تحریریه ماهنامه دنیای سلامت
نمی‌دانید كلیدتان را كجا گذاشته‌اید؟ در حین كار مرتبا دچار سردرگمی و تردید می‌شوید و در حال صحبت كردن با كسی ناگهان به خیالات و رویاهای خود فرو می‌روید؟
اگر این اتفاق گاهی اوقات می‌افتد، مساله مهمی نیست؛ اما وقتی از حد نرمال خارج می‌شود، مشكلات جدی‌تر به همراه دارد. این روزها مساله عدم تمركز فكری بسیار شایع شده است؛ به طوری كه موجی از افراد 30- 40 ساله به مراكز پزشكی و روانپزشكی مراجعه می‌كنند و در پی یافتن راهی برای حل مشكل‌شان هستند.
معمولا در این سنین مشغولیت‌های ذهنی افراد بیشتر می‌شود، كار، خانه، خانواده و سایر امور و مشكلات مربوط به آنها باعث می‌شود كه كمتر بتوانند فكر خود را متمركز كنند؛ اما تمام آنهایی كه قرار ملاقات‌هایشان را فراموش می‌كنند و تمركز خود را از دست می‌دهند، دچار اختلال كم‌تمركزی یا ADHD نیستند. این مساله در اثر عوامل مختلفی ایجاد می‌شود؛ ولی پنج عامل مهم‌تر از بقیه است و باعث می‌شوند كه ذهن بسته و منجمد شود:
ازدحام تكنولوژی
كامپیوتر، تلویزیون، تلفن همراه و بسیاری وسایل جدید و امروزی اطراف‌تان را پر كرده‌اند و شما را گیج می‌كنند. مغز شما مثل یك منشی عمل می‌كند؛ مرتبا در حال مدیریت زمان و سازماندهی امور است. هر چه تعداد و تنوع كارهایی كه باید انجام دهید بیشتر می‌شود، تمركز فكری كاهش می‌یابد.
نوشتن كارها و برنامه‌ریزی برای انجام آنها، باعث می‌شود كه مشكلات‌تان سبك‌تر و هموارتر شود. به هنگام كاركردن با تمام این وسایل اوقاتی را برای استراحت كردن و فراغت در نظر بگیرید. وقتی كه عملكرد ذهن مناسب نباشد، شما می‌توانید به طور همزمان چند كار را انجام دهید؛ اما هنگام انجام كارهای مختلف فكرتان متمركز نخواهد بود. در صورتی كه مشكل‌تان جدی و حاد شده است، حتما به پزشك مراجعه كنید.
كمبود خواب
اگر دچار كمبود خواب باشید (كمتر از 7-8 ساعت در شب)، مسلما حساس‌تر می‌شوید و ذهن شما را هاله‌ای می‌پوشاند كه نمی‌توانید كارهای روزمره خود را به خوبی مدیریت كنید. این وضعیت كاملا طبیعی است. با استراحت و خواب كافی، راحت‌تر تمركز می‌كنید و دچار مشكل نمی‌شوید. در یك حالت دیگر شما به اندازه كافی می‌خوابید؛ اما همیشه خواب‌آلود و كسل هستید و احساس سرحالی نمی‌‌كنید.
این مساله روی تمركز فكری‌تان نیز اثر می‌گذارد و میزان هوشیاری‌تان را كاهش می‌دهد. این وضعیت را نوعی اختلال خواب می‌گویند. بزرگسالانی كه به این اختلال دچار هستند، اگر مشكل اختلال عدم تمركز نیز به مشكل‌شان اضافه شود، بیشتر آسیب می‌بینند. چنین افرادی اگر شب‌ها بیشتر بخواند، باز هم مشكل‌شان برطرف نمی‌شود؛ پس بهتر است به پزشك مراجعه كنند.
ورزش بسیار كم
ورزش كردن به طور مرتب ذهن را هوشیار نگه می‌دارد و توانایی آن را برای یادگیری افزایش می‌دهد. ورزش كردن برای افرادی كه دچار اختلال عدم تمركز و توجه هستند بسیار ضروری است. این افراد ذهن شلوغ و آشفته دارند و كمتر آرامش فكری را تجربه می‌كنند. پژوهش‌ها نشان می‌دهد كه با ورزش‌های مداوم و مستمر، این وضعیت تا اندازه زیادی بهبود می‌یابد.
از این طریق می‌توانید انرژی بیش از حد خود را تخلیه كنید؛ زیرا افرادی كه دچار این نوع اختلال هستند، به دلیل داشتن انرژی بسیار زیاد بی‌قرار و كلافه می‌شوند و همین خستگی در اثر مصرف انرژی باعث خواب آرام و آسوده آنها می‌گردد. بیشتر پزشكان به بیمارانی كه نمی‌توانند برای مدتی هر چند كوتاه در یك وضعیت ثابت بنشینند؛
مثلا وقتی كه در یك جلسه كاری هستند، پشت یك میز نشستن و تكان نخوردن برای‌شان سخت است، توصیه می‌كنند كه در طول روز انرژی فراوان خود را صرف ورزش كردن كنند (روزی 3-4 ساعت) تا بیشتر خسته شوند و نیاز به نشستن و ماندن در یك وضعیت داشته باشند.
استرس بسیار زیاد
استرس، مركز شناختی مغز را به چالش می‌كشاند و جلوی تمركز فكر را می‌گیرد. این بخش از مغز مسئول افكار هوشیارانه است. نگرانی و استرس بیش از حد، قدرت لازم برای تمركز و توجه كافی را كاهش می‌دهد و ذهن را آشفته و درگیر می‌كند. مدیتیشن و تمرین یوگا روش‌هایی هستند كه توان شما را برای كاهش حواس‌پرتی‌ها و مقابله با آنها افزایش می‌دهند. همچنین بزرگسالانی كه دچار اختلال عدم تمركز می‌شوند، با مدیتیشن می‌توانند به طرز چشمگیری نگرانی‌ها و استرس‌های خود را كاهش دهند.
نارضایتی از شغل
مسلما برای همه ما گاهی اوقات این شرایط پیش می‌آید كه از شغل‌مان احساس نارضایتی می‌كنیم. برخی پروژه‌های كاری خسته‌كننده هستند؛ گاهی اوقات محیط كاری در هم ریخته و آشفته است و برخی مواقع نیز رفتار رئیس ما باعث این نارضایتی می‌شود. چنین شرایطی كاملا طبیعی است؛ اما اگر این مساله تقریبا همیشگی است؛
یعنی شما نمی‌توانید هیچ پروژه‌ای را به طور كامل انجام دهید و اغلب دچار مشكل می‌شوید، شاید لازم باشد شغل‌تان را تغییر دهید و یا اینكه قبل از آن به یك پزشك متخصص مراجعه كنید.
