دكتر پروانه صفایی مقدم؛ روانشناس بالینی
بسیاری از ما تصور می‌كنیم كه گوش دادن یعنی كاری نكنیم و صبر كنیم تا نوبت حرف زدن ما برسد در حالی كه گوش دادن به چیزی بیش از ساكت بودن و شنیدن است. تحقیقات نشان می‌دهند كه بیشتر ما به طور تقریبی 50 درصد آنچه را كه می‌شنویم؛ درك كرده و ارزیابی می‌كنیم و به حافظه می‌سپاریم و بعد از دو روز، 50 درصد آنچه را كه به خاطر سپرده‌ایم، به یاد می‌آوریم.
نتیجه نهایی، این كه فقط 25 درصد آنچه را كه می‌شنویم، به حافظه می‌سپاریم. در ارتباط انسانی، رابطه ما می‌تواند به دیگران، آزار برساند. برای نمونه. اگر به طور فعال، گوش ندهیم یا دوستانی نداشته باشیم كه به طور مؤثر هر لحظه به درد و دل‌های ما گوش دهند، دچار آسیب روانی می‌شویم. همه ما نیازمند افرادی هستیم كه بتوانیم احساس و فكرهای‌مان را با او در میان بگذاریم.
اگر در زندگی شنونده خوبی نباشیم، به تدریج احساس تنهایی و انزوا می‌كنیم. دوستی صادقانه و داشتن رابطه‌ای صمیمی با دیگران، یكی از معجزه‌های گوش دادن است. ما به طور معمول، شیفته و جذب افرادی می‌شویم كه خوب، گوش می‌دهند. این افراد، كسانی هستند كه با آرامش و گوش دادن، از ما حمایت می‌كنند.
چرا گوش نمی‌دهیم؟
دلیل اصلی ضعف گوش دادن، مربوط به آموزش شنونده است. ما در مؤسسه، مهارت‌های خواندن، نوشتن و نحوه صحبت كردن را یاد می‌گیریم. در بزرگسالی از طریق دوره‌های آموزشی، با روش‌های تندخوانی، نامه‌نگاری و زبان مكالمه آشنا می‌شویم. با وجود همه تلاش‌هایی كه در جهت بهبود ارتباط می‌كنیم، اما اغلب یكی از مهارت‌های ارتباطی كه بیش‌ترین كاربرد را دارد (گوش دادن)، را نادیده می‌گیریم.
دلیل دیگر ضعف در گوش دادن، این است كه آن‌چنان سرمان شلوغ است كه نمی‌توانیم روی حرفهای گوینده، تمركز كنیم. گاهی وقت‌ها به حرفهای دیگران، گوش نمی‌دهیم چون فكر می‌كنیم كه انتظار دارند مشكل‌های آنان را حل كنیم. در واقع، تعداد كمی از دوستان و بستگان از ما می‌خواهند كه در مشكل‌های مالی، همسریابی و یا حل معضل‌های كاری به آنان كمك كنیم.
بیشتر وقت‌ها، آنان می‌خواهند فقط احساس‌ها و فكرهای‌شان را با ما در میان بگذارند و درد دل كرده و برای حرف‌های‌شان، ارزش قائل شویم. اگر قادر باشیم خودمان را جای دیگران بگذاریم و احساس‌های آنان را درك كنیم، آن‌گاه «گوش دادن همدلانه» اتفاق می‌افتد.
با گوش دادن همدلانه، امكان درك احساس گوینده فراهم می‌شود و شرایطی به وجود می‌آید تا افراد بدانند كه به حرفهای آنان، گوش داده و آن را درك می‌كنیم. ما باید آگاه باشیم كه گوش دادن همدلانه، یك جعبه كمك‌های اولیه است كه بسیاری ازافراد در جست‌وجوی آن هستند.
«لئوباسكالیا» روانشناس و نویسنده مشهور می‌گوید: «به یاد داشته باشید كه بسیاری از وقت‌هاست كه افرادی می‌خواهند به حرف‌شان گوش دهید و نه چیزی بیشتر».
روش گوش دادن خود را تغییر دهید
قبل از آنكه شنونده خوبی باشید، باید یك شنونده منعطف باشید به عبارتی، روش گوش دادن، كمك می‌كند. آیا برای تفریح و سرگرمی، گوش می‌دهید یا برای كسب ایده و آگاهی، برای ارزیابی اطلاعات یا برای ابراز همدلی، این‌ها، چهار دلیل عمده گوش دادن است.
واضح است گوش دادن انتقادی كه در ارزیابی اطلاعات به كار می‌گیرید، می‌تواند اطلاعات زیادی به شما بدهد در حالی كه روش مناسبی برای شنیدن مشكل‌های یك دوست نیست.
شنونده مغرض (متعصب)
این شنونده به طور معمول، به حرف كسی گوش نمی‌دهد و در این فكر است كه «دوباره چه بگوید؟» همیشه با «تعصب» و داشتن عقیده ثابت بحث را دنبال می‌كند و هرگز برایش مهم نیست گوینده چه می‌گوید و فقط در فكر دفاع از عقیده خودش است. زمانی كه با افراد متعصب صحبت می‌كنید، ممكن است به اقتضای سن، شغل و لهجه با او به تفاهم برسید...
برای خواندن بخش دوم- تقویت مهارت‌های شنیداری- اینجا کلیک کنید.
