فلورا شادلویی؛ روانشناس بالینی
افسردگی چگونه احساسی است؟
احساس افسردگی بسیار قوی‌تر، طولانی‌تر و ناخوشایندتر از دوره‌های كوتاه غمگینی است كه همه ما گهگاه آن را تجربه كرده‌ایم.
حتی ممكن است روزها، هفته‌ها و ماه‌ها ادامه پیدا كند. بیشتر افراد در زمان افسردگی پنج یا شش نشانه زیر را در خود احساس می‌كنند. شما نیز می‌توانید با پاسخگویی به پرسش‌های زیر بود یا نبود نشانههای افسردگی را در مورد خویش بررسی كنید.
بیشتر وقت‌ها احساس ناشادی می‌كنید؟
علایق خود را از دست داده و از كسب لذت ناتوانید؟
نمی‌توانید مثل گذشته از پس مشكلات خود برآیید؟
احساس خستگی می‌كنید؟
ناآرام یا بی‌قرارید؟
كاهش وزن و اشتها دارید؟
دیر به خواب می‌روید و برخلاف همیشه زود بیدار می‌شوید؟
میل جنسی‌تان كاهش یافته است؟
اطمینان به خود را از دست داده‌اید؟
احساس بی‌ارزشی و ناامیدی می‌كنید؟
از مردم دوری می‌كنید؟
تحریك‌پذیر شده‌اید؟
احساس بدی در زمان‌های خاصی از روز دارید؟ (معمولا صبح‌ها)
از زندگی خسته شده‌اید و ترجیح می‌دهید زندگی‌تان به پایان برسد؟
به خودكشی فكر می‌كنید؟
عواملی كه در بروز افسردگی نقش دارند
رویدادهای زندگی
بسیار عادی است كه هنگام روبه‌رو شدن با یك فاجعه غم‌انگیز مانند داغدیدگی، طلاق یا از دست دادن شغل، افسرده شویم.
شرایط و موقعیت‌ها
اگر ما تنهاییم، دوستی نداریم، تحت فشار روانی هستیم، نگرانی‌های دیگری داشته و یا از نظر جسمی افت كرده‌ایم، بیشتر احتمال دارد كه افسرده شویم.
بیماری جسمی
وقتی دچار بیماری جسمی هستیم، افسردگی بیشتر به سراغمان می‌آید؛
از جـمله بیماری‌های كشنده مانند سرطان، بیماری‌های قلبی و نیز دردهای مزمن و آزاردهنده مثل ورم مفاصل و برونشیت.
شخصیت
هر فردی احتمال دارد افسرده شود، اما برخی افراد احتمال بیشتری برای افسرده شدن دارند و این به دلیل ساختار زیست‌شناختی بدن آنها، تجربیات ابتدایی زندگی‌شان یا هر دو عامل است.
الكل
افرادی كه در نوشیدن الكل افراط می‌كنند، دچار افسردگی می‌شوند و احتمال خودكشی در آنها بیش از بقیه است. البته هنوز مشخص نیست كه ابتدا افسردگی در آنها ایجاد شده، بعد به مصرف الكل روی آورده‌اند و یا مصرف زیاد الكل موجب افسردگی آنها شده است.
جنسیت
زنان بیش از مردان افسرده می‌شوند؛ شاید به این دلیل كه مردان كمتر احساسات‌شان را بروز می‌دهند و اغلب بر روی آن سرپوش می‌گذارند و بیشتر با عصبانیت و كشیدن سیگار واكنش نشان می‌دهند. نقش اجتماعی، وضعیت هورمونی و نوع برخورد آنها نیز با مشكلات متفاوت است.
ژن‌ها
افسردگی می‌تواند ارثی باشد. اگر یكی از والدین شما به افسردگی شدید مبتلا باشد، احتمال ابتلا به افسردگی هشت برابر می‌شود.
چه زمانی باید در جستجوی كمك بود؟
وقتی احساس افسردگی شما بدتر از همیشه بوده و رو به بهبود نباشد.
وقتی احساس افسردگی بر كار، علایق و احساسات شما نسبت به خانواده و دوستان اثر گذاشته باشد.
