این روز ها شکایت های بسیاری از افراد پیرامون مسئله خودخواهی می شنویم. بخش بزرگی از این درد و دل ها را می توان از والدین شنید که از ناسپاسی ها و خودخواهی های فرزندان خود ناراحت هستند. بخش دیگری نیز از زبان دوستان، زوجین و به طور کلی افراد مختلف یک اجتماع نقل می شود. از این رو می توان گفت متاسفانه موضوع خودخواهی به گونه ای عمومی شده است و جز صفاتی طبقه بندی می شود که امروزه بیش از گذشته میان مردم دیده می شود. بررسی دقیق تر معنی خودخواه بودن و اثراتی که به دنبال خود دارد، با توجه به نیاز روز افزون توجه به این موضوع، قطعا خالی از لطف نخواهد بود. در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا به آنالیز زوایای مختلف این ویژگی بپردازیم.
مدیریت خودخواهی
خودخواهی و یا به اصطلاح "خود پرستی" یکی از بزرگ ترین مشکلات دنیای امروزی است. اگر فردی وجود دارد که در زندگی روزمره خود باید ساعت ها با وی در ارتباط باشید و این فرد شخصی خودخواه است، توصیه می شود پیش از آن که به زندگی شما آسیب وارد شود، فکر چاره باشید! اما اگر خود شما فردی خودپسند است، برای رفع این حالت چکار باید کرد؟ چگونه قادر خواهید بود به خودتان کمک کنید؟ ابتدا به دو تیپ شخصیتی کلی در ارتباط با این ویژگی اشاره خواهیم کرد.
- تمرکز بیش از حد بر خود به گونه ای که فرد به جز خودش و مسائل مرتبط با خود به چیز دیگری توجه نمی کند.
- عدم احساس مسئولیت نسبت به عواطف و همچنین نیاز های افراد دیگر در جامعه و یا حتی اطرافیان خود فرد.
چنان چه فردی دچار هر دو این ویژگی ها باشد، به ندرت ممکن است بتوان در جهت تغییر شخصیت وی به او کمکی کرد. این افراد تنها در صورتی به فکر دیگران می افتند که نیازی از نیاز هایشان رفع شود! اکنون به ارائه چهار توصیه مفید برای مواجه شدن و برخورد با این افراد در زندگی خواهیم پرداخت.
فرد خودخواهی که با وی سروکار دارید، از کدام دسته است؟
اگر برایتان مقدور است، نکات نهفته پشت این دسته رفتار ها را کشف کنید. آگاهی یافتن از انگیزه هر رفتاری سبب می شود راحت تر بتوان با آن کنار آمد و تصمیم درست تر را اتخاذ کرد. برای مثال کودکان کم سن و سال به طور طبیعی درجات بالا تری از خودخواهی را نشان می دهند. بهترین راه کمک به این گونه کودکان، آگاهی بخشی به آن ها در مورد لزوم احترام به نیاز ها و احساسات دیگر افراد جامعه است. اما هیچ کودکی با برخورداری از قابلیت های زندگی اجتماعی به دنیا نمی آید! از این رو والدین و بزرگ تر ها باید بتوانند آن ها را درک کرده و این گونه خودخواهی ها را به حساب غریزه گذاشته و از نیاز های سنین پایین قلمداد کنند. در طرف دیگر این معادله، افراد مسن را خواهیم داشت. این افراد نیز عموما سطوح بالاتری از خودخواهی را نشان می دهند. در این جا نیز لزوم داشتن درک مناسب، هویدا می شود چرا که خودخواهی مسن های جامعه ناشی از بالا رفتن سن و نیازمند بودن بیشتر آن ها خواهد بود و ناآگاهانه صورت می گیرد نه به طور خودآگاه و از روی عمد.
به موضوع شخصی نگاه نکنید!
فرض کنید فردی به شما می گوید که یکی از ویژگی های شخصیتی که دارید، خودخواهی است. ممکن است عصبانی شوید و حرف وی را به پای غرض ورزی او بگذارید. اگرچه برداشتی که دارید حتی می تواند کاملا درست باشد، اما به این دید نگاه نکنید. سعی کنید رفتار های خود را مورد بررسی عمیق تری قرار دهید. با خودتان صادق باشید و اگر احساس نیاز کردید، به تغییر این رفتار اقدام کنید. اگر برداشت شخصی نکرده و سعی در اصلاح خود داشته باشید، می توان گفت فردی مثبت هستید.
قضاوت نکنید!
همه ما در زندگی خود قضاوت هایی می کنیم که اغلب غلط هستند و بدون در اختیار داشتن آگاهی های کافی صورت می گیرند. از بهترین راه هایی که می توان خودخواهی یک فرد را نسبت به خود کاهش داد، سوال کردن از وی خواهد بود. با لحنی مثبت و آرام از او بخواهید انگیزه های خود را از رفتار نامناسب با شما توضیح دهد و یا اگر فردی احساس می کند که شما خودخواه هستید، از او بخواهید دلایل خود را بیان کند. این پرسش ها کمک بسیاری به روشن شدن مشکل و حتی حل آن می کند. اما اگر شرایط به گونه ای نیست که اجازه این مکالمه را بدهد، چه کار باید کرد؟ در این جا نیز مناسب ترین راه کار، پرسش از خود است. سعی کنید خودتان را به جای فرد مقابل بگذارید و پرسش های ذکر شده را انجام دهید.
مقادیر مشخص و جزئی از خودخواهی لازم است!
شاید عجیب باشد اما حفظ حد پایینی از خودخواهی می تواند مفید هم باشد. چرا که نه تنها سبب می شود بیشتر از خودمان مراقبت کنیم بلکه امکان توجه به دیگران را نیز فراهم خواهد کرد. انسان به طور ذاتی از کمک به افراد دیگر خوشحال می شود و احساسی از رضایت مندی را درک می کند. روانشناسان این حس خرسندی را به وجود درجات جزئی از خودخواهی ربط می دهند. چرا که هر کس برای درک این حس به دیگری کمک می کند و این نیز می تواند گونه ای از خودخواهی باشد! اما به هر حال نه تنها بد نیست بلکه مفید هم خواهد بود!
امید است که راه کار های ذکر شده بتوانند کمکی هر چند کوچک در راستای داشتن زندگی سالم تر انجام دهند. شاید پذیرش یک فرد خودخواه بسیار دشوار باشد اما با دنبال کردن این روش ها خواهید توانست کنترل بیشتری بر رفتار و نوع برخورد خود به دست آورید و این نکته یک قابلیت مهم محسوب می شود!
منبع : سواد زندگی
