تحریریه پزشك امروز
دستگاه كرایوسرجری از یك سرمازا (كرایوژن) برای گرفتن گرما از بافت هدف به شكل مستقیم یا غیرمستقیم از طریق یك پروب سرد شده با كرایوژن، استفاده می‌كند. كرایوسرجی روش درمانی پذیرفته شده در فیلدهای درماتولوژی (امراض پوستی)، جراحی دهان، امراض زنان، اورولوژی، گوش و حلق و بینی و بیماری‌های چشمی است.
رایوسرجی می‌تواند برای درمان تومورهای بدخیم و خوش‌خیم، آكنه، زگیل و بواسیر، به كار رود. برخی از این درمان‌ها به بیهوشی نیاز ندارند. بافتی كه به وسیله كرایوسرجی درمان شده اغلب در محل خود باقی می‌ماند تا با نكروز از بین برود. كرایوسرجری در جراحی‌های چشمی سه كاربرد چشم‌گیر دارد:
ایجاد نكروز بوسیله سرما: برای از بین بردن یا تسكین درد تومورها و از بین بردن مژه‌های رشد كرده در داخل چشم
ایجاد چسبندگی بوسیله سرما: برای خروج آب مروارید داخل كپسولی
ایجاد التهاب بوسیله سرما: برای ترمیم جدایی شبكیه.
روش‌های مختلف كرایوسرجی به پروب‌هایی با طراحی‌های متفاوت نیاز دارد. پروب‌اهی مخصوصی برای درمان جراحی یك نوع آریتمی قلبی و از بین بردن بخشی از بافت استفاده می‌شود. تومورهای كبدی می‌توانند به وسیله پروب‌های كرایوسرجری هنگام عمل جراحی (درمان از نزدیك) درمان شوند.
تصویربرداری با اولتراسوند برای مكان‌یابی تومور و قرار دادن پروب در محل مناسب در این روش مورد استفاده قرار می‌گیرد. اولتراسوند همچنین می‌تواند برای هدایت تخریب سلولی پروستات به وسیله كرایوسرجری از خارج بدن به كار برده شود كه یك روش درمانی پروستات با حداقل تهاجم است. مزایای این نوع جراحی، سهولت به كارگیری آن، نیاز اندك به مواد بیهوشی یا عدم نیاز به آن، اجتناب از خونریزی و مشكل‌های اندك پس از جراحی است.
ساختار فیزیكی- مكانیكی دستگاه
این دستگاه به سه شكل كنسول، STAND-ALONE و دستی موجود است. كنسول‌ها از سیلندر گاز سرمازا (اكرایوژن)، تنظیم‌كننده فشار، نمایشگر و كنترل‌كننده دستگاه تشكیل شده‌اند. این دستگاه‌ها دارای باتری هستند كه اغلب می‌توان آن را با یك فیبر نوری و منبع نور برای روشن كردن بافت مجهز كرد.
دستگاه‌های دستی، دستگاه‌های سبك و قابل حملی هستند كه اغلب از نیتروژن مایع به عنوان كرایوژن استفاده كرده و ممكن است یك بار مصرف و یا قابل استفاده مجدد باشند. پروب‌های تفنگی یا مداد مانند به دستگاه‌های كنسول متصل می‌شوند. پروب‌های چشم‌پزشكی كه قابل استریل شدن هستند. برای انواع جراحی در دسترس قرار دارند. پروب‌ها ممكن است خمیده یا صاف باشند و اغلب به شكل و اندازه یك مداد هستند.
دو نوع اصلی از كرایوسرجری وجود دارد: گروه اول آنهایی كه از نیتروژن مایع و گروه دیگر آنهایی كه از اكسیدنیتریك (NO2) یا دی‌اكسیدكربن (CO2) استفاده می‌كنند. تمام كرایوسرجری‌ها از سیستم بسته یا باز استفاده می‌كنند. در سیستم بسته كرایوسرجری، ماده سرمازا (كرایوژن) كه درون یك پوشش ایزوله داخل پروب توخالی جریان پیدا می‌كند، سرپروب را سرد كرده؛ سپس داخل پروب برمی‌گردد.
در جراحی چشم، بیشتر از سیستم‌های بسته استفاده می‌شود؛ زیرا كنترل بهتری روی سرعت سرد شدن و ناحیه یخ زده شده، فراهم می‌كنند. در كرایوسرجری‌ها با سیستم باز، از ماده سرمازا به‌طور مستقیم برای هدف قرار دادن بافت استفاده می‌شود. برای ایجاد نكروز در اثر سرما (كرایو نكروز) به كار می‌رود و به ندرت در جراحی چشم مورد استفاده قرار می‌گیرند. NO2 و CO2 اغلب برای استفاده در دستگاه‌های كرایوسرجی با سیستم باز مناسب نیستند، به این دلیل كه یخ ناشی از ماده سرمازا، روی بافت ممكن است بزرگ شود و ناحیه بافت مورد نظر را از اسپری ماده سرمازا جدا كند.
كرایوسرجری‌ها با نیتروژن مایع می‌توانند باز یا بسته باشند (در هر دو سیستم می‌توانند مورد استفاده قرار گیرند). كرایوسرجری با نیتروژن مایع می‌تواند دما را تا 196- درجه سانتیگراد پایین آورد كه برای از بین بردن تومورهای خوش‌خیم و بدخیم مناسب است؛ همچنین از اولتراسوند برای هدایت پروب‌ها و اجتناب از نابودی بافت سالم استفاده می‌شود.