اگر احساس می‌كنید زندگی ارزشی ندارد و دیگران بدون شما بهتر خواهند بود.
كافیست با یك خویشاوند یا یك دوست كه قادر است در این مسیر ناهموار زندگی به یاری‌تان بیاید، مشورت كنید. اگر از این طریق كمك نشدید، می‌توانید با یك روانپزشك یا روانشناس بالینی در این مورد صحبت كنید. باید بدانید كه دوستان و خانواده‌تان توجه ویژه‌ای به شما دارند و برای شما نگرانند.
چگونه به خود كمك می‌كنید؟
سعی نكنید بار مشكلات را به تنهایی به دوش بكشید.
خود را مشغول كنید و كاری انجام دهید؛ حتی اگر كار سبكی باشد.
تغذیه مناسب داشته باشید.
در صورت اشكال در به خواب رفتن، ذهن خود را با گوش دادن به رادیو یا تماشای تلویزیون مشغول نگه دارید تا كمتر احساس اضطراب كنید و راحت‌تر آماده خوابیدن شوید.
از نوشیدن الكل خودداری كنید.
از ورزش و تفریح‌های سالم استفاده كنید؛ حتی اگر پیاده‌روی باشد.
علت افسردگی را پیدا كنید.
امیدوار باشید و به یاد داشته باشید كه شما از مشكلی رنج می‌برید كه مردمان بسیاری گرفتار آنند و می‌توانید بر آن پیروز شوید؛ هر چند در حال حاضر باور آن برای‌تان دشوار باشد.
چه باید كرد؟
اگر متوجه نشانههای افسردگی در خود شده‌اید، می‌توانید با مراجعه به روانپزشك یا روانشناس بالینی در مورد مشكل خود صحبت كنید. ممكن است داروهای ضد افسردگی برای‌تان تجویز شود یا درمان غیردارویی یا هر دو با هم.
روان‌درمانی یا مشاوره
گاهی بیان احساسات واقعی حتی برای نزدیك‌ترین دوست بسیار دشوار و با یك مشاور ورزیده یا یك درمانگر بسیار آسان‌تر است. اگر غصه‌ها را از سینه خود بیرون بریزید، سبك می‌شوید. اگر كسی را دارید كه به شما نزدیك است و شما را بهتر درك می‌كند و توجه بیشتری به شما دارد، احساس بهتری خواهید داشت.
داروهای ضدافسردگی و عوارض آنها
بیشتر مردم اولین نشانههای افسردگی را با پزشك عمومی در میان می‌گذارند و اولین تجویز، داروهای ضد افسردگی از سوی پزشك عمومی است كه در صورت لزوم بیمار به جهت مداخله‌های تخصصی‌تر به روانپزشك ارجاع می‌شود. در سال‌های اخیر داروهایی با اثربخشی بالا و عوارض بسیار كم ساخته شده‌اند. مردم اغلب نگران آن هستند كه داروهای ضد افسردگی اعتیادآور باشند؛ ولی این داروها برخلاف داروهای آرامبخش ایجاد وابستگی نمی‌كنند. البته هرگز نباید ناگهان داروهای تجویزشده را قطع و باید طبق توصیه پزشك عمل كرد.
چگونه می‌توان به فردی كه افسرده است كمك كرد؟
شنونده خوبی باشید؛ حتی اگر مجبور به شنیدن مطالب تكراری هستید.
آنها را به صحبت كردن تشویق كنید و كمك كنید بعضی فعالیت‌های روزمره گذشته را انجام دهند.
به آنها اطمینان دهید كه حال‌شان بهتر خواهد شد.
مطمئن شوید به اندازه كافی غذا می‌خورند.
به آنها توصیه و كمك كنید از مصرف الكل بپرهیزند.
اگر حال‌شان رو به وخامت است و شروع صحبت‌شان با جملات ناامیدكننده و بی‌میلی نسبت به ادامه زندگی است و ممكن است به خود آسیب برسانند، آنها را جدی بگیرید و مطمئن شوید كه در این باره با پزشك‌شان صحبت خواهند كرد.
سعی كنید به آنها بقبولانید كه باید درمان شوند و تشویق‌شان كنید به روانپزشك یا روانشناس بالینی مراجعه كنند.
