دکترمحمدرضا مهاجری تهرانی؛ فوق تخصص غدد و مریم اعلا
بالا بودن قندخون در مدت طولانی سبب بروز مشكلاتی در فرد دیابتی می‌شود که می‌تواند به قسمت‌های مختلف بدن مثل قلب و عروق صدمه برساند.
البته این عوارض قابل پیشگیری بوده و یا می‌توان روند آن را آهسته‌تر نمود.
بیماری‌های قلبی و عروقی در افراد دیابتی
بیماری‌های قلب و عروق علت اصلی مرگ‌‌ومیر و از عوامل مهم ایجاد ناتوانی‌های افراد دیابتی هستند. خطر بروز حوادث قلبی- عروقی در بیماران دیابتی2 برابر بیش از سایر افراد است.
در حقیقت 65 درصد بیماران دیابتی به علت عوارض قلبی و عروقی، جان خود را از دست می‌دهند این در حالی است که تقریباً 70 درصد بیماران دیابتی از افزایش خطر حمله قلبی در اثر دیابت بی‌اطلاع هستند.
مهم‌ترین علت ایجاد بیماری‌های قلبی- عروقی، تصلب شرایین است.
تصلب شرایین سبب می‌شود كه سرخرگ‌های گوناگونی كه به قسمت‌های مختلف بدن خون می‌رسانند، به‌تدریج سخت‌تر و تنگ‌تر شوند و توانایی آنها برای انتقال اكسیژن و مواد غذایی به سلول‌های بدن كاهش یابد.
عواملی هستند كه موجب سریع‌تر شدن فرایند تصلب شرایین می‌گردند و در صورت وجود آنها احتمال پیدایش بیماری قلبی- عروقی افزایش پیدا می‌كند. عوامل خطر برای بروز بیماری‌های قلب و عروق عبارتند از: سن بالا، جنس مذكر، سابقه خانوادگی بیماری قلبی زودرس، فشار خون بالا، افزایش چربی خون (به‌ویژه كلسترول)، دیابت قندی، سیگار كشیدن، چاقی، كم‌تحركی (انجام ندادن فعالیت‌های بدنی) و اختلال در انعقاد خون. دیابت ایجاد تصلب شرایین و تنگ شدن سرخرگ‌ها را تسریع می‌کند.
این تنگی سبب تنگ شدن یا حتی انسداد مسیر جریان خون به قلب، مغز و سایر قسمت‌های بدن و نهایتاً بروز حمله قلبی یا مغزی می‌شود.
با توجه به این كه دیابت از جمله عوامل خطر بروز بیماری‌های قلبی- عروقی است، دیابتی‌ها باید بیش از دیگران مراقب سلامت قلب و عروق خود باشند.
چه اقداماتی انجام دهیم تا با وجود مشكلات دیابتی سالم بمانیم؟
1. از برنامه غذایی كه توسط پزشك یا كارشناس تغذیه طرح‌ریزی شده است پیروی كنید. همه وعده‌های غذایی را به موقع مصرف كنید. به ازای هر 1000 كالری، 14 گرم فیبر در رژیم غذایی مصرف كنید.
مقدار فیبر(سبزیجات) غذا را به‌تدریج افزایش دهید تا دچار مشكلات گوارشی نشوید.
2. حداقل 5 روز در هفته هر روز به مدت 30 دقیقه ورزش كنید و با پزشكتان در مورد ورزشی كه برای شما مناسب‌تر است مشورت نمایید.
وزن مناسب خود را حفظ كنید.
3. داروهای خود را هر روز سر ساعت مصرف كنید.
4. قندخون خود را هر روز كنترل كنید وآن را در دفترچه مخصوصی یادداشت كنید. اگر2 تا 3 نوبت قندخون خیلی بالا و یا خیلی پایین داشتید با پزشكتان در این باره مشورت كنید.
5. پاهایتان را روزانه از نظر قرمزی، ورم و .... كنترل كنید.
6. سیگار نكشید. اگر سیگاری هستید آن را ترک كنید.
7. مصرف روزانه آسپیرین با مقدار كم خطر بروز حملات قلبی و حوادث عروقی مغز را در بسیاری از افراد كاهش می‌دهد. پس از مشورت با تیم پزشكی خود، آسپرین مصرف کنید.
نشانه‌های مهم بیماری قلبی
درد قفسه سینه، تنگی نفس، تپش قلب، ادم یا ورم اندام‌ها
قلب و عروق چگونه صدمه می‌بینند؟
با افزایش قند خون با افزایش فشارخون با سیگار كشیدن با افزایش كلسترول و دیگر چربی‌های خون با خوردن غذاهایی كه دارای اسید چرب اشباع‌شده و كلسترول بالا هستند با افزایش وزن بدن با بی‌تحركی
اصول اولیه پیشگیری و درمان
قند خون خود را كنترل كنید. هموگلوبین A1C متوسط قند خون شما در طی 3-2 ماه گذشته است. مقدار مناسب برای خود را بدانید و قند خون را در حد مناسب كنترل كنید.
كنترل فشار خون مؤثرترین راه برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی- عروقی در بیماران دیابتی است. فشار خون خود را در منزل اندازه‌گیری كنید و میزان مناسب برای خود را بدانید.
مقدار مناسب كلسترول خود را بدانید تا قلب خود را محافظت كنید. رگ‌های خود را با كنترل كلسترول و تری‌گلیسرید باز نگه دارید. ترك سیگار ورزش روزانه كم كردن وزن (در صورت نیاز)
چگونه می‌توان مشكلات قلبی- عروقی را تشخیص داد؟
هر زمانی كه به پزشك مراجعه می‌كنید فشارخون خود را كنترل كنید و از پزشكتان بپرسید كه فشارخون شما چقدر بوده است و چقدر باید باشد؟
ممكن است جهت تشخیص هر نوع مشكل قلبی پزشك شما برایتان تست ورزش انجام دهد. در طی تست ورزش پزشك می‌تواند وضعیت سلامت قلب شما را بررسی كند.
هر سال سطح چربی‌های خون خود را كنترل كنید. این كنترل شامل 4 مورد است:
كلسترول خون كه مقدار آن باید حدود 200 یا كمتر باشد. LDL (كلسترول بد) كه مقدار آن باید حدود 100 یا كمتر باشد.
HDL (كلسترول خوب) كه مقدار آن باید در مردان بیشتر از 40 و در زنان بیشتر از 50 باشد.
تری‌گلیسرید كه مقدار آن باید كمتر از 150 باشد. اگر مقدار این چربی‌ها در حد طبیعی نباشند، پزشك شما داروهایی می‌دهد تا بتواند آنها را به حد طبیعی برساند.
