دکتر حمید محقق؛ پزشک داخلی، پژوهشکده گوارش و کبد
روش کولونوسکوپی در چه زمینه‌هایی مناسب است و چه امراض و بیماری‌هایی با استفاده از این روش درمانی قابل تشخیص هستند استفاده از کولونوسکوپی در تشخیص چه عارضه‌هایی مفید است.
وقتی بدن دچار مشکل می‌شود باید از پزشک کمک گرفت و به تعویق انداختن این مسئله می‌تواند مشکلات زیادی را برای فرد به وجود بیاورد.
پزشک با شرح‌حال گرفتن از بیمار می‌تواند به نوع بیماری فرد پی ببرد ولی در برخی از موارد امکان اینکه بتوان با گرفتن شرح‌حال، به‌درستی بیماری فرد را تشخیص داد وجود ندارد، در چنین شرایطی تنها یک‌راه می‌تواند وجود داشته باشد، آن‌هم کمک گرفتن از روش‌های تشخیصی است.
امروزه با پیشرفت علم، روش‌های تشخیصی می‌توانند به‌راحتی و با کمترین احتمال خطایی مشکل بیمار را برای پزشک مشخص کنند و در واقع آن چیزی که در بدن به‌صورت نهان وجود دارد، آشکار کنند.«کولونوسکوپی» یکی از همین روش‌های تشخیصی محسوب می‌شود.
کولونوسکوپی چیست؟
کونولوسکوپی یکی از روش‌های تشخیصی محسوب می‌شود که تفاوت چندانی با آندوسکوپی ندارد، در واقع اساس کار کونولوسکوپی و آندوسکوپی به یک صورت است.
کولونوسکوپ، از یک لوله انعطاف‌پذیر با قطری کوچک درست‌شده که مجهز به عدسی و منبع نور است.
زمانی که این لوله، وارد روده بزرگ می‌شود، تصویری از داخل روده را روی صفحه نمایشگر، نشان می‌دهد.
آیا همه باید کولونوسکوپی کنند؟
شاید این سؤال ذهن خیلی از افراد را به خود درگیر کند که آیا همه باید کولونوسکوپی انجام بدهند یا نه؛ در جواب به این سؤال باید گفت که این روش تشخیصی به همه افراد توصیه نمی‌شود.
اگر نتیجه آزمایش‌های فرد، خون مخفی در مدفوع را نشان دهد، در چنین شرایطی ممکن است پزشک متخصص گوارش، کولونوسکوپی را برای فرد تجویز کند.
اگر فردی بالای 50 سال سن داشته باشد و دچار تغییر در اجابت مزاج شود؛ یعنی یبوست و اسهال مداوم داشته باشد، در چنین شرایطی احتمال انجام کولونوسکوپی با توجه به تشخیص پزشک متخصص گوارش وجود دارد.
انجام کولونوسکوپی برخلاف تصور همه، چندان دردناک نیست.
بعد از انجام کولونوسکوپی به دلیل ورود هوا به روده بزرگ، ممکن است فرد دچار نفخ و کمی درد شود که این مسئله طبیعی محسوب می‌شود و معمولا با راه رفتن بیمار از بین می‌رود.
کولونوسکوپی معمولاً عوارض چندانی ندارد و درصورتی‌که فرد دچار درد شدید شکمی، اتساع و سفتی شکم، استفراغ، تب و خونریزی شدید شد، باید سریعاً به پزشک متخصص گوارش خود مراجعه کند تا مشکلات جدی برای او به وجود نیاید.
کولونوسکوپی را جدی بگیرید!
افرادی که می‌خواهند کولونوسکوپی انجام بدهند باید به این نکته توجه کنند که روده آن‌ها کاملاً تخلیه باشد و از 24 ساعت قبل، مایعات شفاف استفاده کنند.
قبل از انجام کولونوسکوپی در صورتی‌که پزشک متخصص گوارش، داروی ملین تجویز کند، باید اقدام به مصرف آن کرد و نباید انجام این کار را نادیده گرفت.
افرادی که در خانواده آن‌ها سابقه سرطان به‌ویژه سرطان روده وجود دارد، نباید معاینات دوره‌ای را که پزشک برای آن‌ها در نظر می‌گیرد، به تعویق بیندازید.
چنانچه در مدفوع، خون‌دیده شود یا مقعد دچار خونریزی شود، باید به متخصص گوارش مراجعه کرد و در صورت لزوم کولونوسکوپی انجام داد.
برخی از افراد تصور می‌کنند که انجام کولونوسکوپی می‌تواند باعث سوراخ شدن روده بزرگ شود، احتمال سوراخ شدن روده بزرگ بسیار نادر است و نباید از ترس این مسئله، انجام کولونوسکوپی را به تعویق انداخت.
آن دسته از افرادی که به دلیل ترس از عفونت، اقدام به کولونوسکوپی نمی‌کنند باید بدانند که هیچ جای نگرانی‌ای وجود ندارد چون احتمال ابتلا به عفونت در اثر انجام کولونوسکوپی بسیار ضعیف است.
افرادی که می‌خواهند کولونوسکوپی انجام بدهند باید به این نکته توجه کنند که در صورت استفاده از داروهای مختلف، این موضوع را به پزشک خود گزارش بدهند.
کولونوسکوپی نباید توسط فردی که مهارت کافی را برای انجام این کار ندارد، انجام شود.کولونوسکوپی باید زیر نظر متخصص گوارش انجام شود.
احتیاط، شرط اول انجام کولونوسکوپی
کولونوسکوپی در برخی از موارد باید با احتیاط انجام شود.
برای مثال، در شرایطی که فرد به زخم در روده (کولیت اولسروز) مبتلا باشد، باید این کار با احتیاط انجام شود.
ضمن اینکه زمان اختصاص‌یافته برای انجام کولونوسکوپی در این دسته از افراد، باید کوتاه باشد.
گاهی انجام کولونوسکوپی با خطرات بسیار زیادی برای بیمار همراه است، به عبارت روشن‌تر ضرر انجام این کار، از سود آن بیشتر خواهد بود.
در چنین شرایطی ممکن است پزشک متخصص گوارش، انجام کولونوسکوپی را برای بیمار ممنوع اعلام کند.
در واقع زمانی که جان بیمار به خطر بیفتد، نباید از این روش کمک گرفت.
معمولاً برای افرادی که سن آن‌ها خیلی بالاست یا به بیماری قلبی و ریوی مبتلا هستند، کولونوسکوپی با احتیاط بسیار زیاد برای بیمار انجام می‌شود و در برخی از شرایط برای این دسته از بیماران، از کولونوسکوپی به دلیل خطرات ناشی از آن صرف‌نظر می‌شود.
همچنین در شرایطی که پزشک متخصص گوارش، این احتمال را بدهد که روده دارای مشکل است و احتمال سوراخ شدگی آن وجود دارد، کولونوسکوپی انجام نمی‌شود.
چنانچه فرد از داروهای خاصی مثل وارفارین یا آسپرین استفاده کند، باید تمهیداتی برای انجام کولونوسکوپی برای او در نظر گرفته شود تا مشکلی برای این فرد به وجود نیاید.
کولونوسکوپی به‌طور معمول برای خانم‌های باردار انجام نمی‌شود ولی در شرایطی که جان فرد در خطر باشد باید این کار را با در نظر گرفتن تمهیداتی خاص انجام داد.
بیشتر بخوانید:
كولونوسكوپی و درمان دارویی بیماری التهابی روده
