تحریریه مجله دنیای سلامت
انواع صرع در سالمندان
هنگامی که سالمندان دچار علائم غیر معمولی مثل گیجی و منگی یا قطع ارتباط با سایر افراد به صورت گذرا میشوند، اغلب این حالت به عنوان علامت کهنسالی آنها در نظر گرفته میشود. در حالی که ممکن است این نشانهها به دلیل تشنجهای کوتاه مدت مغزی باشند. بنابراین صرع میتواند به اشکال بسیار متفاوتی از جمله اختلال هوشیاری، حملههای تشنجی و لرزش اندامها خود را نشان دهد. معمولاً حملهها طولانی مدت نیستند و به طور معمول یک یا دو دقیقه طول کشیده و سپس قطع میشوند.
بروز صرع در سالمندان
با وجود این که در بسیاری از موارد علت مشخصی برای صرع در سالمندان پیدا نمیشود تشنجها در افراد مسن ممکن است به دلایل زیر بروز کنند:
سکتۀ مغزی
ضربۀ سر
تومورهای مغزی
عفونت مغزی
زوال عقل(دمانس)
تشنج به دنبال بر هم خوردن عملکرد سیستم الکتریکی مغز که مسئول احساسها و فعالیتهای ما است، به صورت گذرا رخ میدهد. در صورتی که در یک فرد حداقل دو تشنج (به دلیل اختلال زمینهای در مغز) بروز کند، آن شخص مبتلا به صرع شناخته میشود. سالیان طولانی، صرع به عنوان بیماری کودکان تلقی میشد. حال میدانیم با وجود این که این بیماری اغلب در دهۀ اول زندگی شروع میشود، اما احتمال شروع آن در دهۀ ششم و هفتم زندگی نیز زیاد است. در دوران کودکی، منحنی شیوع صرع به اوج خود میرسد و در سالهای بزرگسالی به کفه رسیده و ثابت میماند، سپس مجدداً در سنین بالای 65 سال افزایش مییابد .
درمان
این داروها در پیشگیری یا کاهش فرکانس تشنج بسیار مؤثر هستند، ولی به دلیل تغییر در راههای جذب، میزان انتشار در بافتهای مختلف بدن، میزان اتصال به پروتئینهای سرم، متابولیسم و دفع داروها، در سنین سالمندی اغلب مقادیر کمتری از داروها تجویز میشوند.
از آن جایی که سالمندان اغلب نیاز به مصرف سایر داروها به دلیل بیماریهای دیگر دارند، لذا لازم است پزشک خود را از تمام داروهایی که مصرف میکنند مطلع سازند. بعضی داروها حتی داروهایی مانند ضد اسید معده یا مسکن ممکن است با داروهای ضد صرع، تداخل عمل منفی داشته باشند و مصرف همزمان بعضی داروها منجر به تغییر خلق و خوی و رفتار شود.
وقتی یک سالمند به طور ناگهانی دچار افسردگی، اختلال حافظه، اضطراب و احساس خستگی مفرط شود، لازم است این مسئله را به پزشک خود اطلاع دهد تا این علائم با تغییر یا تنظیم میزان داروها برطرف شود. همچنین در صورتی که صدمۀ جسمی(خصوصاً ضربه به سر، حتی اگر خفیف و جزئی بوده باشد) در حین حملۀ تشنج ایجاد شده باشد، باید به پزشک مراجعه نماید.
هر گونه تغییر الگوی خواب و تغذیه فرد سالمند را رصد کنید. فرد ممکن است به یک داروی خاص حساس باشد. هرگز داروی خود را بدون نظر پزشک قطع نکنید و یا تغییر ندهید. هیچ گاه داروی ضد صرع را خودسرانه قطع نکنید.
نقش اطرافیان سالمندان
یک فرد سالمند ممکن است احساس بیفایدگی و سربار بودن برای جامعه داشته باشد. تنهایی، تغییرات فیزیکی و این حقیقت که آنها نمیتوانند بهطور مستقل زندگی و یا رانندگی کنند، میتواند باعث افسردگی شود. این مشکلات مخصوصاً در افراد مبتلا به صرع بیشتر میشود. صرع به خودی خود و بدون توجه به سن، تجربۀ پریشان کننده ای است و تغییرات احتمالی در روش زندگی میتواند استرس زیادی به فرد سالمند و خانوادۀ وی تحمیل کند. وقتی تشخیص صرع برای سالمند گذاشته میشود، یکی از واکنشهای نامطلوب افراد خانواده، حمایت بیش از حد از سالمند است.
بدین ترتیب با وجود این که آنها بیشترین توجه را به فرد سالمند میکنند ولی ممکن است این عمل به قیمت از دست دادن استقلال آنها تمام شود. سالمندان مبتلا به صرعی که از سلامت جسمی خوبی برخوردار هستند ،می توانند مستقل زندگی کنند. بسیاری از سالمندان به یاد میآورند که زمانی صرع به عنوان یک بیماری روانی تلقی میشد و در زمانهای نه چندان دور مردم از مبتلایان به صرع دوری میکردند، ولی خوشبختانه زمان در حال تغییر است. اکنون صرع یک بیماری شناخته شدۀ مغزی است که از سایر بیماریهای جسمی جدا نیست.
سالمندان مبتلا به صرع تنها با تغییر کمی در نحوۀ زندگی میتوانند به زندگی زنده، فعال و خلاق خود ادامه دهند، بنابراین:
با سالمندان مثل سایر افراد خانواده رفتار کنید. به سالمندان کمک کنید تا حد ممکن با رعایت احتیاطهای لازم در فعالیتهای اجتماعی شرکت کنند تا بتوانند یک زندگی اجتماعی سالم داشته باشند. بر روی تواناییهای افراد سالمند تأکید، و از مطرح کردن ناتواناییهای آنها اجتناب کنید. به سالمندان اجازه دهید تا حد امکان در مورد فعالیتهای خود تصمیم گیری کنند. بیش از اندازه سالمندان را مورد مراقبت خود قرار ندهید. بگذارید تواناییها و ضعفهای خود را بشناسند. فرد سالمند را به خاطر داشتن صرع مورد سرزنش قرار ندهید.