زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر علی‌محمد حاجی زینعلی؛ متخصص قلب و فوق‌تخصص بالون آنژیوپلاستی

نكات كلیدی ورزش در بیماران قلبی

از توجه به پنج اصل اساسی زیر نباید غفلت كرد:

1 – بیمار پس از ابتلای به سكته‌ی قلبی می‌تواند ورزش‌هایی را كه قبلا انجام می‌داده است از سر بگیرد. مثلا، اگر شما قبل از سكته به طور منظم به ورزش دوچرخه‌سواری می‌پرداخته‌اید، پس از شفا یافتن هم با رعایت بعضی شرایط می‌توانید این ورزش را ادامه دهید. در عوض به هیچ‌وجه منطقی نیست كه به مرد 60 ساله‌ای كه پیش از سكته هیچ‌گونه آشنایی با دوچرخه‌سواری نداشته اجازه دهیم به این كار بپردازد.

2 – برای یك بیمار آنچه هم است روش انجام دادن فعالیت‌های ورزشی است و نوع ورزش اهمیت چندانی ندارد. به همین علت است كه باید هر نوع فعالیت ورزشی رقابتی را بدون استثناء ممنوع شمرد. چرا؟ برای اینكه ورزشكار رها یافته از سكته، در هر لحظه باید بر خود مسلط باشد و تحت تاثیر رفتار حریف قرار نگیرد تا بتواند در هر لحظه كه بخواهد، متوقف شود یا فعالیت خود را كاهش دهد.

3 – هرگز بلافاصله پس از صرف غذا ورزش نكنید. یك استراحت دو ساعته نه فقط مطلوب بلكه ضروری است.

4 – باید از فعالیت‌های ورزشی در گرما یا سرمای شدید (به ویژه در فضای آزاد و سرد) پرهیز كرد.

رعایت نظم، ترتیب و اعتدال در فعالیت‌های ورزشی، رسیدن به نوعی انضباط را در پی خواهد داشت كه مسلما در زمینه‌های دیگر زندگی روزانه نیز آثار مفیدی بر جای خواهد گذاشت. پس بسیار مهم و حتی حیاتی است كه اعتدال را رعایت كرده و هرگز تا مرحله‌ی خستگی، نفس نفس زدن و درد پیش نروید. حتی لازم است كه خیلی پیش از این مرحله دست از فعالیت بكشید. پس از درك، پذیرش و رعایت این اصول است كه می‌توانید به انتخاب ورزش مورد نظر خود بپردازید.

انواع ورزش‌ها برای بیماران قلبی

انواع ورزش برای بیماران دارای سكته‌ی قلبی به سه گروه عمده تقسیم می‌شود:

1 – ورزش‌های مطلوب 2- ورزش‌های مشروط 3- ورزش‌های ممنوع

ورزش‌های مطلوب

پیاده‌روی: پیاده‌روی، نه فقط مطلوب است بلكه توصیه هم می‌شود. پیاده‌روی یكی از بهترین ورزش‌ها در هوای آزاد است كه می‌توانید آهنگ و مدت آن را بر حسب وضع و حال خود انتخاب كنید. پیاده‌روی را می‌توان در تمام فصول سال ادامه داد. مكان پیاده‌روی بهتر است در زمین‌های ناهموار نباشد، پیاده‌روی را نباید با كوهنوردی اشتباه كرد. همچنین از پیاده‌روی در هوای بسیار سرد و بسیار گرم و یا در جهت مخالف باد باید اجتناب ورزید. سرانجام فراموش نكنید كه در محاسبات خود فاصله‌ها را در دو ضرب كنید، چون همانطور كه می‌دانید باید به فكر برگشتن هم باشید.

ژیمناستیك: حركات روی بارفیكس و حلقه را باید كنار بگذارید. اما حركت‌های موزون و نرمش‌های ملایم این ورزش نه فقط مجاز بلكه بسیار هم مطلوب شمرده می‌شود. سعی كنید این حركت‌ها را طی دوره‌های زمانی كوتاه‌مدت و در صورت امكان صبح‌ها انجام دهید و از تلاش‌های سنگین و درازمدت بپرهیزید.

شنا: ورزش مناسبی است، مشروط به آنكه از زیاده‌روی اجتناب كنید. شیرجه رفتن از ارتفاع زیاد یا 800 متر شنای كرال در آب بسیار سرد، چیزی نیست كه مناسب حال یك فرد رها یافته از سكته‌ی قلبی باشد. هر چند حتی قبل از سكته هم، چنین زیاده‌روی‌هایی مناسب نیست. بهتر است در فصل مناسب، در آب مناسب و به اندازه و با آهنگ مناسب شنا كنید، به‌تدریج وارد آب شوید تا دچار «گرفتگی» ماهیچه‌ها نشوید. حتی‌المقدور شنای قورباغه را به شنای كرال ترجیح دهید. هر چند دقیقه یك بار بدون خجالت اندكی كنار استخر استراحت كنید و از شنای انفرادی درازمدت و دور از ساحل نیز خودداری كنید. شنا در آب رودخانه و دریاچه‌های كوهستانی نیز توصیه نمی‌شود، زیرا آب معمولا بسیار سرد است. توجه داشته باشید كه بلافاصله پس از صرف غذا به شنا مبادرت نكنید و بگذارید حداقل 2 ساعت از صرف غذا بگذرد.

دوچرخه‌سوار: ورزشی است كه لزوما باید با چند احتیاط همراه باشد: این ورزش را جز در زمین‌های هموار انجام ندهید، به گشت و گذارهای دور و دراز نروید، در سرما و گرمای شدید ركاب نزنید.

اسب‌سواری: این ورزش برای مبتلایان به سكته قلبی مناسب است. هر چند امكانات آن برای همه فراهم نیست. لازم به ذكر است كه پذیرش داوطلبان در باشگاه، منوط به موافقت پزشك متخصص قلب است.

پینگ‌پونگ: این ورزش به شرط آنكه زیاد به درازا نكشد، ممنوع نیست.

ورزش‌های مشروط

 اسكی را می‌توان پس از گذشت 2 سال از سكته، برای كسانی كه قبلا به طور منظم به این ورزش می‌پرداخته‌اند، مجاز شمرد. اما توجه داشته باشید كه در این ورزش، علاوه بر خستگی ناشی از خود ورزش اسكی، خستگی‌های دیگری هم كه از محیط خاص این ورزش ناشی می‌شود بر اسكی‌بازان فشار می‌آورد. ارتفاع، سرمازدگی در پیست از جمله دشواری‌های خاص ورزش اسكی هستند. باید از اسكی در ارتفاعات بالا و در شیب‌های تند و با سرعت‌های زیاد و جهش‌های چشمگیر كلا پرهیز كرد.

ورزش‌های ممنوع

این گونه ورزش‌ها كم نیستند، ولی ممنوعیت آنها چنان آشكار است كه نیازی به هیچ‌گونه توضیح یا توجیه ندارد. برخی از مسابقات ورزش‌های مطلقا ممنوع عبارتند از: مسابقات دوومیدانی، بسكتبال، بولینگ، بوكس، شكار، تمام مسابقه‌ها، شمشیربازی، كشتی، فوتبال، شیرجه، اسكی در ارتفاعات بالا و پیست‌های ناهموار، تنیس، والیبال، جودو، كاراته.