تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
كم كاری تیروئید نوعی بیماری است كه در اثر نارسایی غده تیروئید ایجاد می‌شود و كریتنیسم (عقب‌ماندگی توأم با كوتاهی قد) نوعی از كم‌كاری تیروئید است كه در نوزادان بروز می‌كند.
عوامل بیماری
تقریبا یك‌سوم از مردم جهان، كم‌كاری تیروئید دارند كه كمبود ید در بدن یكی از عوامل آن می‌باشد. البته دلایل بسیاری برای كم‌كاری تیروئید ذكر شده، اما كمبود ید مهم‌ترین آنهاست. در افرادی كه كمبود ید ندارند، معمولا كمبود هورمون‌های محرك از غده هیپوفیز و یا نداشتن غده تیروئید، از عوامل اصلی این عارضه است.
در 5 درصد از زنان دنیا، حدود یك سال پس از وضع حمل، كم كاری تیروئید بروز می‌كند. اما پس از مدتی فعالیت، تیروئید مجددا به حالت اول خود باز می‌گردد. البته یك‌پنجم از این زنان برای همیشه دچار كم كاری تیروئید خواهند بود و نیاز به درمان جدی خواهند داشت. كم كاری تیروئید ممكن است وراثتی باشد. این بیماری به غیر از انسان‌ها در سگ‌های خانگی نیز دیده می‌شود. در مواقع اضطراری تزریق مقدار قابل توجهی ید به بدن فرد می‌تواند كمك زیادی به درمان بیماری كند.
انواع كم كاری تیروئید
مربوط به غده تیروئید
مربوط به غده هیپوفیز
مربوط به هیپوتالاموس
بیمارانی كه كم كاری تیروئید دارند، گاه با مشكلات روانی مواجه می‌شوند. این مشكلات عبارتند از:
افسردگی غیرمعمولی (كه معمولا با افسرده خویی همراه است) سندرم دو قطبی (شامل قطب I و II و ادواری خویی) كند شدن سرعت عمل و بی‌توجهی
نشانه‌ها
در افراد بزرگسال، كم كاری تیروئید با علائم زیر همراه است:
نشانههای اولیه
ضعیف شدن ماهیچه‌ها، خستگی و كوفتگی، عدم تحمل سرماخوردگی یا حساسیت بسیار بالا در برابر سرما، افسردگی، گرفتگی عضلات و مفاصل و درد شدید آنها، گواتر، نازك و شكننده شدن ناخن‌های دست، نازك و شكننده شدن ناخن‌های پا، رنگ پریدگی، سوراخ شدن استخوان‌ها، كم شدن تعریق بدن، خشك شدن پوست و خارش آن، اضافه وزن، كندكاری قلب (در هر دقیقه تعداد ضربان قلب به 60 می‌رسد)، یبوست
نشانههای دیرآینده
كندی در تكلم و گرفتگی صدا و خشن شدن آن، خشك شدن و پف كردن پوست خصوصا در ناحیه صورت، قاعدگی‌های نامنظم در زنان، كاهش چشمگیر دمای بدن
نشانههای نادر بیماری
آسیب دیدن حافظه، كندی ضربان قلب، كم شدن قند خون، واكنش‌های شل و وارفته بدن، ریزش مو، كم خونی و آسیب دیدن ماده ملونه خون، مشكل در بلع غذا، كوتاه شدن تنفس، نیاز بیشتر بدن به خواب، زودرنجی و عدم ثبات رفتار، زرد شدن پوست، بالا رفتن میزان كلسترول خون، بحران‌های روانی، كاهش چشمگیر میل جنسی و اختلال در تركیب تستسترون، كاهش حواس پنجگانه، از جمله چشایی و بویایی، پف كردن صورت، دست‌ها و پاها
آزمایش تشخیصی
برای تشخیص اولیه كم كاری تیروئید، اغلب پزشكان مقدار هورمون تیروئید را اندازه‌گیری می‌كنند. اگر این مقدار زیاد باشد، نشان می‌دهد كه تیروئید به اندازه كافی هورمون تولید نمی‌كند.
علاوه بر آن اندازه‌گیری‌های فوق نیز ضروری می‌باشد
كنترل ادرار در طول 24 ساعت
اطمینان از نبود بیماری‌های دیگر كه ممكن است به غده تیروئید آسیب برسانند.
آزمایش كلسترول خون (كلسترول بالا معمولا با كم كاری تیروئید همراه است) آزمایش پرولاكتین
آزمایش كم‌خونی، از جمله فریتین كنترل دمای بدن
درمان
كم كاری تیروئید با تیروكسین (T3) و تری ادوترونین (T4) درمان می‌شود كه هر دو از تیروئید حیوانات ساخته شده و به راحتی در داروخانه‌ها یافت می‌شوند.
درمان‌های تركیبی دیگری نیز وجود دارند كه با تشخیص پزشك معالج در جای خود مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مطالعات نشان می‌دهد كه احتمال ابتلا به این بیماری با افزایش سن 3-8 درصد بیشتر می‌شود و در زنان شایع‌تر است. در برخی موارد این بیماری نشانه‌ای ندارد و به هیچ‌وجه قابل تشخیص نیست. در این‌گونه مواقع معمولا كم كاری تیروئید به بیماری‌های قلبی و عروقی منجر می‌شود.
درمان عمومی پزشكان در این بیماری شامل موارد زیر است
اهمیت به سلامت و ایجاد تعادل در تمام ارگان‌های بدن ایجاد تعادل در میزان T4 و T3 جلوگیری از افزایش توكسین عوامل تسكین‌دهنده (فیزیكی و محیطی) برای اینكه استرس كمتری به بیمار وارد شود.
