تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
هر بار كه شما به دستشویی می‌روید، می‌توانید اطلاعات زیادی را در مورد سلامتی خود به دست آورید. ظاهر و بوی ادرار و البته تعداد دفعات آن، نكات مهمی را در مورد وضعیت جسم روشن می‌كند.
كمرنگ شدن ادرار
وقتی كه ادرارتان تقریبا سفیدرنگ می‌شود، مشخص است كه آب زیادی در طول شبانه‌روز نوشیده‌اید و به غیر از دفعات زیادی كه مجبور هستید به دستشویی مراجعه كنید، جای هیچ‌گونه نگرانی نیست.
ادرار بسیار تیره
وقتی كه رنگ ادرار بسیار تیره و به رنگ قهوه‌ای یا رنگ چای نزدیك است، علت آن می‌تواند كم‌آبی بدن باشد و اینكه كلیه‌ها ادرار غلیظ‌تری تولید می‌كنند. رنگ ادرار بهترین و ساده‌ترین راه برای آگاهی از كم‌آبی بدن است. اگر بعد از نوشیدن مقدار زیادی آب باز هم همچنان ادرار شما تیره باشد، ممكن است خونریزی داخلی داشته باشید. قرار نیست كه در این نوع خونریزی رنگ ادرار دقیقا مثل رنگ خون باشد. در اثر خونریزی كلیه‌ها یا عفونت یا بیماری‌های كلیوی و حتی سرطان، رنگ ادرار به سمت قرمزی می‌رود.
بوی شیرین ادرار
وقتی كه ادرار بوی شیرین بدهد، باید آن را علامت یك بیماری جدی شمرد. ادراری كه بوی شیرین دارد، نشان دهنده قند خون است كه از طریق ادرار دفع می‌شود و غلظت زیاد قند خون در ادرار علامت دیابت است. كلیه‌ها در بدن ما نقش فیلتر را ایفا می‌كنند. وقتی كه این فیلترها دچار مشكل می‌شوند، مثل اینكه سوراخ شده باشند، همه چیز از آنها به بیرون تراوش می‌كند و به همین دلیل از طریق ادرار دفع می‌شود. در افراد دیابتی، قندخون از راه این فیلترهای سوراخ‌دار (كلیه‌ها) عبور كرده و از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود.
اگر فرد باردار باشد، تغییر در سیستم كاری كلیه‌ها باعث می‌شود در ادرار مقدار بیشتری قندخون دیده شود. در هر حال، چه در صورت بارداری یا عدم بارداری، پزشك با آگاهی از دفع قندخون در ادرار، آزمایش‌های بیشتری درخواست می‌كند تا در مورد دیابتی بودن یا نبودن شما مطمئن شود. ممكن است كمی دستپاچه شوید؛ اما بوی ملایم ادرار همیشه علامت بیماری جدی و خطرناك نیست.
برخی غذاهای خاص، مثل مارچوبه، گوگرد بیشتری تولید می‌كنند و این گوگرد حاوی آمینواسید است. بنابراین وقتی كه این ماده غذایی طی عمل گوارش شكسته می‌شود، این مواد خوشبو آزاد می‌شوند، از فیلتر كلیه‌ها عبور می‌كنند و از طریق ادرار دفع می‌گردند. مادامی كه این ماده غذایی در سیستم گوارش و بدن شما وجود داشته باشد، بوی آن نیز از ادرار متصاعد می‌شود و در صورت هضم و دفع كامل، بوی آن به طور كامل از بین می‌رود.
زرد روشن
وقتی كه رنگ ادرار مثل رنگ نئون (زرد كمرنگ) است نیز می‌تواند علامت زنگ خطر باشد، اما گاهی اوقات نیز به خاطر مصرف قرص‌های مولتی ویتامین رنگ ادرار روشن‌تر می‌شود. ویتامین B و كاروتن بیشتر موجب زرد شدن رنگ ادرار می‌شوند. رنگ ادرار تحت تاثیر مصرف ویتامین‌ها تغییر می‌كند.
