زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر پروانه صفايی مقدم

به یقین در اطراف خود، فرد یا افرادی را دیده‌اید که چندین عمل زیبایی یا پوستی انجام داده‌اند یا یک عمل را چندین بار تکرار کرده‌اند یا دائم در مورد اندام بدن خود نگران هستند، این افراد مبتلا به نوعی بیماری روحی به نام خود زشت‌پنداری هستند. گاهی شما در برخورد با این افراد، امکان دارد به خود بگویید این چه کاری هست، یا اینکه این قسمت بدن شما اشکال خاصی نداشته است. چرا اینقدر حساسیت به خرج می‌دهی، یا اندام شما، تمام قسمت‌هایش با هم هماهنگی دارد. در واقع این افراد، حرف‌های شما را نمی‌پذیرند زیرا به نوعی بیماری روحی، روانی به نام سندرم «خود زشت‌پنداری» هستند و اگر بیماری‌شان درمان نشود دچار افسردگی می‌شوند وحتی ممکن است دست به خودکشی بزنند

بسیاری از مبتلایان از بیماری خود بی‌خبرند

تحقیقات نشان داده است حدود یک درصد از مردم و 10 تا 14 درصد ازمراجعه کنندگان به متخصصان پوست و زیبایی با این بیماری درگیر هستند و اغلب خود از آن بی‌خبرند. «نوعی اشتغال ذهنی به نقصی تخیلی درظاهر یاچهره، طوری که زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرارمی‌دهد» این تعریف روانپزشکان از اختلال روانی بدریخت انگاری یا خودزشت انگاری بدن است..

حتی افراد زیبا هم به این بیماری مبتلا می‌شوند

تحقیقات نشان می‌دهد تقریبا نیمی از زنان از شکل صورت خود راضی نیستند و به همین دلیل سعی می‌‌کنند آن را در پشت لوازم آرایش پنهان کنند، تقریبا 44درصد زنان بدون لوازم آرایشی در مورد خود احساسات منفی دارند و به همین دلیل با صورت بدون آرایش مقابل دیگران حاضر نمی‌شوند، تقریبا یک‌چهارم زنان از 13 سالگی یا حتی کمتر استفاده از لوازم آرایشی را شروع می‌‌کنند و در واقع این کار را برای پوشاندن نقص‌های خود انجام می‌‌دهند.

آقایان هم به اندازه خانم‌ها در خطرند

این بیماری معمولا در سنین 15 تا 35 سالگی رخ می‌‌دهد که بیشترین شیوع آن در 33 سالگی بوده است. نسبت به شیوع بین خانم‌ها و آقایان تقریبا برابر گزارش شده است. این بیماری در آقایان بیشتر به ابراز نگرانی از نازک شدن موها و کم شدن موی سر،کم مویی یا پرمویی بدن، فرم عضلات (آقایانی که دائم در حال تزریق هورمون و پروتئین‌های بدنسازی هستند) قد و اندام تناسلی دیده شده است. در بانوان بیشتر نگرانی‌ها در رابطه با نواحی صورت، چهره و در مواردی شکل پاها و سایز سینه‌ها بوده است.

نکته: این افراد یا زیاد به آینه نگاه می‌‌کنند یا از آن فرار می‌‌کنند.
افراد مبتلا به بیماری خودزشت پنداری،‌ باور غلط از چهره و اندام خود دارند و از آینه و سطوح شفاف اجتناب می‌‌کنند یا برعکس، بیش از حد در آینه می‌‌نگرند و برای پنهان کردن نقص فرضی به لوازم آرایشی و یا لباس‌های رنگارنگ و متنوع روی می‌‌آورند و در عکس‌ها، چهره یا عضو مورد نظر را بیش از حد می‌‌پوشانند یا مدام از هورمون‌های بدنسازی استفاده می‌‌کنند.

