زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر شاهرخ خوش سیرت

پولیپوز بینی یك وضعیت بسیار پیچیده است كه اغلب در بیمارانی كه مبتلا به رینیت آلرژیك هستند، دیده می‌شود. ادم مكرر مخاط بینی، تحریك مزمن مخاطات مثل سینوزیت یا رینیت مزمن و همچنین علل ژنتیكی در ایجاد پولیپ‌های بینی موثر می‌باشند. پولیپ‌ها اغلب با بیماری‌های سیستمیك مثل تریاد Samter-UU-'s، سینوزیت آلرژیك قارچی و سیستمیك فیبروزیس در ارتباط می‌باشند ولی همچنین ممكن است به دلایل ناشناخته‌ای رخ دهند.

میزان بروز پولیپ‌های بینی تا سن 59 سالگی با افزایش سن افرایش می یابد و شیوع انها به طور کلی در حدود 4-1% بوده و  در  مردان بیشتر از زنان می باشد. پولیپوز بینی در كودكان نادر بوده و اكثراً در زمینه سیستمیك فیبروزیس ایجاد می‌شود.پولیپوز بینی به صورت موروفولوژیك به عنوان هایپرپلازی پولیپوئید مخاط سینوس تظاهر می‌كند و تظاهرات بالینی آن به وسعت پولیپ‌ها بستگی دارد.

علائم شامل انسداد مكانیكی تنفس از راه بینی، هیپوسمی یا آنوسمی، سردرد، حرف زدن تو دماغی، صاف كردن مكرر گلو به دنبال PND و رینوره می‌باشند. گاهی پولیپ‌ها آنقدر زیاد می‌شوند كه علاوه بر بستن راه هوایی به بافت اطراف فشار آورده و باعث پهن شدن پل بینی می‌شوند. انتشار بیماری به راه‌های تنفسی تحتانی می‌تواند منجر به لارنژیت شده و با گرفتگی صدا و علائم برونشیت همراه باشد.

تشخیص به كمك بررسی رینوسكوپیك قدامی و اندوسكوپیك و مشاهده توده‌های منفرد یا متعدد، براق و شفاف با جدار صاف، به خصوص در دیواره‌های جانبی بینی صورت می‌گیرد. پولیپوز بینی به طور عمده در سلول‌های اتموئید قدامی و سینوس ماگزیلاری رخ می‌دهد.

روش انتخابی تصویربرداری CTاسكن بوده و بررسی‌های تشخیصی دیگر شامل تست‌های آلرژی و بویایی می‌باشند.هر چند در بسیاری از بیماران بدون علامت نیازی به درمان پولیپ‌های بینی وجود ندارد، در صورت لزوم می‌توان پولیپ‌های بینی را  با روش های جراحی و غیر جراحی مورد درمان قرار داد.

در موارد شدید، جراحی سینوس جهت  برداشتن پولیپ‌های بینی و درمان عفونت همراه، مورد نیاز خواهد بود. از آنجایی که پولیپ‌های بینی در حد اقل یک سوم موارد خودبخود بهبود می‌یابند، باید از انجام جراحی، بدون وجود اندیکاسیون قطعی خودداری شود. بهترین راهکار درمانی انجام جراحی و استفاده از درمان‌های دارویی به دنبال آن می‌باشد.

درمان

درمان‌های دارویی شامل اسپری های موضعی بینی، مثل فلوتیکازون پروپیونات و مومتازون فوروات است که جهت کاهش اندازه پولیپ‌های بینی و پیشگیری از عود آنها پس از جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

برخی پزشکان ترجیح می‌دهند که به دلیل نفوذ بهتر به راه‌های بینی و دستیابی به پولیپ‌ها از قطره به جای اسپری استفاده کنند.کورتیکواستروئید‌ها مانند پردنیزون، همچنین از گزینه‌های درمانی در پولیپ‌های بینی هستند که در بیماران با مشکلات شدیدتر جهت کاهش سریع در اندازه پولیپ‌ها کمک کننده هستند و در صورتی که درمان موضعی پس از مصرف حدود یک تا دو هفته از کورتیکواستروئید‌های سیستمیک ادامه یابد، تاثیر مطلوبی بر کنترل علایم خواهند داشت.

دارو های ضد لوکوترین خوراکی مثل مونتلوکاست، از نظر تئوری در درمان پولیپ‌های بینی، بخصوص در افراد مبتلا به حساسیت به آسپرین، مفید می باشند. همچنین ممکن است پس از جراحی، جهت کاهش میزان عود پولیپ‌ها، از شستشوی بینی توسط سالین و درمان‌های آلرژی استفاده شود.

در صورتی كه درمان به این موارد محدود شود، احتمال عود نسبی یا كامل پولیپ‌های بینی وجود خواهد داشت.

درمان های جراحی مورد استفاده در پولیپ‌های بینی شامل جراحی اندوسکوپیک عملکردی سینوس (FESS)، روش Caldwell-Luc و اینترانازال اتموئیدکتومی می‌باشد.

  FESS یک تکنیک تقریباً غیر تهاجمی است که طی آن از اندوسکوپ جهت بهبود ونتیلاسیون و و درناژ علاوه بر برداشتن پولیپ‌های بینی استفاده می‌شود. وسعت جراحی به میزان گسترش بیماری بستگی دارد و این روش در حدود یک دهه است که جهت درمان مشکلات بینی و سینوس مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از جمله مزایای روش FESS در مقابل روش‌های سنتی جراحی، تامین دید بهتر، پاکسازی دقیقتر تغییرات التهابی و میزان کمتر عوارض و عود پس از جراحی می‌باشد.

مخاط غیرطبیعی در بیماری‌های زمینه‌‌ای و سیستمیك پولیپوز بینی با جراحی برطرف نمی‌شود و اولین عود علامتدار پولیپ‌ها معمولا در رسس فرونتال، به علت مسیر درناژ تنگ در این محل رخ می‌دهد. در برخی موارد جراحی مجدد تنها راه برطرف كردن علائم ناشی از عود، از جمله سردرد می‌باشد.