشرفت آن را كم كنند. نكته قابل توجه اینكه در نارسایی مزمن علائم بالینی وجود ندارد و این باعث می‌شود بیمار معمولا زمانی به پزشك مراجعه كند كه كار از كار گذشته است...

براي خواندن بخش دوم- نارسایی كلیه و دیالیز - اينجا كليك كنيد.