زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر منوچهر قارونی؛ متخصص قلب و عروق

چه موقع رگ بسته می‌شود؟

در مواردی كه ممكن است تنگی رگ از 75 درصد به 85 درصد برسد؛ به گونه‌ای كه با فعالیت روزانه معمولی هم قلب نتواند اكسیژن لازم را دریافت كند، كه در این حالت ناچاریم قبل از بسته شدن رگ كاری برای بیمار انجام دهیم، مانند PCI و گذاشتن فنر، استنت اما متاسفانه همه بیماران این امكانات را ندارند و به موقع به پزشك مراجعه نمی‌كنند. در این حالت، گرفتگی عروق به 85-75 درصد می‌رسد و خطر سكته قلبی وجود دارد. گاه فردی اظهار می‌كند، دوره‌های قبل در سلامت كامل بوده و مثلا كوه رفته، اما به ناگهان و یك باره دچار درد قلبی شدید شده است. در این گونه موارد اولین حمله با سكته بروز می‌كند؛ بنابراین تصور اینكه بیمار حتما باید از قبل علائمی مثل دردهای قلبی داشته باشد، صحیح نیست. ممكن است فرد حتی ورزش می‌كرده و یك‌باره استرس و عصبانیت ناگهانی سبب ایجاد اولین علامت به صورت سكته قلبی شده است یا بیماری كه سابقه تنگی رگ داشته، اما دارو مصرف می‌كرده و با مصرف یك وعده غذای بسیار پر چرب، مانند كله‌پاچه یا دل و جگر، این علائم در او بروز می‌كند.
در این حالت اسیدهای چرب باعث می‌شود، ناگهان در پلاك‌های تشكیل شده در قلب خونریزی رخ دهد و رگ، متورم و بسته شود و متعاقب آن سكته قلبی بروز كند.

در چه مواردی سكته قلبی بروز می‌كند؟

1- در فعالیت‌های شدید كه خارج از توان فرد باشد.

2- در افرادی كه غذاهای پر چرب مصرف می‌كنند، خصوصا افرادی كه زمینه و سابقه تنگی عروق دارند.

3- در كسانی كه گ به مرور دچار گرفتگی و تنگی رگ به 90-75 درصد رسیده باشد.

علائم سكته قلبی

علائم سكته قلبی، كمی با علائم آنژین‌های قلبی متفاوت است. علائم در آنژین قلبی معمولا كمتر از 20 دقیقه طول می‌كشد و فرد با استراحت بهبود می‌یابد، ولی در سكته قلبی، فرد با استراحت خوب نمی‌شود و علائم بیش از نیم ساعت طول می‌كشد كه همراه با تهوع، استفراغ و عرق سرد است.
در این حالت هر چه حالت تهوع و استفراغ بیشتر باشد، نشان می‌دهد كه درصد بیشتری از نسج قلبی آسیب دیده است. علائم مذكور از نظر تشخیص كلینیكی معیار خوبی برای پزشك می‌باشد. بیمار اظهار می‌دارد كه فرضا از دیشب تا به حال كه دچار درد قلبی شده، پنج بار استفراغ كرده كه این نشان می‌دهد نسج قلبی زیادی از دست رفته است.
در صورتی كه نسج قلبی كمتری از دست رفته باشد، تهوع و استفراغ كمتر است.
این مورد یكی از موارد اورژانس قلبی – عروقی است كه بیمار باید فورا در CCU بستری شود و نباید با تشخیص غلط و تصور اینكه درد معده، گاسترو آرتریت و... است، او را راهی منزل كرد. در این‌گونه موارد باید به چهره و ظاهر بیمار توجه داشت؛ زیرا معمولا رنگ بیمار پریده، (مثل گچ دیوار سفید) و دارای نبض تند و ضعیف است.
همچنین، مرتب در تخت حركت می‌كند، ناآرام و آژیته است و نفس عمیق می‌كشد؛ زیرا با تنفس عمیق خون را در ریه‌ها نگه می‌دارد و برگشت خون به قلب را كمتر می‌كند.
در این حالت فورا باید یك نوار قلبی از بیمار گرفته شود. متأسفانه هنوز هم در كتاب‌ها نوشته شده كه نوار قلبی در ساعات اولیه ممكن است سكته قلبی را تأیید نكند؛ ولی چشمی كه به دیدن جزئیات نوار عادت داشته باشد، متوجه می‌شود كه یك QT طولانی، ST فلات، یك موج T بلند در V1 كه از V6 بیشتر است، وجود دارد كه نشان می‌دهد اتفاقی رخ داده؛ پس باید توجه داشت كه در كمتر یك تا دو ساعت نوار، سكته قلبی را تأیید می‌كند و بیمار باید فورا در CCU بستری شود.

چرا بیمار باید در CCU بستری شود؟

كسی كه فقط 10 درصد از نسج قلب خود را از دست داده است و می‌توان با بستری كردن در CCU احیا كرد، چرا باید با یك سكته كوچك از دست برود؟ در ساعات اولیه سكته امواج الكتریكی قلب به نقطه‌ای كه بین نقطه نكروز شده و ناحیه صدمه دیده (سالم) است، می‌رسد كه موج به كندی عبور كند و با یك PVC یا اكستراسیتول ‌بطنی بر روی موج T در Bit بعدی، قلب دچار فیبریلاسیون بطنی می‌شود؛ یعنی به جای اینكه به طور مرتب 80-75 بار در دقیقه انقباض كند، بیش از 700-600 بار در دقیقه می‌زند و شروع به حركت كرمی شكل می‌كند؛ زیرا نمی‌تواند به این تعداد انقباض داشته باشد. این حركت كرمی شكل سبب می‌شود كه خون به مغز نرسد و چنانچه فقط به مدت سه دقیقه خون به مغز نرسد؛ برگشت بیمار بسیار مشكل خواهد بود. اما اگر بیمار در CCU بستری شده باشد و این اتفاق بیفتد، می‌توان با استفاده از دستگاه الكترو شوك، فورا فیبریلاسیون بطنی را از بین برد تا قلب به حركت طبیعی خود ادامه دهد.

پس از آنكه بیمار از CCU مرخص شد، عمری در حد سایر افراد عادی جامعه خواهد داشت؛ زیرا فقط 15-10 درصد نسج قلب از دست رفته است كه می‌توان با استفاده از اقداماتی نظیر گذاشتن بالون، یا در مواردی كه درصد زیادی از عروق دچار تنگی شده باشد، با عمل جراحی پیوند رگ، به او كمك كرد تا عمری طبیعی داشته باشد. ولی در مواردی كه بیمار در محل كار یا هر محیطی خارج از بیمارستان باشد این فرصت از دست می‌رود، در حالی كه به راحتی با یك اقدام ساده می‌توانسته به زندگی عادی بازگردد، با یك سكته كه به دلیل یك آریتمی ساده رخ داده است، فرد با بدنی سالم، دچار مرگ ناگهانی می‌شود.
بنابراین باید گفت؛ بستری شدن بیماران در بخش CCU و وجود سه شیفت پرستار و مراقبت‌های خاص در این موارد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

بیشترین احتمال مرگ در انفاركتوس چه موقع است؟

شایع‌ترین زمان مرگ در انفاركتوس در 24 ساعت اولیه، خصوصا در 8 ساعت اول و به ویژه در یك ساعت اول است. پس با توجه به زمان طلایی كه باید بیمار سریعا به CCU منتقل شود، می‌توان با دادن یك شوك، بیمار را از مرگ حتمی نجات داد.