هایپوگلایسمی در بیماران دیابتی
شیوع و اثرات: چنانچه خطر بروز هایپوگلایسمی وجود نداشت، درمان دیابت توسط تجویز مقادیر كافی انسولین یا داروهای موثر دیگر به حدی كه غلظت گلوكز پلاسما را به حد طبیعی یا پایین‌تر از آن برساند، به سادگی امكان پذیر بود اما به سبب نقایص موجود در تمامی رژیم‌های جایگزین انسولین موجود، افراد مبتلا به دیابت نوع یك، در معرض خطر دوره‌هایی از هایپرانسولینمی نسبی و هایپوگلایسمی حاصل قرار دارند و افرادی كه سعی می‌كنند قند خون را نزدیك به حد طبیعی كنترل كنند ممكن است چندین اپیزود هایپوگلایسمی بدون علامت یا علامتدار را در هفته تجربه كنند.
در 10 درصد موارد سطح گلوكز پلاسما ممكن است به كمتر از mg/dl 50 برسد. چنین بیمارانی از یك یا دو حمله هایپوگلایسمی شدید و ناتوان كننده موقتی در سال رنج می‌برند كه با تشنج و كوما همراه است. اگرچه بهبود كامل این شرایط به عنوان یك قاعده محسوب می‌شود. احتمال بروز نقایص شناختی پایدار افزایش می‌یابد اما نقایص نرولوژیك دائمی نادر می‌باشند.
هایپوگلایسمی در دیابت نوع دو از شیوع كمتری برخوردار است. اما با این حال در افراد تحت درمان با انسولین یا سولفونیل اوره رخ می‌دهد، گاه بیماران تحت درمان با سولفونیل اوره‌های طولانی اثر نظیر گلی‌بن كلامید ممكن است اپیزودهای هایپوگلایسمی را تجربه كنند كه تا مدت 24 الی 36 ساعت به طول می‌‌انجامد.
علل هایپوگلایسمی در بیماران دیابتی
زیاد بودن مقدار انسولین یا قرص مصرفی اشتباه كردن در تزریق مقدار صحیح انسولین تزریق اشتباه یك نوع انسولین به جای نوع دیگر تزریق عضلانی انسولین حذف و یا به تعویق انداختن زمان مصرف وعده‌های اصلی غذا و یا میان وعده‌‌ها فعالیت ورزشی شدید یكی از مواردی كه اهمیت خاصی در مبحث هایپوگلایسمی دارد افت قندهای شبانه است. این حالت در افرادی كه از تزریق شبانه انسولین استفاده می‌كنند پیش می‌آید و معمولا ناشی از سه علت است زیاد بودن مقدار انسولین تزریقی در شب عدم مصرف میان وعده قبل از خواب فعالیت ورزشی شدید بعدازظهر.
درمان هایپوگلایسمی: آموزش نحوه پیشگیری و درمان هایپوگلایسمی یكی از مهم‌ترین پایه‌های كنترل صحیح دیابت است. این امر نه تنها جهت بیماران دیابتی لازم است بلكه اعضای خانواده و دوستان نزدیك بیماران دیابتی نیز باید با علائم هایپوگلایسمی و درمان آن آشنا باشند.
2اصل مهم در درمان هایپوگلایسمی در بیماران دیابتی باید مدنظر باشد.
1-هایپوگلایسمی بعد از ظهور به سرعت پیشرفت می‌كند، لذا اقدامات لازم جهت درمان آن باید بلافاصله بعد از ظهور علائم شروع شود.
2- درمان یك حمله هایپوگلایسمی باید به صورت كاملا كنترل شده انجام شود تا از بالا رفتن قند خون به دنبال حمله افت قند خون و نوسانات زیاد قند خون جلوگیری شود.
مراحل درمان یك حمله هایپوگلایسمی
اگر بیمار در حال فعالیت است، حتما آن را متوقف كرده و در یك جا استراحت كند.
مواد قندی و شیرین مصرف نماید (آب سیب یا آب پرتقال نصف تا یك لیوان، قند 2 تا 3 عدد، شكر یا عسل 2- 1 قاشق غذاخوری و یا شیر 2- 1 لیوان) با توجه به این كه در دسترس‌ترین این مواد قند است لذا بیماران دیابتی باید همیشه مقداری قند همراه خود داشته باشند. در صورتی كه بعد از 10 دقیقه همچنان علائم باقی بود می‌توان مقادیر ذكر شده را مجددا مصرف نمود.
بعد از برطرف شدن علائم اگر تا زمان صرف وعده غذایی بعدی بیشتر از یك ساعت باقی است، مقداری غذای جامد حاوی نشاسته مثل نان نیز مصرف شود.
هیچ‌گاه تا بهبود كامل علائم هایپوگلایسمی و اطمینان از بازگشت قندخون به مقدار طبیعی فعالیت خود را آغاز نكنند.با توجه به این كه در موارد شدید هایپوگلایسمی فرد بی‌هوش می‌شود و درمان هایپوگلایسمی در این موارد بر عهده اطرافیان است كه شامل تزریق آمپول گلوكاگن است.
لذا لازم است كلیه بیماران دیابتی حداقل یك آمپول گلوكاگن در منزل و محل كار خود داشته باشند و كلیه وابستگان نزدیك بیمار و همكاران وی باید از این موضوع مطلع باشند. آمپول گلوكاگن در شیشه‌های 1میلی‌گرمی عرضه می‌شود و در صورت نیاز نصف و یا تمام آن به صورت عضلانی تزریق می‌گردد معمولا بعد از 15 دقیقه از تجویز گلوكاگن فرد به هوش می‌آید. در غیر این صورت می‌توان همان مقدار را دوباره تجویز نمود و یا بیمار را به نزدیك‌ترین مركز درمانی اورژانس رساند. بعد از به هوش آمدن شخص لازم است تا مقداری غذای جامد حاوی نشاسته (نان یا برنج) به وی خورانده شود.
بنابراین كلیه بیماران دیابتی باید بر این امر واقف باشند كه اگرچه هایپوگلایسمی در ایجاد عوارض دیابتی نقش دارد حملات هایپوگلایسمی نیز خطرناك است لذا باید جهت تنظیم مقدار قند خون در حد ایده‌آل تحت نظر پزشك مربوطه بوده و توصیه‌های درمانی (دارویی و رژیم درمانی) را به طور جدی انجام دهند.
براي خواندن بخش اول- برخورد با هایپوگلایسمی- اينجا كليك كنيد.
