تحریریه دنیای سلامت
در سال‌های اخیر احتمالا راجع به كلسترول مطالب زیادی در روزنامه، مجله‌ها و حتی فیلمها شنیده‌اید. علیرغم این موضوع هنوز افراد زیادی هستند كه نمی‌دانند كلسترول چیست و چگونه بر سلامتی اثر می‌گذارد و در صورت وجود كلسترول بالا چه اقداماتی باید انجام داد؟
كلسترول یك ماده نرم و مومی شكلی است كه یك نوع چربی به شمار می‌رود و در خون و همه بافت‌های بدن شما وجود دارد. كلسترول در ساختمان غشای سلول‌ها، برخی هورمون‌ها و... شركت دارد وجود آن برای سلامت بدن ضروری است. كلسترول بدن از دو راه به دست میآید: راه اول و عمده‌ترین منبع كلسترول، كلسترولی است كه كبد خود انسان تولید می‌كند.
راه دوم كلسترولی است كه از خارج بدن تأمین می‌شود و عمدتا با خوردن غذاهای حیوانی مانند تخم مرغ، گوشت و شیر فراهم می‌شود. البته خوردن چربی‌های اشباع شده (نوع دیگری از چربی‌ها كه بیشتر خاستگاه حیوانی دارند) نیز به تولید بیشتر كلسترول توسط بدن كمك می‌نماید.
انواع كلسترول
كلسترول در جریان خون به دو شكل اصلی انتقال می‌یابد: یكی كلسترول «بد» (كلسترول LDL) كه غلظت بالای آن با افزایش رسوب كلسترول در دیواره رگ‌های خونی و تصلب شرایین (مستعد شدن برای بیماریهای قلبی- عروقی) همراه است و باید سعی شود كه میزان آن در خون كاهش یابد.
دوم كلسترول «خوب» (كلسترولHDL) كه با انتقال كلسترول اضافی خون به كبد، سبب دفع آن از بدن می‌گردد. بنابراین غلظت‌های بیشتر «خوب» با بروز كمتر بیماریهای قلبی- عروقی همراه است.
عوامل
نوع و مقدار مواد غذایی وزن بدن فعالیت بدنی ارث، وراثت و ژن‌ها نقش مهمی در وضعیت كلسترول خون دارند سن و جنس: افزایش غلظت كلسترول خون معمولا در حوالی 20 سالگی آغاز می‌شود. زنان پیش از یائسگی، غلظت كلسترول كمتری نسبت به مردان همسن خون دارند. اگر غلظت كلسترول خون بالا باشد، چه كار باید كرد؟ اگر نتایج آزمایش خون خود را گرفتید و كلسترول آن بالاتر از میزان طبیعی بود.
مضطرب نشوید! پزشك در این رابطه به شما كمك خواهد كرد. اگر غلظت كلسترول خونتان در محدوده طبیعی باشد، پنج سال بعد این آزمایش را تكرار نمایید. آیا تنها كلسترول بالا باعث ابتلا به بیماریهای قلبی- عروقی می‌شود؟ خیر. كلسترول بالا تنها یكی از عوامل خطرزا برای ابتلا به بیماریهای قلبی- عروقی است.
عوامل دیگر عبارتند از: سیگار كشیدن، بیماری قند (دیابت)، فشار خون بالا، جنس مذكر. تركیب شدن دو عامل یا بیش از دو تا از عوامل خطرزای قلبی- عروقی، احتمال پیدایش این بیماری‌ها را افزایش می‌دهد. اگر غلظت كلسترول خون بالاتر از حد طبیعی باشد، چه باید كرد؟ بهتر است بدانید روزانه چه مقدار چربی مصرف می‌كنید.
اگر این مقدار بالاست، باید میزان چربی دریافتی را كاهش دهید. براساس گزارش مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشكی تهران، كاستن میزان چربی به ویژه چربی‌های اشباع شده، افزون براینكه راه خوبی برای كنترل غلظت كلسترول است، یك وضعیت سلامت را نیز در فرد ایجاد می‌كند. در افرادی كه غلظت كلسترول خون فقط با رژیم غذایی پایین نمی آید، باید از داروها استفاده نمود.
درمان
نخستین گام در كاهش كلسترول خون، رعایت رژیم غذایی مناسب و ورزش است. توجه داشته باشید هر نوع ماده غذایی كه بیش از مقدار مورد نیاز مصرف شود، ممكن است به چربی تبدیل و در بدن ذخیره گردد.
چه نكاتی را در برنامه غذایی خود باید در نظر گرفت؟
اولین قدم این است كه چربی‌های آشكار در مواد غذایی را جدا كنید و چربی‌های اشباع یعنی چربی‌هایی كه در دمای اتاق جامد هستند مانند شیر پرچربی، خامه، كره، پنیر پرچربی، پوست مرغ و چربی گوشت را كمتر مصرف نمایید. سعی كنید میزان مصرف چربی به ویژه چربی‌های اشباع را در رژیم غذایی خود كاهش دهید...