وجود لكه‌های خون در ادرار
وجود لكه‌های خون در ادرار می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد. برخی از این دلایل بی‌خطر هستند و برخی دیگر بسیار جدی و خطرناك؛ بنابراین در صورت مشاهده خون حتما باید به پزشك مراجعه كنید. در زنان سالم جوان، این لكه‌ها می‌توانند به دلیل عفونت باشد. اما گاهی هم وجود خون در ادرار یكی از هفت علامت سرطان مثانه است (هم در زنان و هم در مردان). علاوه بر سرطان مثانه، وجود لكه‌های خونی ادرار ممكن است نشان دهنده زخم‌ها و پارگی‌ها و سنگ كلیه باشد.
ادرارهای فوری و پشت سر هم
مسلما ادرارهای پشت سر هم و مكرر شرایط نامطلوبی برای فرد ایجاد می‌كند؛ اما قبل از آنكه نگران دلیل آن شوید، به رژیم غذایی و شیوه زندگی‌تان كمی دقت كنید؛ اگر عادت دارید یك بطری آب را به یكباره سر بكشید، یا اینكه هر وقت از خانه خارج می‌شوید، حتما مقدار زیادی آب با خود حمل می‌كنید، مسلماً با نوشیدن آب بیشتر، مثانه سریع‌تر پر می‌شود و نیاز بیشتری نیز به تخلیه خواهید داشت. برخی از میوه‌ها و سبزیجات نیز میزان آب بدن را افزایش می‌دهند (مثل هندوانه). با افزایش سن و سال نیز تعداد دفعات ادرار كردن بیشتر می‌شود؛ زیرا تخلیه كلیه‌ها و مثانه با بالا رفتن سن و سال تغییر می‌كند. پروستات نیز تأثیر زیادی روی این مسأله دارد؛ زیرا مثانه به طور كامل تخلیه نمی‌شود؛ بنابراین فرد نیاز دارد دفعات بیشتری ادرار كند.
تراوش ادرار
اغلب كسانی كه به تراوش ادرار دچار می‌شوند، سعی می‌كنند مسأله را پنهان كنند. اما زنان زیادی (حتی زنان بسیار جوان كه هرگز زایمان نداشته‌اند) نیز با این مسأله روبه‌رو می‌شوند و گاه قادر به كنترل ادرار خود نیستند. استرس شرایطی را ایجاد می‌كند كه ماهیچه‌های اطراف لگن بسیار ضعیف می‌شوند و نمی‌توانند هیچ‌گونه فشاری را تحمل كنند؛
در نتیجه مقداری از ادرار به بیرون تراوش می‌كند. این مسأله در زنان بعد از اولین زایمان تشدید می‌شود. بهترین راه‌حل این است كه ماهیچه‌های اطراف لگن را تقویت كنید. و این كار را از طریق منقبض و منبسط كردن (شل و سفت كردن) این ماهیچه‌ها انجام دهید. علت دیگر این مسأله بد عمل كردن مثانه است. مثانه بدون اختیار شما تحریك می‌شود؛ در حالی كه بدن هنوز سیگنال رفتن به دستشویی را به مغز نفرستاده است و مثانه تصمیم به تخلیه خود می‌گیرد.
سوزش ادرار
اگر در حین ادرار احساس درد و سوزش زیاد كردید، به احتمال بسیار زیاد یكی از علائم عفونت ادراری را دارید. چنین عفونت‌هایی اغلب در اثر آمیزش‌های جنسی به وجود می‌آیند. از آنجا كه مجاری ادرار زنان كوتاه و به مقعد نزدیك است، باعث می‌شود كه باكتری‌ها خیلی آسان‌تر داخل مجاری ادرار شوند. به دلیل آناتومی مجرای ادرار مردها این عارضه برای آنها به ندرت پیش می‌آید؛ اما به هر حال در مردها نیز امكان عفونت‌های ادراری وجود دارد.