توجه: عواملی که بیشترین تاثیر را در ایجاد این سندرم دارند
تماشای فیلم و سریال: تماشای تلویزیون و خواندن مجلات معمولا زنان را افسرده می‌‌کند، زیرا در آنها تصویر زنان زیبا با اندام لاغر به وفور دیده می‌‌شود، هر اندازه تعداد زنان زیبا و خوش‌اندام در این فیلم یا سریال‌ها بیشتر باشد به همان اندازه احساس نارضایتی از چهره و ظاهر بیشتر می‌‌شود.

علایم بیماری خودزشت پنداری

معمولا شناسایی افرادی‌که به این بیماری دچار هستند آسان است. این افراد معمولا به طور افراطی از لوازم آرایشی استفاده می‌‌کنند، ساعت‌ها در مورد شکل ظاهری خود فکر می‌‌کنند و از دوستان خود این سوالات را می‌‌پرسند: آیا من زشتم؟ بینی بزرگی دارم؟...
از دیگر علائم، چک کردن دائم صورت خود در آینه، شیشه  و حتی عینک دیگران است. در بیشتر موارد این کار با هدف مقایسه با خود انجام می‌‌شود. مراجعه مرتب به مطب‌های پوست، مو، زیبایی و علاقه زیاد به انجام عمل‌های جراحی.

افسردگی: زمانی که مردم احساس افسردگی دارند میزان نارضایتی از ظاهرشان به بیشترین حد می‌‌رسد. در این مواقع زنان اندام خود را بزرگ‌تر از مواقع دیگری می‌‌بینند و حس می‌‌کنند زشت‌تر شده‌اند.

خرید لباس: برخی از زنان بعد از رفتن به خرید به شدت از شکل بدن خود احساس نارضایتی می‌‌کنند. دلیل این موضوع این است که آنها در طول مدت خرید ممکن است لباس‌های مختلفی را امتحان ‌کنند که برایشان کوچک است و مجبورند به مدت طولانی خود را در آینه مغازه‌های مختلف برانداز کنند.

خوردن ناهار: زنانی با این توهم حتی ممکن است با خوردن ناهار هم دچار افسردگی شوند و اندام خود را در آینه بزرگ و زشت ببینند، به همین دلیل درصد زیادی از افراد مبتلا به این بیماری دچار ناهنجاری تغذیه‌ای می‌‌شوند و حتی بی اشتهایی روانی پیدا می‌‌کنند.

اشتباه مغز: حتی لاغرترین زنان هم ممکن است مقابل آینه خود را چاق ببینند که دلیل آن هم اشتباه مغز در تخمین اندازه بدن است، تحقیقات نشان می‌‌دهد که مغز انسان می‌‌تواند اندازه بدن را تا دو سوم بزرگ‌تر و پهن‌تر از اندازه واقعی نشان بدهد و قد را یک‌سوم کوتاه‌تر.

تغییر نگرش، تنها راه درمان این بیماری است

این بیماران بهتر است، بپذیرند که زیبایی امری نسبی است. شاید یک نفر بسیار زیبا و جذاب جلوه کند اما همه افراد او را نمی‌پسندند. چرا که سلیقه‌ها و نگرش‌ها در مورد زیبایی و تناسب اندام متفاوت است و هر شخصی زیبایی خاص خود را دارد. این گونه افراد باید به خود تلقین کنند که زشت نیستند و همانند برخی از افراد دیگر از زیبایی نسبی برخوردارند. برای درمان باید روی نگاه فرد به خود تاکید شود و به بیمار تفهیم شود که از پیش داوری و ذهن خوانی پرهیز کنند و احساس نکنند که همه در مورد او نظر می‌‌دهند اگر هم کسی نگاهش کرد معنی‌اش این نیست که قیافه‌اش زشت است. به عبارتی درمان این بیماران به تغییر نگاه‌شان به خود و محیط پیرامون‌شان وابسته است تا بتوانند از ظاهرشان لذت ببرند. این افراد باید از جراحی‌های متعدد خودداری کنند و منطقی‌تر تصمیم بگیرند. البته گاهی اوقات به مداخلات دارویی نیز نیاز دارند.