مطالعات جدید در ایران نشان می‌دهد كه طی بیست سال اخیر سرطان مری نوع SCC رو به كاهش نهاده و سرطان نوع ADC روندی فزاینده داشته است. این تغییرات در اپیدمیولوژی انواع سرطان مری در جهان و ایران 2 تا 3 دهه پس از ارتقا سطح بهداشت و توسعه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی رخ داده و مشخصا متعاقب اپیدمیولوژی چاقی و رفلاكس اسید از معده به مری صورت گرفته است.
سرطان مری نوع سنگفرشی SCC:
علل اصلی سرطان مری نوع SCC در كشورهای پیشرفته مانند امریكا مصرف تنباكو، نوشیدن زیاد الكل، رژیم غذایی فاقد میوه‌ها و سبزیجات تازه و وضعیت اجتماعی- اقتصادی پایین، گزارش شده است. سایر عوامل خطر احتمالی شامل جنس مرد و نژاد آفریقایی- آمریكایی است.
مطالعات انجام شده در چین، ایران و سایر كشورهای در حال توسعه نشان داده است كه علل اصلی سرطان نوع SCC سیگار و الكل نبوده بلكه عوامل دیگری مطرح هستند. در جدول شماره (4) عوامل موثر در بروز سرطان مری نوع SCC در كشورهای پیشرفته و در حال توسعه با هم مقایسه شده است.
مطالعات متعدد انجام شده در مورد علل سرطان مری نوع SCC در منطقه گنبد از استان گلستان توسط مركز تحقیقات گوارش و كبد دانشگاه علوم پزشكی تهران (DDRC) عوامل متعددی را مطرح نموده است.
سرطان انتهای مری نوع
میزان شیوع این نوع سرطان همان طور كه در بالا ذكر شد در سطح جهان در حال افزایش است. در ایران نیز با وجود اینكه در حال حاضر كمتر از 5 درصد سرطان‌های مری را تشكیل می‌دهد ولی میزان شیوع آن به تدریج در حال افزایش است. در جدول شماره (5) علل مهم این سرطان در شمال غرب ایران (استان اردبیل) نشان داده شده است.
همان طور كه ملاحظه می‌شود عفونت با هلیكوباكترپیلوری در معده كه منجر به گاستریت آتروفیك و كاهش اسید معده و پپسینوژن سرم می‌شود شانس ابتلا به ACD مری را كاهش می‌دهد ولی سیگار كشیدن و علائم رفلاكس اسید از مری به معده شانس ابتلا به ACD مری را افزایش می‌دهند. یكی دیگر از علل مهم سرطان نوع ACD مری، چاقی و اضافه وزن است.
پیش‌بینی می‌شود با توجه به اپیدمی چاقی در ایران كه همراه با اپیدمی رفلاكس اسید از معده به مری و كاهش میزان عفونت با هلیكوباكترپیلوری می‌باشد در آینده شیوع این نوع سرطان را به نحو چشمگیری افزایش دهد. نسبت مرد به زن در سرطان نوع ACD مری در ایران مشابه امریكا است. بنابراین برخلاف سرطان نوع SCC كه نسبت میزان شیوع مرد و زن در ایران مساوی است در سرطان نوع ACD جنس مرد به عنوان یك عامل خطر مهم تلقی می‌شود.
نتیجه‌گیری
احتمالا تعداد یك یا بیشتری از عوامل خطر ناشناخته وجود دارند كه در شمال شرق ایران حضور دارند و در سایر مناطق با احتمال ابتلای خیلی بالا مثل لینزاین چین هم موجود هستند. یكی از عوامل خطر قوی ممكن است یك ویروس ناشناخته یا سایر عوامل عفونی باشد.
برای پاسخ قطعی و مبتنی بر شواهد علمی تردیدناپذیر باید در انتظار نتایج تحقیقات كوهورت 50 هزار نفری استان گلستان كه توسط مركز تحقیقات گوارش و كبد دانشگاه علوم پزشكی تهران (DDRC) با همكاری دانشگاه علوم پزشكی گلستان، آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) وابسته به WHO، مؤسسه ملی تحقیقات سرطان امریكا (NCI) و دانشگاه كمبریج انگلستان بود.
براساس شواهد فعلی و به طور خلاصه می‌توان چنین تصور نمود كه افراد در مناطق با شیوع بالای سرطان مری نوع SCC زمینه‌های ژنتیكی مستعد كننده‌تری نسبت به مردم مناطق با شیوع پایین دارند. این استعداد ژنتیكی احتمالا مجموعه‌ای از پلی مورفیسمها (SNPs) در ژن‌ها می‌باشد.
عوامل محیطی چون فقر، سوء تغذیه و مصرف مایعات داغ همراه با وجود عوامل میوتاژن چون PAH و N- nitrosamine و یا ویروس‌های ناشناخته به طور مشترك باعث ایجاد سرطان مری نوع SCC می‌شوند.
برای خواندن بخش اول- سرطان مری در ایران- اینجا کلیک کنید.
